کتاب اصول حکمرانی در حکومت اسلامی

معرفی کتاب اصول حکمرانی در حکومت اسلامی

کتاب الکترونیکی «اصول حکمرانی در حکومت اسلامی» (تألیف: علی بهادری جهرمی و علی فتاحی زفرقندی، ناشر: پژوهشکده شورای نگهبان) اثری پژوهشی در حوزه حقوق عمومی و اندیشه سیاسی اسلام است که به بررسی مبانی، مفاهیم و چارچوب‌های حکمرانی در نظام اسلامی می‌پردازد. این کتاب با رویکردی تحلیلی، جایگاه و ضرورت اصول حکمرانی را در ساختار حکومت اسلامی واکاوی می‌کند و به پرسش‌هایی درباره ماهیت، مبانی و الزامات حکمرانی اسلامی پاسخ می‌دهد. نسخه الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب اصول حکمرانی در حکومت اسلامی

«اصول حکمرانی در حکومت اسلامی» اثری است که در بستر پژوهش‌های حقوق اساسی و با تمرکز بر نظام جمهوری اسلامی ایران نگاشته شده است. این کتاب در سال ۱۴۰۳ و در پژوهشکده شورای نگهبان تدوین شده و حاصل مطالعات گروه «مطالعات نظام‌سازی اسلامی» است. نویسندگان تلاش کرده‌اند با بهره‌گیری از منابع اسلامی، سیره معصومین و قواعد فقهی، اصول و شاخصه‌های حکمرانی مطلوب را در نظام اسلامی استخراج و تبیین کنند. کتاب با مقدمه‌ای درباره اهمیت حکمرانی و نقش آن در جهت‌دهی به ساختار حکومت آغاز می‌شود و سپس به بررسی مفاهیم پایه‌ای همچون حکومت، اسلام، شریعت و حاکمیت می‌پردازد. در ادامه، جایگاه اصول حکمرانی در نظام‌های مختلف و به‌ویژه در نظام اسلامی مورد بحث قرار می‌گیرد. اثر حاضر با هدف پاسخ به پرسش‌های بنیادین درباره الزامات و چارچوب‌های حکمرانی در حکومت اسلامی، به ویژه در زمینه رعایت مصالح عمومی، عدالت و اخلاق حکمرانی، نگاشته شده است. این کتاب برای دانش‌پژوهان حقوق، علوم سیاسی و علاقه‌مندان به مباحث نظری نظام اسلامی، تصویری جامع از مبانی و ساختار حکمرانی اسلامی ارائه می‌دهد.

خلاصه کتاب اصول حکمرانی در حکومت اسلامی

این کتاب با طرح پرسش‌هایی درباره ماهیت و ضرورت اصول حکمرانی در حکومت اسلامی آغاز می‌شود و تلاش می‌کند نشان دهد که آیا مقامات و کارگزاران حکومت اسلامی ملزم به رعایت چارچوب‌ها و قواعد مشخصی هستند یا خیر. نویسندگان با تکیه بر منابع اسلامی و سیره معصومین، ابتدا مفاهیم پایه‌ای مانند حکومت، اسلام، شریعت و حاکمیت را به تفصیل شرح می‌دهند و تفاوت حکومت اسلامی با سایر نظام‌های سیاسی را بر اساس مبنای الهی بودن حاکمیت تبیین می‌کنند. در ادامه، کتاب به بررسی اصول ارزشی حکمرانی می‌پردازد که شامل لزوم رعایت مصالح عمومی و عدالت است. این اصول با استناد به آیات قرآن، روایات و مبانی فقهی مورد تحلیل قرار می‌گیرند و نقش آن‌ها در تضمین سلامت و مشروعیت حکومت اسلامی بررسی می‌شود. بخش دیگری از کتاب به اصول روشی حکمرانی اختصاص دارد؛ از جمله لزوم رعایت اخلاق در حکمرانی و اصل مشورت در تصمیم‌گیری‌های حکومتی. نویسندگان تأکید می‌کنند که رعایت این اصول نه تنها از منظر شرعی بلکه برای تحقق اهداف اجتماعی و سیاسی نظام اسلامی ضروری است. در مجموع، کتاب تلاش می‌کند تصویری نظام‌مند از اصول و معیارهای حکمرانی مطلوب در حکومت اسلامی ارائه دهد و نشان دهد که این اصول چگونه می‌توانند جهت‌دهنده رفتار و تصمیمات مقامات حکومتی باشند.

