کتاب خاکریز اقتصادی

خاکریز اقتصادی نوشته محمدجواد توکلی کتابی درباره اقتصاد مقاوتی است که در انتشارات کانون اندیشه جوان به چاپ رسیده است.

 درباره کتاب خاکریز اقتصادی

تحریم، اهرم فشار شناخته‌شده غرب و نظام سلطه، به‌ویژه امریکا علیه نظام جمهوری اسلامی بوده که در این میان تحریم‌های اقتصادی، خسارت‌های فراوانی بر کشور تحمیل کرده است. با توجه به پیچیدگی این مسئله در سال‌های اخیر، آیت‌الله خامنه‌ای (مدظله) دوراندیشانه، مفهوم جدید اقتصاد مقاومتی را به مثابه رویکرد و الگویی سازگار با اوضاع و اقتضائات موجود اقتصاد کشور برای غلبه بر بحران‌های ناشی از آن به عنوان «الگوی اقتصادی بومی و علمی برآمده از فرهنگ انقلابی و اسلامی» معرفی کرد.

بر اساس سیاست‌های کلی معرفی‌شده اقتصاد مقاومتی، تحقق این الگوی اقتصادی - علاوه بر چیرگی بر مشکلات اقتصادی - دستیابی به اهداف سند چشم‌انداز بیست‌ساله کشور را هم مقدور می‌سازد. نکته مهم آنکه ضرورت اجرای این الگو تنها منحصر به مقابله با وضعیت تحریم نیست، بلکه از آن روست که اقتصاد جهانی همواره با مخاطرات و ناامنی‌های ناشی از تحولات خارج از اختیار، مانند بحران‌های مالی، اقتصادی و سیاسی روبه‌روست.

ترسیم ابعاد نظری و کاربردی این مفهوم نو- به‌رغم مطالعات درخور توجه- نیازمند پژوهش‌های گسترده در ابعاد نظری و کاربردی است و دکتر محمدجواد توکلی در کتاب خاکریز اقتصادی در جست‌وجوی آن است که با تأکید بر اندیشه‌های آیت‌الله خامنه‌ای (مدظله) و تحلیل ریشه‌های قرآنی و روایی اندیشه ایشان، تبیینی دقیق از مفهوم اقتصاد مقاومتی و اقتضائات آن ارائه دهد.

 خواندن کتاب خاکریز اقتصادی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

 پژوهشگران حوزه اقتصاد و جامعه‌شناسی و علوم سیاسی

 بخشی از کتاب خاکریز اقتصادی

آیت‌الله خامنه‌ای (مدظله) در اواسط دهه عدالت و پیشرفت، از «اقتصاد مقاومتی» به عنوان «الگوی اقتصادی بومی و علمی برآمده از فرهنگ انقلابی و اسلامی» سخن به میان آوردند. هرچند در سال‌های اخیر آثار پژوهشی متعدد برای تبیین این الگو منتشر شده، بسیاری از ابعاد نظری و کاربردی آن به‌خوبی تبیین نشده است. یکی از نکات مهم درباره اقتصاد مقاومتی، تبیین هویت اسلامی این الگو و همچنین تبیین رابطه آن با مفاهیم هم‌طراز آن همچون اقتصاد تاب‌آوری، اقتصاد اسلامی و الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت است.

هرچند در اقتصاد متعارف توجه چندانی به مباحث مقاومت اقتصادی نشده و عمده مباحث اقتصادی با تمرکز بر مقوله رشد اقتصادی دنبال می‌شوند، در سال‌های اخیر ادبیاتی تحت عنوان اقتصاد تاب‌آوری زمینه توجه به شکنندگی‌های نظام‌های اقتصادی را فراهم کرده است.

توجه به ثبات اقتصادی در ادبیات اقتصادی با مطالعات مرتبط با بحران‌های اقتصادی پیوند می‌خورد. هنگامی که در اقتصاد کلان از ادوار تجاری۴ سخن به میان می‌آید، به این نکته توجه می‌شود که وجود نوسانات اقتصادی در تولید کالاها و خدمات مخرب است. اینکه اقتصاد گاهی در اوج است و گاهی رو به سقوط، نه‌تنها باعث ایجاد هزینه‌های اقتصادی و اجتماعی می‌شود، بلکه روند روبه‌رشد اقتصاد کشورها را مختل می‌کند.

شکل‌گیری ادبیات اقتصاد تاب‌آوری۵ در اقتصاد متعارف را می‌توان ناشی از توجه اقتصاددانان به اهمیت امنیت و ثبات اقتصادی در کنار رشد و عدالت اقتصادی دانست. توجه به امنیت اقتصادی تنها محدود به مباحث متعارف ثبات اقتصادی۶ در اقتصاد کلان نیست، بلکه حاوی نگاه‌های جدید به آسیب‌پذیری نظام‌های اقتصادی و اهمیت پایداری نظام‌های اقتصادی در مقابل شوک‌های اقتصادی پیش روست.۷

نکته مهم در تحلیل امنیت و ثبات اقتصادی، چگونگی تعریف آسیب‌پذیری‌های نظام اقتصادی و همچنین راه‌حل‌های پیشنهادی ایمن‌ساز است. هنگامی که آسیب‌پذیری و مقام‌سازی از دیدگاه اقتصاد متعارف صورت می‌گیرد، ادبیات «اقتصاد تاب‌آوری» به وجود می‌آید. در مقابل، زمانی که آسیب‌پذیری از منظر اقتصاد اسلامی صورت می‌گیرد و راه‌حل‌های برگرفته از مکتب اقتصادی اسلام ارائه می‌شود، ادبیات «اقتصاد مقاومتی»۸ شکل می‌گیرد. حال باید دید که از دیدگاه اقتصاد مقاومتی، چه عواملی باعث آسیب‌پذیری نظام اقتصادی می‌شوند و چگونه می‌توان از این آسیب‌پذیری‌ها کاست.