کتاب بازگشت به افق انقلاب

کتاب بازگشت به افق انقلاب نوشته و پژوهش محمدجواد غلامرضاکاشی است و نشر آرما آن را منتشر کرده است. این کتابْ بررسی گفتمانی تحولات اجتماعی سیاسی معاصر ایران است.

درباره کتاب بازگشت به افق انقلاب

در کتاب بازگشت به افق انقلاب تحولات و اجتماعی و سیاسی جامعهٔ ایران از منظر گفتمانی بررسی می‌شود. رسیدن به این منظور در وهلهٔ اول مستلزم بررسی نقش زبان است. نخستین پرسش در این بحث این است که اساسا زبان چه اهمیتی دارد؟ چرا توجه به زبان مهم است؟ چرا از دریچهٔ زبان می‌توانیم نبض جامعه را بگیریم و از وضعیت آن بپرسیم؟

زبان سطوح مختلفی دارد. اگر ساختارهای زبانی را گوهر حیات اجتماعی بنامیم و بدانیم، متوجه می‌شویم که زبان چندان هم ساده نیست. زبان امری بسیار درهم پیچیده است که ساختارهایش با امیال، خاطرات، انباشته‌های تاریخی و اسطوره‌های یک ملت درآمیخته است. حتی اقلیم نیز در آن مؤثر است و از این منظر، ساختارهای زبانی با شاخصه‌های بسیار پیچیده‌ای عجین است.

هدف این است که بدانیم چگونه باید نقش زبان را در حیات فرهنگی و اجتماعی و سیاسی جدی بگیریم. زبان به این دلیل اهمیت دارد که شاکلهٔ حیات اجتماعی است. انسان‌ها با زبان اراده می‌کنند. با زبان می‌خواهند، با زبان تحقیر می‌کنند، با زبان تقدیس می‌کنند و با زبان اعتراض می‌کنند. اگر اساسا زبان از میان برداشته شود ما کیستیم؟ آن‌ها کیستند؟ بنابراین زبان تمامیت اجتماعی است.

بدون زبان جامعه وجود ندارد. بدون شک حیات جامعه منوط به زبان است اما معنی آن این نیست که همهٔ هستی اجتماعی را باید به زبان تقلیل داد. در این کتاب از متفکرانی نقل می‌شود که سعی می‌کنند میان این عوامل برون‌زبانی و زبانی حیات اجتماعی به منزلهٔ یک حیات زبان‌شناختی و حیات جامعه به منزلهٔ یک ساحت علمی و مادی رفت و برگشتی وجود دارد.

فصل‌های این کتاب از این قرار است:

فصل اول: جامعه و زبان

زبان و علوم سیاسی

زبان قدرت است؛ زبان خود جامعه است

زبان و تاریخ‌مندی

فصل دوم: سطوح نسبت زبان و امر سیاسی

زبان بازتولیدکنندهٔ سازمان قدرت

جهان زیست زندگی

فصل سوم: گذار از جهان خیمه‌ای به جهان خطی

گذار از جهان تک‌منبعی به عالم چند منبعی

محوری‌شدن دین در گفتمان‌های سیاسی ایران

تفاوت اسلام در جهان عمودی با اسلام در جهان افقی مدرن

فصل چهارم: آنچه بر اسلام سیاسی رفته است

فصل پنجم: رجعت به افق انقلاب

خواندن کتاب بازگشت به افق انقلاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به پژوهشگران رشته‌های علوم سیاسی و تاریخ معاصر ایران پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب بازگشت به افق انقلاب

«ساختار زبانی با ویژگی‌هایی که بیان کردیم، مولد صورت‌بندی‌های قدرت در عرصهٔ اجتماعی است. به اعتبار زبان، ساختار قدرت و مرجعیت‌ها شکل می‌گیرد. کسی حاکم است و کسانی تابع هستند. به اعتبار زبان، صورت‌بندی‌های تبعیت سیاسی معنی‌دار می‌شود. در زبان، خودمان را به عنوان سوژهٔ تابع اقناع می‌کنیم که وظیفه داریم تبعیت کنیم؛ درنتیجه، به سوژهٔ رام تبدیل می‌شویم. گفتمان در یک کلام، یعنی توجه‌کردن به نقش زبان از این حیث که صورتی از سازمان قدرت را بازتولید می‌کند. پس به این اعتبار می‌توان سطوح لایه‌بندی‌شده‌ای را در نسبت بین زبان و امر سیاسی در نظر گرفت.»