چرا باید کتاب اصول حکمرانی در حکومت اسلامی را خواند؟

این کتاب با رویکردی تحلیلی و مستند به منابع اسلامی، به یکی از مهم‌ترین مباحث حقوق عمومی و اندیشه سیاسی اسلام می‌پردازد و تلاش می‌کند چارچوب‌های نظری و عملی حکمرانی در نظام اسلامی را روشن کند. مطالعه این اثر برای کسانی که به دنبال درک عمیق‌تری از مبانی مشروعیت، ساختار قدرت و الزامات اخلاقی و ارزشی در حکومت اسلامی هستند، فرصت مناسبی فراهم می‌کند تا با مفاهیم کلیدی مانند حاکمیت الهی، شریعت، عدالت و مصالح عمومی آشنا شوند و نسبت آن‌ها را با ساختارهای حکومتی معاصر دریابند.

خواندن کتاب اصول حکمرانی در حکومت اسلامی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران حقوق عمومی، علوم سیاسی، مطالعات اسلامی و علاقه‌مندان به مباحث نظری نظام جمهوری اسلامی ایران مناسب است. همچنین برای کسانی که دغدغه تحلیل ساختار و اصول حکمرانی اسلامی را دارند یا در حوزه سیاست‌گذاری و قانون‌گذاری فعالیت می‌کنند، مطالعه این اثر مفید خواهد بود.

فهرست کتاب اصول حکمرانی در حکومت اسلامی

- پیشگفتار و مقدمه: معرفی اهمیت حکمرانی و ضرورت تبیین اصول آن در نظام اسلامی. - فصل اول: مبانی و کلیات - مفهوم و ماهیت حکومت اسلامی: بررسی مفاهیم حکومت، اسلام، شریعت و حاکمیت و تبیین تفاوت حکومت اسلامی با سایر نظام‌ها. - مفهوم و جایگاه اصول حکمرانی: تعریف اصول و حکمرانی، بررسی ضرورت وجود اصول حکمرانی در نظام اسلامی و جایگاه آن‌ها در ساختار حکومت. - ضرورت و طریقه استخراج اصول حکمرانی: تحلیل مبانی نظری و فقهی لزوم رعایت اصول حکمرانی و روش‌های استخراج آن‌ها از منابع اسلامی. - فصل دوم: اصول ارزشی - اصل لزوم رعایت مصالح عمومی: تبیین مفهوم مصالح عمومی، دلایل فقهی و عقلی لزوم رعایت آن و راهکارهای تشخیص مصلحت. - اصل لزوم رعایت عدالت: بررسی مفهوم عدالت، وجوب رعایت آن در قرآن و سنت، و نقش عدالت در بقای حکومت اسلامی. - فصل سوم: اصول روشی - اصل لزوم رعایت گزاره‌های اخلاقی در حکمرانی: تعریف اخلاق حکمرانی، ضرورت رعایت اخلاق در تصمیم‌گیری‌های حکومتی و نمودهای عملی آن. - اصل لزوم اخذ مشورت: بررسی مفهوم مشورت، مبانی شرعی و عقلی لزوم مشورت و ابعاد حقوقی آن در ساختار حکومت اسلامی.

بخشی از کتاب اصول حکمرانی در حکومت اسلامی

«حکمرانی به مجموعه فرآیندهایی اطلاق می‌شود که حکومت‌ها با بهره‌گیری از آن، قدرت و اقتدار لازم جهت سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری در زمینه‌ی زندگی عمومی، توسعه‌ی اقتصادی و توسعه‌ی اجتماعی را تصویب نموده و به اجرا در می‌آورند. هرچند موضوع حکمرانی دارای سابقه‌ای به قدمت تشکیل نظام‌های سیاسی در تاریخ بشر است، اما حکمرانی مطلوب از جمله موضوعاتی است که در دهه‌های اخیر مورد توجه صاحب‌نظران حوزه‌های گوناگون علوم انسانی به ویژه حقوق عمومی قرار گرفته و اندیشمندان متناسب با رویکردها و اهداف گوناگون به تبیین حکمرانی خوب و تعیین شاخصه‌ها و معیارهایی برای تحقق آن در نظام‌های سیاسی گوناگون پرداخته‌اند و در مقام تبیین مجموعه قواعدی برآمده‌اند که مقامات حکومتی در هنگام تصمیم‌گیری و اقدام ملزم به در نظر گرفتن و رعایت آن‌ها می‌باشند. در این خصوص باید بیان نمود، این موضوع که مقامات حکومتی در یک نظام سیاسی از چه اصولی در مقام تصمیم‌گیر و اجرا پیروی می‌کنند، تأثیر زیادی بر شیوه و جهت حرکت کلی حکومت خواهد داشت. چرا که هر نظام سیاسی نیازمند طراحی و معرفی اصول و شاخصه‌های حکمرانی مطلوب است تا از این طریق جهت و شیوه‌ی کلی حرکت حکومت را منطبق با اهداف و مبانی خود نظام‌مند کرده و تنظیم نماید و مانع از انحراف آن شود.»