کتاب اصول حکمرانی در حکومت اسلامی

کتاب اصول حکمرانی در حکومت اسلام نوشته علی بهادری جهرمی و علی فتاحی زفرقندی که توسط پژوهشکده‌ی شورای نگهبان منتشر شده، اثری پژوهشی در حوزه‌ی حقوق عمومی و اندیشه‌ی سیاسی اسلام است که به بررسی مبانی، مفاهیم و چارچوب‌های حکمرانی در نظام اسلامی پرداخته است. این کتاب با رویکردی تحلیلی، جایگاه و ضرورت اصول حکمرانی را در ساختار حکومت اسلامی واکاوی کرده و به پرسش‌هایی درباره‌ی ماهیت، مبانی و الزامات حکمرانی اسلامی پاسخ داده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب اصول حکمرانی در حکومت اسلامی

کتاب اصول حکمرانی در حکومت اسلامی اثری است که در بستر پژوهش‌های حقوق اساسی و با تمرکز بر نظام جمهوری اسلامی ایران نگاشته شده است. این کتاب در سال ۱۴۰۳ و در پژوهشکده‌ی شورای نگهبان تدوین شده و حاصل مطالعات گروه مطالعات نظام‌سازی اسلامی است. علی بهادری جهرمی و علی فتاحی زفرقندی تلاش کرده‌اند با بهره‌گیری از منابع اسلامی، سیره‌ی معصومین و قواعد فقهی، اصول و شاخصه‌های حکمرانی مطلوب را در نظام اسلامی استخراج و تبیین کنند. 

کتاب حاضر با مقدمه‌ای درباره‌ی اهمیت حکمرانی و نقش آن در جهت‌دهی به ساختار حکومت آغاز می‌شود و سپس به بررسی مفاهیم پایه‌ای همچون حکومت، اسلام، شریعت و حاکمیت می‌پردازد. در ادامه، جایگاه اصول حکمرانی در نظام‌های مختلف و به‌ویژه در نظام اسلامی موردبحث قرار می‌گیرد. اثر حاضر با هدف پاسخ به پرسش‌های بنیادین درباره‌ی الزامات و چارچوب‌های حکمرانی در حکومت اسلامی، به‌ویژه در زمینه‌ی رعایت مصالح عمومی، عدالت و اخلاق حکمرانی، نگاشته شده است. این کتاب برای دانش‌پژوهان حقوق، علوم سیاسی و علاقه‌مندان به مباحث نظری نظام اسلامی، تصویری جامع از مبانی و ساختار حکمرانی اسلامی ارائه می‌دهد.

خلاصه کتاب اصول حکمرانی در حکومت اسلامی

کتاب اصول حکمرانی در حکومت اسلامی با طرح پرسش‌هایی درباره‌ی ماهیت و ضرورت اصول حکمرانی در حکومت اسلامی آغاز می‌شود و تلاش می‌کند نشان دهد که آیا مقامات و کارگزاران حکومت اسلامی ملزم به رعایت چارچوب‌ها و قواعد مشخصی هستند یا خیر. نویسندگان باتکیه‌بر منابع اسلامی و سیره‌ی معصومین، ابتدا مفاهیم پایه‌ای مانند حکومت، اسلام، شریعت و حاکمیت را به‌تفصیل شرح می‌دهند و تفاوت حکومت اسلامی با سایر نظام‌های سیاسی را بر اساس مبنای الهی بودن حاکمیت تبیین می‌کنند. در ادامه، کتاب به بررسی اصول ارزشی حکمرانی می‌پردازد که شامل لزوم رعایت مصالح عمومی و عدالت است. این اصول با استناد به آیات قرآن، روایات و مبانی فقهی مورد تحلیل قرار می‌گیرند و نقش آن‌ها در تضمین سلامت و مشروعیت حکومت اسلامی بررسی می‌شود. 

