کتاب باب از منظر عصب شناسی الهیات (نوروتئولوژی)

کتاب باب از منظر عصب شناسی الهیات (نوروتئولوژی) نوشتهٔ علی‌‌اکبر ضیایی در انتشارات بین المللی امین چاپ شده است. تشخیص تجربه اصیل دینی از غیر اصیل آن بر اساس تنوع ادیان و مذاهب مختلف جهان یکی از چالش‌های مهم قرن حاضر برای برخورد با بیماران اسکیزوفرنی پارانویا در مضمون‌های دینی می‌باشد و در اینجا است که الهیات باری دیگر می‌تواند به نقش‌آفرینی پردازد و گردوغبار تاریخ را از چهره خود بزداید و به کمک انسان‌های گرفتار در توهمات و هذیانات آید.

با مطالعه بررسی‌های منتشر شده از علم پزشکی درمی‌یابیم که تنها تعداد بسیار اندکی پژوهش با استفاده از رشته‌های عصب‌شناختی رفتاری و روان‌شناسی عصب‌شناختی (نوروسایکولوژی) مدرن در زمینه افراد با علائم سایکوتیک و تجارب دینی انجام پذیرفته است. به نظر می‌رسد زمان آن فرارسیده است تا افرادی که دارای تجارب دینی غیر اصیل برگرفته از ادیان ساختگی و عرفان‌های تقلبی و کاذب و یا گرایش‌های صوفیانه با ریاضت‌های غیرشرعی می‌باشند مورد آزمایش‌های کلینیکی قرار گیرند تا علاوه بر تعالیم دینی درست و نشان‌دادن مسیرهای مشروع برای رسیدن به تجارب دینی اصیل از طرف علمای دین تحت معالجه پزشکی و به‌عنوان یک بیمار سایکوزی با استفاده از رشته‌های عصب‌شناختی رفتاری و روان‌شناسی عصب‌شناختی (نوروپیسکولوژی) تحت مداوا قرار گیرند.

درباره کتاب باب از منظر عصب شناسی الهیات (نوروتئولوژی)

نویسنده در این پژوهش وظیفه دارد تا محدودیت‌های موجود در شناسایی تجربه اصیل از غیر اصیل و ضرورت آموزش افراد مبتلا به بیماری‌های سایکوزی را خاطرنشان سازد و نشان دهد که افراد مبتلا به چنین اختلالاتی می‌توانند با شناخت بهتر از وضعیت روانی خود در جامعه نقش مثبتی ایفا کنند. از دیگر فوائد این رساله آشنائی خواننده محترم با اختلالات سایکوزی مرتبط با مباحث دینی و کیفیت پیدایش ادیان ساختگی بر اثر یک اختلال سایکوزی و گسترش آن در میان مردم می‌باشد و باید دانست که اگر شرایط فرهنگی و اجتماعی برای بروز یک آیین دیگر (همچون بهائیت و بابیت) نیز فراهم گردد، در آینده‌ای نزدیک نیز شاهد بروز ادیانی خودساخته خواهیم بود که مسلماً طرف‌دارانی در میان مردم خواهد داشت و سبب چالش‌هایی برای مردم عصر خویش خواهد گردید. نکته دیگر این که علم کلام و فلسفه اسلامی باید باری دیگر پا به عرصه وجود بگذارد و پابه‌پای علم نوروتئولوژی به کمک دانشمندان عصب‌شناس بشتابد تا مؤمنان و متدینان را در کیفیت برخورد درست با ادیانی که پیدایش آنها بر اساس اختلال اسکیزوفرنی شکل‌گرفته است یاری نماید، زیرا همچنان که خواهیم گفت علم نوظهور نوروتئولوژی بدون رهیافت از عقل و شرع به‌صورت آلتی خطرناک برای هدم کیان دین درخواهد آمد و انسان‌های دورمانده از معنویت و گرفتار در عالم جسمانی سخنان الهی را با بافته‌های پیامبران دروغین یکی می‌انگارند و از تعالیم الهی در مسیر رشد و تعالی انسانی بازمی‌مانند. 

کتاب باب از منظر عصب شناسی الهیات (نوروتئولوژی) را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب به علاقه‌مندان به مطالعه دربارهٔ تجربهٔ دینی پیشنهاد می‌شود.

