کتاب اخلاق و تربیت اسلامی

کتاب اخلاق و تربیت اسلامی نوشتهٔ سیدعلی گرامیان است و انتشارات چاپ و نشر بازرگانی آن را منتشر کرده است.

درباره کتاب اخلاق و تربیت اسلامی

شاید برای کسی پوشیده نباشد که اخلاق ملاک انسانیت است. اشخاصی که از زیور اخلاق بی‌بهره باشند، از گوهر انسانیت بی‌بهره‌اند. با اخلاق دنیای کنونی و جهان آینده برای آدمیان بهشت برین و بدون اخلاق دوزخ آتشین می‌شود. یک شخص، یک جامعه، یک ملت اگر فاقد اخلاق باشد، به هدف آفرینش خود دست نیافته و سرانجامی جز سقوط نخواهد داشت؛ سقوط دنیایی در درهٔ نامرادی و نابودی و سقوط و آخرتی در بسترهای آتشین.

بسا افراد و خانواده‌ها که با اخلاق در ناداری خوشبخت هستند و بسیار اشخاص و خانواده‌ها که دارای ثروت هستند؛ اما به خاطر بدخلقی در تلخی به سر می‌برند. اخلاق اعتماد، آرامش، آسایش، سرور و خوشبختی می‌آورد و از بدخلقی نکبت و نفرت می‌زاید.

ما آفریده شده‌ایم که همانند یک انسان واقعی زندگی کنیم و انسانیت به عبادت خدا و خیررسانی به مردم است. خدای متعال جهان را برای ما آفریده است و خواسته است که ما برای او باشیم، اگر ما بندهٔ راستین خدا بودیم و به خدا و آفریده‌های او عشق می‌ورزیدیم، بدخواهی، بدبینی، حسد، کینه‌توزی، دشمنی، جنگ و خونریزی از میان ما رخت برمی‌بست، مردم طعم زندگی توأم با امنیت، رفاه، آرامش و آسایش را می‌چشیدند، اما افسوس که در دام خودخواهی‌ها، طمع‌ورزی‌ها و تعصبات کور گرفتاریم و بروی یک‌دیگر شمشیر می‌کشیم و علیه یک‌دیگر پرخاش می‌کنیم.

 امروزه به هر بهانه‌ای انسان‌ها را در برابر هم قرار می‌دهند، دردناک‌تر از همه اینکه به نام دین در برابر یک‌دیگر قرار می‌گیرند، افرادی که دارای یک دین هستند و حتی از یک مذهب و یک ملت هستند، اما سیاست‌های آلوده که لباس تقدس به تن می‌کنند، باعث این رویارویی‌ها و کینه‌توزی‌ها می‌شوند.

کتاب اخلاق و تربیت اسلامی با استفاده از سیره و سنت پیامبر (ص) و ائمه (علیهم‌السلام) اخلاق و تربیت را از منظر دین اسلام توضیح می‌دهد و توصیف می‌کند که چگونه فردی مؤمن به دین اسلام به اخلاق می‌گرود و اعتقاد پیدا می‌کند.

خواندن کتاب اخلاق و تربیت اسلامی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به پژوهشگران حوزهٔ اخلاق پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب اخلاق و تربیت اسلامی

«أَلْزَمُ الْعِلْمِ لَکَ مَا دَلَّکَ عَلَی صَلَاحِ قَلبِکَ و َاَظهَرَ لَکَ فَسادَهُ

لازم‌ترین دانش برای تو دانشی است که تو را به درستی قلبت راهنمائی و برای تو نادرستی آن را آشکار کند.

حضرت موسی بن جعفر (ع)

اگر مردم جهان در هر چیز اختلاف داشته باشند، در یک چیز اتفاق نظر دارند و آن این‌که اخلاق و تربیت بزرگ‌ترین عامل سعادت و موفقیّت است و بدون آن خوشبختی و موفقیّت وجود نخواهد داشت، چه آن‌که ادب و تربیت اوّلین زبان همگانی و زنده دنیا است که برای همه مردم از هر زبان، نژاد و ملّتی قابل فهم است.

