کتاب روان شناسی بدبینی

روان شناسی بدبینی کتابی مشترک از دکتر جیسون فریمن و دکتر دنیل فریمن است که درباره پارانویا یا بدبینی سخن می‌گوید و آن را ترس قرن بیست و یکم معرفی می‌کند.

درباره کتاب روان شناسی بدبینی

پارانویا بیماری‌ای است که در آن شخص بیش از اندازه به سلامت و امنیت جانی و مالی خود و عزیزانش اهمیت می‌دهد و با افکار و توهمات بی‌پایه و اساس، خود را شکنجه می‌دهد. پارانویا در واقع باوری است غیرواقعی مبنی بر این که دیگران قصد آزار ما را دارند، ما را تعقیب می‌کنند، علیه جان و مال ما توطئه می‌کنند، پشت سر ما حرف می‌زنند و ... بیمار پارانویایی دچار افکار و توهمات بی‌پایه و اساس است. ترس و اضطراب وی از آسیب‌ها و حوادثی است که شاید هر گز برایش اتفاق نیفتند. 

حسادت و سوءظن به دیگران، احساس ناامنی و بی‌اعتمادی به دیگران، احساس فراموش‌شدگی از سوی دیگران و حتی از سوی همسر و فرزندان، تعبیر و تفسیر غلط از رفتارها و برخوردهای دیگران و اتفاقاتی که احتمالاً برایش روی خواهند داد، ترس از ارواح و اشباح، باور به نیروهای ماوراءالطبیعه‌ای که افکارش را کنترل می‌کنند و ... همه از نشانه‌های این بیماری هستند.

اما به‌راستی چه عواملی موجب بروز این بیماری می‌شود؟

باید گفت که پارانویا مثل بسیاری از بیماری‌های روانی دیگر، زائیدهٔ کنش متقابل و پیچیدهٔ عوامل بسیاری است. افکار پارانویایی بی‌دلیل و ناگهانی وارد ذهن ما نمی‌شوند، بلکه معمولاً حاصل تلاش ما در پی بردن به چیزی است که آن را تجربه کرده‌ایم. عواملی چون تجارب تلخ ناشی ازآزار جسمی و جنسی، فقر و محرومیت، مهاجرت، اعم از مهاجرت از روستا به شهر، مهاجرت از شهرهای کوچک به کلان‌شهرها و نیز جلای وطن کردن و زندگی در کشورهای بیگانه و در میان مردمانی با زبان‌ها، فرهنگ‌ها و باورهای مختلف، به حاشیهٔ شهرها رانده شدن، محرومیت از امکانات مادی و فرهنگی مناسب، زندگی در بیغوله‌های شهرهای بزرگ، چه در کشور خود و چه در کشوری بیگانه، احساس طردشدگی، نداشتن ارتباطات اجتماعی، تجربهٔ زندان و به‌ویژه زندان انفرادی و پخش اخبار و شایعات و بزرگ‌نمایی اخبار ترسناک از سوی رسانه‌های گروهی، زمینه‌ساز ابتلا به این بیماری است.

اما در این باره چه باید کرد؟ از آن‌جا که بیماران پارانویایی در واقع دچار اختلال شخصیت هستند، به دیگران اعتماد ندارند و به قولی از سایهٔ خود هم می‌ترسند، باید کوشید تا به بی‌پایه و اساس بودن شک و تردیدهایشان آگاه شوند، بر ترس‌ها و اضطراب‌های بی‌دلیلشان فائق آیند و از همه مهم‌تر آن که، باید کمکشان کرد تا از گوشه‌گیری و انزوا درآیند.