بخش دیگری از کتاب به اصول روشی حکمرانی اختصاص دارد؛ از جمله لزوم رعایت اخلاق در حکمرانی و اصل مشورت در تصمیم‌گیری‌های حکومتی. نویسندگان تأکید می‌کنند که رعایت این اصول نه‌تنها از منظر شرعی بلکه برای تحقق اهداف اجتماعی و سیاسی نظام اسلامی ضروری است. در مجموع، کتاب تلاش می‌کند تصویری نظام‌مند از اصول و معیارهای حکمرانی مطلوب در حکومت اسلامی ارائه دهد و نشان دهد که این اصول چگونه می‌توانند جهت‌دهنده‌ی رفتار و تصمیمات مقامات حکومتی باشند.

چرا باید کتاب اصول حکمرانی در حکومت اسلامی را خواند؟

کتاب اصول حکمرانی در حکومت اسلامی با رویکردی تحلیلی و مستند به منابع اسلامی، به یکی از مهم‌ترین مباحث حقوق عمومی و اندیشه‌ی سیاسی اسلام می‌پردازد و تلاش می‌کند چارچوب‌های نظری و عملی حکمرانی در نظام اسلامی را روشن کند. مطالعه‌ی این اثر برای کسانی که به‌دنبال درک عمیق‌تر مبانی مشروعیت، ساختار قدرت و الزامات اخلاقی و ارزشی در حکومت اسلامی هستند، فرصت مناسبی فراهم می‌کند تا با مفاهیم کلیدی مانند حاکمیت الهی، شریعت، عدالت و مصالح عمومی آشنا شوند و نسبت آن‌ها را با ساختارهای حکومتی معاصر دریابند.

خواندن کتاب اصول حکمرانی در حکومت اسلامی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران حقوق عمومی، علوم سیاسی، مطالعات اسلامی و علاقه‌مندان به مباحث نظری نظام جمهوری اسلامی ایران مناسب است؛ همچنین مطالعه‌ی این اثر برای کسانی که دغدغه‌ی تحلیل ساختار و اصول حکمرانی اسلامی را دارند یا در حوزه‌ی سیاست‌گذاری و قانون‌گذاری فعالیت می‌کنند، مفید خواهد بود.

بخشی از کتاب اصول حکمرانی در حکومت اسلامی

«حکمرانی به مجموعه فرآیندهایی اطلاق می‌شود که حکومت‌ها با بهره‌گیری از آن، قدرت و اقتدار لازم جهت سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری در زمینه‌ی زندگی عمومی، توسعه‌ی اقتصادی و توسعه‌ی اجتماعی را تصویب نموده و به اجرا در می‌آورند. هرچند موضوع حکمرانی دارای سابقه‌ای به قدمت تشکیل نظام‌های سیاسی در تاریخ بشر است، اما حکمرانی مطلوب از جمله موضوعاتی است که در دهه‌های اخیر مورد توجه صاحب‌نظران حوزه‌های گوناگون علوم انسانی به ویژه حقوق عمومی قرار گرفته و اندیشمندان متناسب با رویکردها و اهداف گوناگون به تبیین حکمرانی خوب و تعیین شاخصه‌ها و معیارهایی برای تحقق آن در نظام‌های سیاسی گوناگون پرداخته‌اند و در مقام تبیین مجموعه قواعدی برآمده‌اند که مقامات حکومتی در هنگام تصمیم‌گیری و اقدام ملزم به در نظر گرفتن و رعایت آن‌ها می‌باشند. در این خصوص باید بیان نمود، این موضوع که مقامات حکومتی در یک نظام سیاسی از چه اصولی در مقام تصمیم‌گیر و اجرا پیروی می‌کنند، تأثیر زیادی بر شیوه و جهت حرکت کلی حکومت خواهد داشت. چرا که هر نظام سیاسی نیازمند طراحی و معرفی اصول و شاخصه‌های حکمرانی مطلوب است تا از این طریق جهت و شیوه‌ی کلی حرکت حکومت را منطبق با اهداف و مبانی خود نظام‌مند کرده و تنظیم نماید و مانع از انحراف آن شود.»