بخشی از کتاب باب از منظر عصب شناسی الهیات (نوروتئولوژی)

بر اساس دلایلی که خواهیم آورد سید علی‌محمد شیرازی معروف به باب به احتمالی دچار برخی اختلالات به نام اسکیزوفرنی و شاید صرع بوده است و یکی از یاران نزدیک او به نام ملاحسین بشرویه معروف به باب الباب نیز که علائمی در نوع بیماری شبیه به باب داشته است نقش اساسی را در ظهور آیین بابیه ایفا نموده است و خواهیم گفت که اگر چنین فردی با باب ملاقات نمی‌نمود، چه‌بسا خود باب به مشکل خویش پی می‌برد و همچنان به ترویج آیین شیخیه ادامه می‌داد، اما شیفتگی ملاحسین نسبت به سخنان باب سبب گردید تا باب از انزوای روحی خود خارج گردد و سخنانی را که در اصطلاح علم روان‌شناسی به آن هذیانات می‌گویند با پیوند زدن به توهمات قبلی خود در عالم رؤیا و بیداری به‌عنوان حقیقت ناب یعنی وحی آسمانی بپندارد و طرف‌دارانی را دور خود جمع نماید و دینی نوظهور را به‌عنوان بابیه و بهائیه شکل دهد و هم اکنون این آیین دارای هزاران طرف‌دار در سراسر گیتی می‌باشد. در این پژوهش به برخی ویژگی‌های اخلاقی باب در رفتار با دیگران و کیفیت پوشش و داشتن لباس سیادت اشاره خواهیم کرد که همه این امور در پذیرش وی نزد مردم آن عصر تأثیر داشته است. در برخورد با بیماران سایکوزی می‌توان به صورت‌های مختلف عمل نمود: یکی این که کتاب‌هایی بر اساس عقل و شرع مبین نگاشت و انحرافات اعتقادی آن بیماران را گوشزد نمود و البته کسی که گرفتار بیماری اسکیزوفرنی شده است سخنان حکمت‌آمیز و حتی نزول مستقیم فرشتگان الهی نیز برای آنان مفید نخواهد بود، بنابراین نه تهدید و نه تشویق و نه تألیف کتاب و ایراد سخنرانی کارساز نخواهند بود و باید با استفاده از علوم روان‌شناسی دینی درصدد معالجه آنان شد و روش‌های پیشین در مبارزه با آنان مانند دعوت به مباهله، مناظره و اجرای حد نتیجه مطلوبی ندارد و حتی به میزان شدت اختلالات سایکوزی فرد نیز می‌افزاید، به همین علت است که باب پس از تحمل زندان‌های متعدد و فشارهای اجتماعی دچار درهم‌ریختگی روانی می‌گردد و او که سخنانی حکمت‌آمیز بر اساس مسلک شیخیه بر زبان می‌راند و آثار او در ابتدای امر دارای یک چارچوب مشخص به سبک متداول کتب شیخیه بود در اثر این هیجانات روانی و فشارهای متعدد دچار درهم گسیختگی فکری می‌گردد و سخنانی مشوش خود را وحی الهی و آیات ربانی می‌انگارد و تمامی یافته‌های خویش و محفوظات خود از آیات قرآنی را در شکلی درهم‌ریخته و گسسته و گاه با غلط نحوی و اعرابی به‌صورت وحی نازل می‌پندارد که نه‌تنها با قرآن برابری می‌کند، بلکه برتر از آن نیز می‌باشد و همگان را به اتیان مثل آن آیات به تحدی فرامی‌خواند. خواهیم گفت که شرایط اجتماعی و سیاسی و دینی در عصر باب به‌گونه‌ای بوده است که یک اختلال سایکوزی ساده و قابل‌درمان در اثر یک تصادف که همان ملاقات با فردی با اختلالات سایکوزی به نام ملاحسین بشرویه بوده است به‌صورت یک امر بدیع جلوه‌گر می‌شود و فتنه‌ای را برپا می‌کند که تا زمان حاضر نیز جوامع دینی درگیر آن می‌باشند. بررسی دقیق مراحل تکوین چنین آیینی به ما می‌آموزد که نخست اعتقادات دینی خود بر اساس عقل و نقل را استوار سازیم و آن‌گاه اگر دچار توهمی و یا هذیانی بر اثر اختلالات اسکیزوفرنی شدیم دو کار را هم زمان انجام دهیم، یکی این که به پزشک معالج برای درمان مراجعه کنیم و هم‌زمان با مراجعه به قرآن کریم و روایات اهل‌بیت علیهم‌السلام و مشورت با علمای اعلام دینی درصدد درمان خویش باشیم و البته نزدیکان چنین افرادی نیز نقش مهمی در سلامتی روحی و روانی آن بیماران دارند، زیرا اگر فردی از دوستان و آشنایان ما به‌جای راهنمایی کردن فرد به او تلقین نمایند که مورد عنایت حضرت حق قرار گرفته و امدادهای غیبی شامل حال او گردیده و افرادی را هم دعوت کند تا برای اخذ شفاعت و یا درمان پیش او روند در آن صورت درمان آن بیمار سایکوزی با مشکل روبرو خواهد شد.