اخلاق یکی از بزرگ‌ترین نیروهای محرّکه عالم بشریّت است که جلوه‌های درخشان فطرت پاک انسانی را درعالی‌ترین مظاهر آن مجسّم می‌سازد، اخلاق، معرّف انسانیّت حقیقی است.

مردمِ با اخلاق، احترام انسان‌ها را به خود جلب می‌کنند و آنان را مجذوب خود می‌سازند. مردم به نوابغ و دانشمندان احترام می‌گذارند، ولی به صاحبان اخلاق عشق می‌ورزند و از آنان پیروی می‌کنند.

صاحبان اخلاق به‌منزله روح و وجدان جامعه هستند، اگر مردم با اخلاق و فضیلت در این دنیا نباشند، این جهان قابل زیستن نخواهد بود. افتخار و سعادت یک کشور، نه مربوط به میزان درآمد و نه وابسته به عظمت بناهای آن است، بلکه سعادت و برتری هر قوم، به تعداد انسان‌های عالم و با اخلاق آن‌ها بستگی دارد.

به یاد دارم یکی از شخصیت‌های روحانی و مبارز در یکی از کشورهای اسلامی وقتی از دنیا رفت مردم آن‌جا اعم از شیعه و سنّی در هنگام فوت او قیامتی به پا کردند، من در زمان حیاتش، یک‌بار ایشان را در مشهد ملاقات کرده بودم، اخلاق فوق‌العاده و جاذبه عجیبی داشت. پس از مرگش روزنامه‌های آن کشور، مطالبی در تجلیل از او نوشته بودند، من یکی از آن روزنامه‌ها را دیدم که عکس بزرگی از ایشان در صفحه اول چاپ کرده بود و در عنوان سر مقاله نوشته بود «او چرا اینقدر بزرگ شد»؟ به خاطر علم زیادش؟ البته او عالم بزرگی بود ولی نه آن‌قدر که سزاوار این همه تجلیل شود. به خاطر قدرت سخنوری او؟ البته او سخنور نیرومندی بود ولی نه آن‌قدر که...، در پایان با ارائه یک شعر، نتیجه‌گیری کرده بود که این شعر، می‌تواند شاهد صحت این مبحث باشد و آن شعر جالب این بود:

«خلق خوش خلق را شکار کند

یک صفت بیش از این چکار کند»

دین مقدس اسلام برای اخلاق اهمیت فوق‌العاده‌ای قائل شده و آن را اساس نجات و رستگاری انسان معرفی کرده است، قر آن کریم در سوره مبارکه شمس بعد از یازده قسم بسیار مهم و پیاپی با تاکید می‌فرماید: «قدْ أَفْلَحَ مَن زَکَّاهَا وَقَدْ خَابَ مَن دَسَّاهَا» همانا رستگار شد کسی که دل و جان خود را از بدی‌ها پاک کرد و بدبخت شد آن‌که روح و جان خود را در زشتی‌ها و رذایل اخلاقی رها ساخت.

این مهم است که بدانیم علت و انگیزه اساسی بعثت انبیا و هم‌چنین پیامبر اکرم اسلام صلی الله علیه و آله و سلم، تعلیم، تربیت، تزکیه نفس انسان و آموزش حکمت بوده است، قرآن شریف از قول حضرت ابراهیم «ابوالائمه و الانبیا»، آن‌جا که ابراهیم در مقام دعا از خداوند درخواست کرد، می‌فرماید: «رَبَّنا وَ ابعَث فِیهِم رَسُولاً مِنهُم یَتلُو عَلیهِم آیاتِکَ وَ یُعَلِّمُهُم الکِتابَ وَ الحِکمَه وَ یُزَکیهِم، اِنَّکَ اَنتَ العَزیز الحَکیم» پروردگارا در میان مردم پیامبری از جنس خودشان مبعوث فرما تا آیات تو را بر آنان بخواند، به آنان کتاب و حکمت بیاموزد تا آنان را از بدی‌های رفتاری و زشتی‌های اخلاقی پاک کند، همانا تو عزیز و حکیم هستی.»