کتاب نقدنامه زبان و ادبیات عربی (۷)

کتاب نقدنامه زبان و ادبیات عربی (۷) اثری است که به همت دکتر عیسی متقی زاده و دکتر سجاد اسماعیلی منتشر شده است. این کتاب به بررسی و نقد انواع ادبی عربی، شامل شعر، نثر، داستان، ترجمه و ... می‌پردازد. 

درباره کتاب نقدنامه زبان و ادبیات عربی (۷) 

نقد کتب دانشگاهی و علوم انسانی یک ضرورت است که مقدمه گذار از وضع موجود به‌سوی وضع مطلوب است. نقد فی‌نفسه ضروری و ارزشمند است، اما خود زمینه‌ساز نظریه‌پردازی‌های نوین و نگارش آثار جدید است. نقد محتوایی هر اندیشه و اثری با نقد شکلی آن همراه است. به همین دلیل در گروه‌های تخصصی شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی، بررسی، تحلیل و نقد آثار دانشگاهی از دو بعد شکلی و محتوایی صورت می‌گیرد و داوری علمی این آثار، مؤلفه‌های گوناگون شکلی/ بیرونی و محتوایی/ درونی هر کتابی را در نظر می‌گیرند و به بوته نقد علمی می‌نهند.

در کتاب نقدنامه زبان و ادبیات عربی (۷) حاصل تلاش‌های کارگروه‌های مختلف را در نقد و بررسی آثار ادبی مختلف زبان عربی می‌بینیم. بخش نقد و بررسی کتب که شامل کارگروه تاریخ ادبیات و متون نظم و نثر معاصر و کارگروه تاریخ ادبیات و متون نظم و نثر قدیم و میانه است. همچنین در بخش‌های دیگر کتاب با نقد و بررسی ادبیات تطبیقی و مجموعه مقالات آن، نقد ادبی و مجموعه مقالات نقد داستان، ترجمه و مقالات مرتبط با ترجمه، مهارت‌های زبانی، صرف و نحو و بلاغت و عروض آشنا می‌شویم. در انتهای کتاب نیز، گزارشی از نشست‌های مختلف می‌خوانیم. 

کتاب نقدنامه زبان و ادبیات عربی (۷) را به چه کسانی پییشنهاد می‌کنیم 

کتاب نقدنامه زبان و ادبیات عربی (۷) اثری است برای تمام دانشجویان، دانش‌آموختگان و علاقه‌مندان به زبان و ادب عرب. 

بخشی از کتاب نقدنامه زبان و ادبیات عربی (۷)

ادبیات تطبیقی

ادبیات تطبیقی شاخه‌ای نو از مطالعات ادبی و انسانی است که در این شاخه چند مکتب با تعاریف اندکی متفاوت وجود دارد و طبیعی است گاه تعاریف نظریه‌پردازان این رشته از اصطلاح «ادبیات تطبیقی» با یکدیگر مقداری تفاوت داشته باشد؛ اما با کمی تسامح می‌توان تعریف این اصطلاح را چنین دانست: ادبیات تطبیقی شاخه‌ای نو از پژوهش‌های ادبی است که به روابط متقابل تأثیر و تأثر ادبی میان زبان‌ها، ملت‌ها و فرهنگ‌های متفاوت می‌پردازد و علاوه بر این از دیدگاه برخی، ادبیات تطبیقی به روابط متقابل تأثیر و تأثر میان شیوه‌های مختلف تعبیر و در واقع میان هنرهای مختلف نیز، توجه دارد. اصطیف در کتاب مذکور اصطلاح ادبیات تطبیقی این گونه می‌گوید: «ادبیات تطبیقی ترجمهٔ تحت اللفظی معادل فرانسوی آن (lItterature= ادب و Comparee= تطبیقی) است که در زبان عربی بدون توجه به دلالت معادل فرانسوی این دو کلمه، به کار رفته است. همین بی توجهی بار دیگر در ترجمهٔ این اصطلاح از انگلیسی تکرار شد زیرا در ترجمهٔ واژهٔ انگلیسی آن (Comparative= تطبیق و Literature= ادب) توجهی به معنای این واژه در فرهنگ و ادب انگلیسی نشده است... در واقع اصطلاح ادبیات تطبیقی... به بررسی تطبیقی ادبیات اشاره دارد؛ هنگامی که در زبان فرانسه واژهٔ «Litterature» به کار برده شد، مفهوم «پژوهش ادبی» را دربرداشت، و این مفهوم تا دهه‌های نخست سدهٔ نوزده میلادی نیز به همان معنا به کار برده می‌شد... اصطلاح ادبیات تطبیقی به «بررسی ادبیات به صورت تطبیقی» یا «بررسی تطبیقی ادبیات» اشاره دارد...» (اصطیف ۱۳۹۵: ۷۰-۶۸؛ همچنین برای اطلاعات بیشتر برای نمونه بنگرید: غنیمی هلال، محمد (۱۳۹۰) ادبیات تطبیقی، تاریخ و تحول، أثرپذیری و أثرگذاری فرهنگ و ادب اسلامی، تهران، امیرکبیر: ۴۵-۳۱؛ و نیز: پروینی، خلیل (۱۳۹۳) الأدب المقارن، دراسات نظریه و تطبیقیه، تهران: سمت، ۸-۷ و ۱۰۰-۴۸).

پژوهش‌های تطبیقی در ادبیات، این روزها طرفداران بسیاری دارد و تعداد پژوهشگران این شاخه همچنان هم، رو به افزایش است؛ براین اساس، بسیاری می‌کوشند تا با بهره‌گیری از دیدگاه‌ها و روش‌های این شاخه، به خوانش‌های بهتر و جدیدتری از متون دست یابند و روابط متقابل میان ادبیات‌های مختلف و نیز روابط ادبیات با دیگر هنرها را دریابند تا از این طریق متون ادبی را رمزگشایی نمایند و نیز به فهم بهتری از کل روند تاریخ ادبیات نیز یاری رسانند.

براین اساس و با توجه به اهمیت فراوان این شاخه و پژوهش‌های ادبی انجام شده به این روش، این رشته هر روز بیش از پیش جای خود را در مباحث ادبی باز می‌کند و می‌توان گفت که در تمام رشته‌های دانشگاهی ادبیات، درس ادبیات تطبیقی به عنوان واحد درسی به رسمیت شناخته شده و در سرفصل‌های درسی جای خود را یافته است که رشتهٔ زبان و ادبیات عربی در ایران نیز از این کل مستثنی نیست.

کمبود منابع غیر ترجمه‌ای و با رویکرد زبان عربی

با وجود فراوانی پژوهش‌های انجام شده و در حال انجام مرتبط با ادبیات تطبیقی در زبان عربی چه در ایران و چه در جهان عرب، متاسفانه غالب منابع اصلی این رشته منابعی است که یا مستقیما ترجمه از زبان‌های اروپایی است و یا گردآوری مطالب همان منابع به شمار می‌رود و بر همین اساس نیز، تالیفاتی که دید بومی را در ادبیات تطبیقی، ترویج می‌دهد، بسیار ضروری به نظر می‌رسد. کتاب العرب و الأدب المقارن، از جمله کتابهایی است که در کنار نقل نظریات اصلی ادبیات تطبیقی در جهان، به نقد منصفانهٔ این نظریات پرداخته و افزون بر این، نظریات ادبیات تطبیقی را برای نقد متون عربی به‌کار گرفته و همچنین به این نکته اشاره کرده که تأثیرات عظیم زبان عربی و تمدن اسلامی بر ادبیات جهان نادیده گرفته شده و باید توجه بیشتری بدان وجود داشته باشد.