کتاب سواد روایت

کتاب سواد روایت نوشته اچ. پورتر ابوت است که با ترجمه رؤیا پورآذر و نیما م. اشرفی منتشر شده است. کتاب سواد روایت به شما کمک می‌کند ساختار یک روایت سالم را بشناسید.

درباره کتاب سواد روایت

کتابی که در دست دارید تلاشی است برای یافتن پاسخ‌هایی علمی و روشن به پرسش‌های زیربنایی و مهمی مانند این‌ها: روایت چیست؟ به چه کار می‌آید؟ چه‌طور به زندگی و متن‌هایی که می‌خوانیم شکل می‌دهد؟ این کتاب گامی است سنجیده و دقیق برای توضیح ساده و همه‌فهم مباحث مربوط به روایت و تکنیک‌های روایی و تبیین مفاهیم زیربنایی حوزهٔ روایت‌شناسی. 

هدف این کتاب کمک به خوانندگان برای یافتن پاسخ به این پرسش‌هاست: روایت چیست، چه‌طور ساخته می‌شود، بر ما چه تأثیری دارد، ما چه‌طور بر آن تأثیر می‌گذاریم، چه‌طور منتقل می‌شود، چگونه با تغییر رسانه یا بافت فرهنگی، روایت هم عوض می‌شود و چه‌طور نه‌تنها در هنر بلکه در همه جای زندگی روزمرهٔ همهٔ انسان‌ها و در طول روز بارها خودش را نشان می‌دهد. 

سواد روایت نه‌تنها کتاب کم‌نظیری برای داستان‌دوستانی است که می‌خواهند راهی به پشت صحنهٔ متن پیدا کنند بلکه مرجعی ارزشمند برای دوره‌های روایت‌پژوهی، دانشجویان، پژوهشگران و علاقه‌مندان روایت در حوزه‌های مختلف از جمله ادبیات و تئاتر، فیلم و رسانه، جامعه و سیاست، روزنامه‌نگاری، خودزندگی‌نامه‌نویسی، تاریخ و همچنین حوزه‌های دیگر هنر، علوم انسانی و علوم اجتماعی محسوب می‌شود. در پی‌نوشت‌های هر یک از فصل‌های کتاب می‌توان منابع مفید متعددی را هم برای مطالعهٔ بیش‌تر و پژوهش دربارهٔ موضوع همان فصل یافت.

خواندن کتاب سواد روایت را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به تمام علاقه‌مندان به شناخت روایت و نویسندگی پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب سواد روایت

وقتی به روایت فکر می‌کنیم، معمولاً ذهن‌مان به سمت‌وسوی هنر می‌رود؛ به سمت رمان‌ها، رزم‌نامه‌ها، قصه‌های عامیانه یا دست‌کم حکایت‌ها. ما قصه‌گویی را استعدادی ذاتی می‌دانیم. درست است که روایت ممکن است هنر باشد و هنر با روایت شکوفا می‌شود اما روایت چیزی است که همهٔ ما ــ از هنرمند گرفته تا دیگران ــ در آن دست داریم. ما هرروزه و بارها روایت‌های گوناگونی می‌سازیم. از همان لحظه که واژه‌ها را کنار هم می‌چینیم در واقع دست به این کار می‌زنیم. به محض این‌که فعلی پس از فاعلی می‌آوریم، به احتمال زیاد وارد گفتمان روایی می‌شویم. کودکی جیغ می‌زند که «زمین خوردم» و در همین اثنا روایتی کوچک برای مادرش بازگو می‌کند، درست همان‌طور که من با گفتن همین جملهٔ ناتمام روایتی متفاوت و کمی طولانی‌تر برای شما بازگو کردم که شامل بازگویی روایت آن کودک است: کودکی جیغ می‌زند که «زمین خوردم». اگر حضور روایت را تقریباً در تمامی گفتمان‌های انسان‌ها بپذیریم، دیگر تعجب نمی‌کنیم که چرا برخی نظریه‌پردازانْ روایت را هم مثل زبان ویژگی مختص انسان می‌دانند. مثلاً فردریک جیمسون از «فرایند فراگیر روایت» سخن می‌گوید و آن را «کارکرد اصلی یا نمونهٔ بارز جوهر ذهن انسان» توصیف می‌کند. ژان‌فرانسوا لیوتار روایتگری را «فرم اثیری دانش عام» می‌خواند. فارغ از این‌که پس از بررسی دقیق، این ادعاها درست از کار در بیایند یا نه، مسلم است که ما آن‌قدر ناآگاهانه در روایت غرق شده‌ایم که گویی همگی استعدادش را از بدو تولد داشته‌ایم. شاید جامع‌ترین نوشته دربارهٔ جهان‌شمولی روایت در میان انسان‌ها، همان سطرهای آغازین مقالهٔ برجستهٔ رولان بارت دربارهٔ روایت (۱۹۶۶) باشد. بد نیست آن را به‌تفصیل در این‌جا بیاوریم:

روایت‌های جهان بی‌شمارند. روایت در وهلهٔ نخست انواع شگرفی از ژانرهای مختلف است که خود این ژانرها در ساحت‌های مختلفی توزیع شده‌اند؛ گویی هر ساحت مستعد دریافت قصه‌های انسان باشد. روایت را می‌توان با زبان گفتاری و نوشتاری، با تصاویر ثابت و متحرک، با حرکات بدن و همچنین با آمیزه‌ای حساب‌شده از همهٔ این ساحت‌ها رساند. روایت در اسطوره، افسانه، حکایت، قصه، رمان کوتاه، حماسه، تاریخ، تراژدی، نمایش‌نامه، کمدی، پانتومیم، نقاشی (قدیسه اورسولا اثر کارپاچو را در نظر بگیرید)، شیشه‌نقشینه‌ها، سینما، کتاب‌های مصور، اخبار و مکالمات حضور دارد.

علاوه بر این، ذیل تمام این فرم‌های تقریباً بی‌شمار، روایت در هر سنی، در هر مکانی و در هر جامعه‌ای حضورش قطعی است. روایت با تاریخ بشر آغاز شده و هیچ قومی بدون آن وجود نداشته است. تمام طبقه‌ها و تمام گروه‌های انسانی روایت‌های خودشان را دارند و تمام انسان‌ها با سابقهٔ فرهنگی مختلف و حتی متضاد از آن بهره می‌برند. روایت ورای تمایز میان ادبیات خوب و بد، پدیده‌ای بین‌المللی، فراتاریخی و فرافرهنگی است. روایت همه‌جا هست، درست مانند خود زندگی.