یکی از وظایف مهم دولت‌مردان و مسؤلین هر کشور باید این باشد که با ارائهٔ راه‌کارها و تدابیر درست و سنجیده در جهت از میان برداشتن فقر و محرومیت، ناامنی، تبعیض و شکاف طبقاتی، که متأسفانه روز به روز در جوامع بشری به‌ویژه جهان سومی‌ها شدت می‌گیرد، گام بردارند. به امید آن که در این جهان پرهیاهو و مملو از ترس و وحشت، بی‌اعتمادی و ناامنی که خود از عوامل بروز بیماری‌های روانی به‌ویژه پارانویا هستند، دولت‌مردان فهیم و مسئول در برابر جان و امنیت و سلامت مردم خود، در از میان برداشتن این پدیده‌های زشت و فاجعه‌آمیز جامعهٔ خود، به خود آیند و با اقدامات درست خود، آن نوع زندگی را که شایستهٔ انسان‌هاست، فراهم آورند.

نویسندگان این کتاب دکتر دنیل فریمن و دکتر جیسون فریمن، با تجارب علمی و عملی سالیان دراز خود کوشیده‌اند تا علل پدیدآورندهٔ این بیماری فراگیر و نیز راه‌های غلبه بر آن را به خوانندگان خود نشان دهند.

 خواندن کتاب روان شناسی بدبینی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

 روان‌شناسان جوان و علاقه‌مندان به مباحث روان‌شناسی

 بخشی از کتاب روان شناسی بدبینی

پارانویا و هیجانات

عوامل ایجادکنندهٔ پارانویا کدامند؟

پاسخ به این پرسش، حداقل به دو دلیل دشوار است. پارانویا همچنان که در سه بخش بعدی کتاب خواهیم دید، مثل بسیاری از بیماری‌های روانی، زاییدهٔ کنش متقابل و پیچیدهٔ عوامل بسیاری است.

اما پای مشکل بزرگ‌تر و اساسی‌تری نیز در میان است. چگونه می‌توانیم افکار پارانویایی را به‌طور علمی و با دقت بررسی کنیم؟

افکار پارانویایی ناگهان وارد ذهن ما نمی‌شوند. این افکار معمولاً حاصل تلاش ما برای سر در آوردن از چیزی است که آن را تجربه کرده‌ایم ـ مثل همکاری که هنگام صرف ناهار به ما بی‌اعتنایی می‌کند، یا کسی که در اتوبوس به‌طرز مشکوکی به ما نگاه می‌کند. شاید بتوانیم از مردم دربارهٔ افکار پارانویایی‌شان سؤال کنیم، اما چگونه می‌توانیم به حقیقت موضوع پی ببریم؟ وانگهی چگونه می‌توانیم مطمئن باشیم که افکارشان واقعاً پارانویایی است؟ شاید بی‌اعتنایی همکار ما، به علت داشتن افکار و توهمات پارانویایی ما باشد که موجب بی‌میلی ما به داشتن معاشرت با دیگران می‌شود. یا شاید هم این ترس‌های ما پاسخ معقولی باشند به‌موقعیتی تهدیدآمیز که خود را با آن روبه‌رو می‌بینیم و شاید هم مردی که در اتوبوس به ما زُل می‌زند، واقعاً دنبال دردسر و ایجاد مزاحمت است.

هر مطالعهٔ دقیق و موشکافانه و علمی دربارهٔ پارانویا مستلزم آن است که از لحاظ آماری تعداد قابل توجهی از افراد را دقیقاً در این آزمایش شرکت دهیم، تا ببینیم کدام یک از آنان به شیوه‌ای پارانویایی واکنش نشان می‌دهند. با داشتن این اطلاعات است که می‌توانیم تحقیق خود را در این باره که آیا چیزی متمایز از دیگران در این گروه پارانویایی مشاهده می‌کنیم یا نه، آغاز کنیم.

اما چگونه می‌توانیم شرایطی فراهم آوریم تا روزانه صدها نفر دقیقاً همان حادثه را در شرایط آزمایشگاهی تجربه کنند؟ واقعاً چنین کاری امکان‌پذیر است؟

در حقیقت، یک راه وجود دارد و آن همان راهی است که در آزمایش ابتکاری اخیر خود به‌کار بردیم. این راه، استفاده از همان واقعیت مجازی است.