کتاب فریدون گله

کتاب فریدون گله نوشته رضا درستکار و دیگران است. کتاب فریدون گله به زندگی و آثار فیلمساز مشهور ایران فریدون گله می‌پردازد.

درباره کتاب فریدون گله

آنها که علاقه‌ای به تاریخ سینمای ایران دارند و دغدغه بازشناسی این مسیر پُر پیچ و خم، خوب می‌دانند که بخش‌هایی از این تاریخ در روایت‌های ساده، غیر منطقی، غیر تحلیلی و برخی گردابهای موسمی و ندیدن‌ها، محو شده است. و ثبت و ضبطِ مورخان اندک سینمای ما نیز _ اغلب _ از حدِ اندکی وقایع نگاری آن هم با زبانی فاتحانه! اظهار نظرهای کلی و درز گرفتن‌ها و نیافتن حلقه‌های مفقوده و... فراتر نرفته است. هر چند گردآوری همین چند کتاب تاریخی هم _ البته منهای یکی که با غرض‌ورزی و نگاهی شتابزده و تحکم‌آلود به این سینما نظر کرده _ به همتِ بلندِ همین چند آدم با ذوق و علاقمند، خود غنیمتی است. به استناد چند کتاب تاریخ سینمای ایران، سینمای فریدون گُله، سینمایی غریبه بوده است. در حالی که به استناد و دیدار دوباره فیلم‌های بلند و تعدادی از فیلم‌نامه‌ها، فریدون گُله و سینمایش، خویشاوند و آشنای فرهنگ سرزمین ما هستند. با خواندن آن کتاب‌های تاریخی، به غریبگی گُله می‌رسیم؛ و با دیدن فیلم‌هایش به هنرمند آشنا و خویشاوندی که در نقطه ابهام و درز گرفتن‌های تاریخی، گُم شده به حساب می‌آید. این کتاب کمک میکند این سینماگر را بهتر بشناسید.

خواندن کتاب فریدون گله را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به تمام علاقه‌مندان به سینما پیشنهاد می‌کنیم

بخشی از کتاب فریدون گله

هفت فیلم از سال ۱۳۴۷ تا ۱۳۵۷ و تعدادی فیلمنامه نوشته شده برای فیلمسازان دیگر، مُعرّف سینماگری هستند که با همین حضور اندک، جایگاهی بس رفیع در فرهنگ و سینمای ایران یافته و لااقل سه اثر درخشان از خود به جای گذارده است. سینماگری مستقل در مناسبات عادی و جاری سینمای ایران، که فیلم به فیلم به پیش آمده و سلوکی ویژه را از سر گذرانده است.

فریدون گُله در سال ۱۳۴۵ پس از تحصیل در آمریکا به وطن بازگشت. دو فیلمنوشته‌اش توسط دیگران به فیلم گردانده شد؛ و دو فیلمی که قرار بود کارگردانی کند، به دلایلی سرانجام نگرفت. خشم و غرور را از نیمه راه به ساموئل خاچیکیان دادند که حاصلش ببرِ مازندران شد. و داش‌آکلش در واپسین لحظات متوقف شد تا چند سال بعد داش‌آکل دیگری را کیمیایی بسازد. تا این که در سال ۱۳۴۷ با کارگردانی شب فرشتگان به طور رسمی فضای فیلمسازی را در سرزمین خود تجربه کرد. هر چند به گفته گُله، ادامه کار را از میانه فیلم به رضا فاضلی سپرد و فیلم به مسیر دیگری افتاد! با این وصف، این اولین معارفه سینماگر ما، نشان از دریافت‌هایی اجتماعی داشت که از اتکا به نقطه‌های معصومیت سینمای ایران در دهه ۱۳۴۰ به ثمر رسیده بود. قهرمانان فیلم، سه جوانِ آس و پاس و یتیم‌خانه‌ای بودند که در ادامه‌روند نمایش‌تضاد طبقاتی‌در سینمای‌آن سالها، نارضایتی از موقعیت فردی (به تعبیر فیلم) را معنا می‌بخشیدند. فیلم تلفیقی بود از فرمول سه نفره «سپهرنیا، گرشا، متوسلانی» _ این‌جا رضا فاضلی، حسین گیل، رامین _ و همان مایه گنج قارونی از آشتی اغنیا و فقرا که یک شروع غافلگیرکننده آن را متمایز می‌کرد و فاصله‌گذاری برشتی‌اش به آن وقار می‌بخشید؛ وقتی که کسی در آغازِ فیلم رو به دوربین از همان نارضایتی افراد جامعه از موقعیت اجتماعی‌شان سخن می‌گفت. این تنها نقطه تمرکز شب فرشتگان به عنوان فیلمِ اول یک سینماگر خوش‌آتیه بود؛ و تمام.

به این ترتیب، باعث شد که گُله مدتی از فیلمسازی دور افتد و در فاصله فیلم اول تا دوم (۱۳۵۱) به فیلمنامه‌نویس پُرکاری بدل شود. نوشتن فیلمنامه‌های متعدد در این سالها از نظرگاه گُله در واقع یک جور گذران و معاش به حساب آمده است: «هیچ حرفی در آن‌ها مطرح نبود.»