کتاب مردم و حکومت اسلامی

کتاب مردم و حکومت اسلامی نوشته علی فتاحی زفرقندی است. این کتاب با نگاه به جایگاه مردم در قانون اساسی نوشته شده است. 

مطالعه‌ موضوعات مرتبط با نهاد شورای نگهبان در پژوهش‌های حقوق عمومی و به‌ویژه نظام حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران با توجه به نقش مهم و اثرگذاری عمیق این نهاد در ساختار نظام جمهوری اسلامی ایران، بسیار ضروری است.

در این راستا «پژوهشکده‏ شورای نگهبان» به‌‏عنوان بازوی مشورتی حقوقی شورای نگهبان،‏ علاوه‌‏بر ارائه نظرات مشورتی به شورای نگهبان در خصوص انطباق مصوبات مجلس شورای اسلامی و اساسنامه‌‏های مصوب دولت با قانون اساسی،‏ به مطالعات نظری، راهبردی و کاربردی در خصوص موضوعات مختلف حقوق اساسی می‌‏پردازد.

پژوهشکده شورای نگهبان که از سال ۱۳۷۶ با عنوان «مرکز تحقیقات شورای نگهبان» تأسیس شد، در این مسیر با استفاده از نیروهای جوان و مستعد دانشگاهی و حوزوی، موضوعات مختلف مورد نیاز جامعه علمی و مرتبط با صلاحیت‏‌های شورای نگهبان و همچنین نیازهای پژوهشی شورای نگهبان را شناسایی کرده و به‌‏ترتیب اولویت در دستور کار قرار داد که ثمرات آن در قالب مقالات علمی- پژوهشی، گزارش‏‌های پژوهشی، گزارش‌‏های کارشناسی و کتاب‏‌های منتشر شده است.

کتاب حاضر نیز یکی از آثار ارزشمند و علمی پژوهشکده‏ شورای نگهبان است.

درباره کتاب مردم و حکومت اسلامی

کتاب حاضر یکی از ثمرات مطالعاتی است که در گروه «مطالعات نظام‌سازی اسلامی» پژوهشکده انجام شده و اکنون در منظر جامعه علمی قرار می‌گیرد. این کتاب در مقام تحلیلی و پاسخ‌گویی به این پرسش بنیادین است که مردم در حکومت‌هایی که مبتنی بر موازین شریعت اسلام تشکیل می‌گردد دارای چه جایگاهی است و حقوق و وظایف آن‌ها نسبت به حکومت‌های اسلامی چگونه تعریف می‌گردد. این کتاب در کنار پرداختن به ابعاد نظری موضوع، در مقام طراحی نحوه‌ی مشارکت مردم در حکومت‌های اسلامی نیز بوده و سازکارهایی را به این منظور تعریف نموده است.

خواندن کتاب مردم و حکومت اسلامی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به تمام فعالان حوزه علوم سیاسی پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب مردم و حکومت اسلامی

گفتار اول: حکومت عنصری از عناصر دولت ـ کشور

ظهور هر جامعهٔ سیاسی سازمان‌یافته و نهادبندی‌شده که از دیگر جوامع قابل بازشناسی بوده و شخصیت حقوقی متمایزی از ارکان تشکیل دهندهٔ خود داشته باشد، فارغ از هرگونه قیدی (اعم از اسلامی و غیراسلامی)، نیازمند وجود عناصری است که بدون تحقق آنها شکل‌گیری نظام سیاسی غیرممکن به‌نظر می‌رسد. این عناصر را در ادبیات حقوقی، عناصر تشکیل دهندهٔ دولت ـ کشور می‌نامند (قاضی، ۱۳۸۸: ۵۶-۵۴). دولت ـ کشور مجموعه‌ای از گروه‌های انسانی است که در حیطهٔ جغرافیایی مشخصی، جامعه‌ای سیاسی تشکیل دهند و قدرتی برتر بر همهٔ افراد آن حاکم باشد و در آن، سازمانی مجهز به اقتدار اجتماعی، حفظ نظم عمومی را برعهده داشته باشد (قاضی، ۱۳۸۳: ۱۹۳). بنابراین جامعهٔ سیاسی که در سرزمین معین، از اجتماع متقابل مردم و حکام شکل می‌گیرد، دولت ـ کشور نامیده می‌شود (هاشمی، ۱۳۹۰: ۷۶). عناصر سازندهٔ دولت ـ کشورها عبارتند از گروه انسانی (جمعیت)، چارچوب فضایی (سرزمین) و قدرت سیاسی (حکومت و حاکمیت).

بند اول: جمعیت

اولین عنصر تشکیل حکومت گروه انسانی، جمعیت یا ملت است که به مجموعهٔ اشخاصی اطلاق می‌شود که به‌واسطهٔ عوامل مادی و معنوی به یکدیگر پیوند خورده‌اند و در کنار یکدیگر احساس وابستگی و اتحاد می‌کنند (هاشمی، ۱۳۹۰: ۷۶؛ قاضی، ۱۳۸۳: ۱۹۵).