کتاب مدرسه در مدار زندگی

کتاب مدرسه در مدار زندگی نوشتهٔ مریم فلاح و مینا فلاح و محمد کاظمی است. این کتاب را نشر مهرستان منتشر کرده است.

درباره کتاب مدرسه در مدار زندگی

اولویت مهم هر نظام آموزش باید شکوفاسازی توانمندی‌های کودکان باشد. برای محقق ساختن این هدف، نظام‌های آموزشی باید منعطف‌تر و پویاتر عمل کنند و رویکردهای نوآورانه نسبت به یادگیری و آموزش در پیش گیرند که به مدارس امکان پیشرفت هم‌زمان با تغییرات اجتماعی و اقتصادی را بدهد و آموزش باکیفیت را برای همگان محقق سازد. مدارس بسیاری سعی دارند دیدگاه‌های سنتی نسبت به مدرسه را کنار بگذارند و فرایندهای متداول آموزش و یادگیری را به چالش بکشند.

باتوجه‌به اهمیت نوآوری در مدارس دنیای جدید که متفاوت از دنیایی است که مدرسه در آن متولد شد، این کتاب با دو هدف کلی سعی در ارائه نمونه‌هایی از رویکردهای نوآورانه در مدارس کشورهای مختلف دنیا دارد:

اول، نمونه‌های مدارس نوآور می‌تواند الهام‌بخش تغییر رویکرد در مدارس ایران باشد. امروز در ایران آموزش توجه ویژه‌ای دریافت می‌کند و حتی در مقایسه با دو نسل گذشته می‌توان گفت خانواده‌ها برای آموزش فرزندان وسواس بیشتری به خرج می‌دهند و اهمیت کسب دانش و مهارت را خوب درک می‌کنند؛ بنابراین امروز ایده‌های نو و موفق آموزش در ایران طرف‌داران بسیاری دارد. البته باید دانست مادامی نمونه‌های نوآوری مدارس دنیا می‌تواند به توسعه مدل‌های بومی ما کمک مؤثر کند که به‌جای کپی‌کردن محصول نوآوری به روند شکل‌گیری نوآوری مطابق اقتضائات محیطی مدارس توجه و تلاش شود نیازهای بومی به‌خوبی شناسایی و در پاسخ به آنها نوآوری شود.

هدف دوم کتاب مدرسه در مدار زندگی این است که رهبران فکری پس از طرح نوآوری‌های بومی با الهام گرفتن از نمونه‌های کتاب بتوانند در سطح سیاست‌گذاری تأثیرات مثبتی ایجاد کنند و زمینهٔ توسعه آموزش به‌روز و متعالی را برای همه کودکان ایران فراهم نمایند. چون اگر نوآوری به سطح سیاست‌گذاری نرسد و به بخش خصوصی محدود شود، تنها تعداد محدودی از کودکان که به آن دسترسی دارند می‌توانند از آن بهره‌مند شوند و حداقل زمان بیشتری می‌برد تا در دسترس همگان قرار گیرد.

مدرسه در مدار زندگی در دو فصل تنظیم شده است. فصل اول کتاب به‌ضرورت تغییر رویکرد نسبت به مدارس، تعاریف و واژگان کلیدی و شاخص‌های مورداستفاده در انتخاب نمونه‌ها و معرفی دو رویکرد کلان و خرد نوآوری پرداخته است. در فصل دوم نیز که بخش اصلی کتاب را تشکیل می‌دهد، ده مدرسهٔ نوآور جهان و عملکرد آنها در چارچوب شاخص‌های زیر معرفی شده است: اهداف، اصول و ارزش‌ها، بارزترین ویژگی، روش‌های تربیتی و برنامه درسی، نحوه جذب و گزینش مخاطبان، مدیریت و ساختار سازمانی، امکانات فیزیکی و روش‌های جذب منابع مالی. در پایان و در مقام جمع‌بندی نیز با تحلیل نوآوری‌های این مدارس، پیشنهادات کاربردی در قالب ایده‌ها و تجربیات ارائه شده است.

خواندن کتاب مدرسه در مدار زندگی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به تمام فعالان حوزه آموزش پیشنهاد می‌کنیم. 

بخشی از کتاب مدرسه در مدار زندگی 

«امروزه عمیقاً احساس می شود که نظام آموزشی ما مشکلاتی دارد. ما فرزندانمان را به مدرسه می فرستیم تا برای دنیای واقعی آماده شوند، دنیایی که بسیار سریع در حال تغییر است. اما مدارس در حدود ۱۰۰ سال است که بدون تغییر باقی مانده‌اند. متفکران این حوزه معتقدند که مدارس برای عصر صنعتی شکل گرفته اند تا دانش آموزان را برای کار در کارخانه ها آماده کنند. تفکر عصر صنعتی برای تولید انبوه و کنترل یکپارچه همواره در مدارس نقش بازی می کند. بر اساس ارزشهای عصر صنعتی، زندگی دانش آموزان با صدای زنگ‌ها مدیریت می شود و در تمام طول روز دانش آموزان تنها دستورالعمل ها را دنبال می کنند. جملات معلم از ابتدای ورود به کلاس به این ترتیب است: بنشینید، کتابهای خود را باز کنید، به صفحهٔ ۴۰ بروید و مسئله شماره ۳ را حل کنید. در این مدرسه دانش آموزی موفق و برجسته می‌شود که دقیقاً طبق آنچه از او خواسته شده است عمل کند و موفقیت در ازای اجرای دقیق دستورالعملها و انجام آنچه که از آنها خواسته شده است، تعریف می‌شود.؛ درست مطابق ارزشهای عصر صنعتی، که برای پرورش کارگران کارخانه بسیار کارآمد و مؤثر عمل کرده است.

اما در دنیای امروز تا چه حد با عمل به دستورالعمل ها پیشرفت وجود خواهد داشت؟ دنیای مدرن انسانهایی را موفق می‌داند که بتوانند خلاق باشند، کسانی که بتوانند ایده‌های خود را به خوبی با دیگران به اشتراک بگذراند و با دیگران به خوبی ارتباط برقرار کنند. در دنیای امروز فردی موفق محسوب می‌شود که زمان شخصی خود را مدیریت کند و در کارهای خود برنامه زمان بندی و اولویت بندی داشته باشد. اما کودکان در برنامه ای که بر اساس ارزشهای عصر صنعتی طراحی شده است نمی‌توانند به چنین مهارتهایی دست پیدا کنند. در مدرسه سنتی کودکان وابستگی و کنترل را تجربه می کنند و به صورت مداوم بر اساس سیستم آموزشی کنترل می شوند. نظام مدارس سنتی پیام خطرناکی را به دانش آموزان مخابره می کند. پیامی که بر اساس آن دانش آموزان مسئولیت زندگی خود را بر عهده ندارند. آنها فقط باید به جای احساس مسئولیت و بالاترین بهره وری از زندگی خود، آنچه را از قبل تنظیم شده است انجام دهند. این در حالی است که متخصصان معتقدند استقلال به طرز باورنکردنی‌ای برای دانش آموزان ضروری و مهم است. بنابراین جای تعجب نیست که دانش آموزان در مدرسه کسل باشند و انگیزه چندانی برای تحصیل نداشته باشند.»