کتاب پس از سقوط نظام کمونیستی

پس از سقوط نظام کمونیستی کتابی نوشته ژبیگنیو برژینسکی، یکی از دست‌اندرکاران و نظریه‌پردازان سیاست‌های ایالات متحده در دهه‌های اخیر است. او در دوران جیمی کارتر، مشاور امنیت ملی بود و در تحولات سه دهه اخیر ایران هم نقش مستقیم داشت.

 درباره کتاب پس از سقوط نظام کمونیستی

 برژینسکی در این کتاب درباره بازیگران قدرت و سیاست در صفحه‌ی شطرنج جهان حرف می‌زند.

نگاهی گذرا به سیر تحولات تاریخی، بخوبی بیانگر این است که در روند تلاش قدرت‌های جهانی و محلی برای کسب قلمرو جغرافیایی و سیاسی بیشتر، چه ملت‌هایی که از بین نرفته و یا در آتش اختلافات قدرت‌های بزرگتر، تمامی نهادهای اجتماعی، سیاسی و اقتصادی خود را بدون اینکه هیچ نقش تعیین کننده‌ای داشته باشند، از دست داده و شاید تا قرن‌ها بعد، امکان بازسازی مجدد آنها را بدست نیاورده‌اند.

 در اینجا این سوال اساسی مطرح می‌شود که «ملت‌ها چقدر در تعیین سرنوشت خود دخالت دارند؟» نمونه بارز و آشکار این مسئله، وقوع و تداوم جنگ به اصطلاح «سرد» در بین دو ابرقدرت جهانی و در بیشتر سالهای نیمه دوم قرن بیستم می‌باشد. کافی است در نظر بگیریم که چه ملت‌هایی تحت عنوان پرده آهنین از رشد و پیشرفت تکنولوژیکی جهان عقب مانده وسالها در زیر یوغ حکومت‌هایی با ایدئولوژی کمونیسم زندگی کردند، و چه ملت‌هایی که همچون بازیچه‌ای در دست ابرقدرت دیگر و تحت عنوان استفاده از مزایای زندگی در جهان به اصطلاح آزاد، به عنوان سپری در برابر رشد و گسترش دشمن قرار گرفته و سالیان زیادی دچار جنگ‌های داخلی و خونین شده و یا تحولاتی که تمامی نهادهای اجتماعی، اقتصادی ملت‌های دیگری را دستخوش تغییرات کرده و در نهایت باعث نابودی آنها شده است. آیا ملت افغانستان و یا خیلی از ملل دیگر می‌دانستند که گرفتار نبرد قدرت‌های بزرگتر بوده و تمامی حمایت‌های آزادیخواهانه و مردم سالارانهٔ غرب و یا کمک‌های نظامی و اقتصادی بلوک شرق نه بخاطر دفاع از آرمان‌های ملی آنها و بلکه بخاطر جلوگیری از گسترش قلمرو و یا در جهت ایجاد اختلال در نظم درونی همدیگر می‌باشد؟ اگر می‌دانستند آیا چندین دهه خود را اسیر آتش جنگ‌های داخلی و یا تحولات مخرب اجتماعی و اقتصادی می‌کردند؟

آگاهی از سیاست‌های راهبردی قدرت‌های بزرگ، می‌تواند در تصمیم‌گیری‌های قدرت‌های منطقه‌ای تاثیرگذار و مثمربه‌ثمر واقع شود، به طوریکه قدرت‌های کوچکتر می‌توانند با شناخت واقعی از جایگاه خود در صحنه بین‌المللی و اشراف کامل بر آن ضمن تاثیرگذاری بر آن معادلات، بدنبال کسب منافع ملی بیشتری برای مردم خود باشند. البته این امر مشروط به آن است تا این سیاست‌ها را بدرستی شناسایی کرده و حتی درستی آنها را بیازمایند چرا که گاه اعلام سیاست‌های راهبردی از سوی قدرت‌های بزرگ، شاید خود «سیاستی برای فریب بیشتر دیگران» می‌باشد.

مطالعه و دقت در نقطه نظرات ژبیگنیو برژینسکی در کتاب حاضر به عنوان یکی از دست‌اندرکاران و نظریه‌پردازان سیاست‌های ایالات متحده در دهه‌های اخیر، می‌تواند گره‌گشای معادلات و معماهای بسیاری در ذهن خوانندگان ایرانی باشد چرا که ایرانیان آشنا به تاریخ معاصر هیچوقت نقش و تاثیر برژینسکی را به عنوان مشاور امنیت ملی جیمی کارتر و در تحولات سه دهه اخیر کشورمان هرگز فراموش نخواهند کرد.

 خواندن کتاب پس از سقوط نظام کمونیستی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

 علاقه‌مندان و پژوهشگران علوم سیاسی و اجتماعی مخاطبان این کتاب‌اند.

بخشی از کتاب پس از سقوط نظام کمونیستی

برای امریکا به عنوان برنده جنگ سرد جایزه بزرگ تسلط بر جغرافیای سیاسی اوراسیا است. برای نیم هزاره است که امور جهانی توسط قدرت‌های اوراسیائی تحت الشعاع قرار گرفته و انسان‌هائی فراوانی بودند که در این راستا با هم به نبرد برخواستند تا به تفوق منطقه‌ای و قدرت جهانی دست یابند. اکنون یک قدرت غیراوراسیائی در اوراسیا حرف اول را می‌زند و تفوق جهانی امریکا مستقیماً بستگی به مدت و موثر بودن این تفوق در قاره اوراسیا و تداوم آن خواهد داشت.

بدیهی است که این شرایط موقتی است. اما مدت آن و آنچه به دنبال آن واقع خواهد شد از اهمیت خاصی برخوردار است و نه فقط با سلامت آینده امریکا، بلکه با صلح عمومی جهان بستگی دارد. ظهور ناگهانی اولین قدرت واقعی جهانی منجر به شرایطی شده که امکان خاتمه این تفوق به همان سرعت وجود دارد. این شرایط ممکن است به دلیل خروج امریکا از صحنه یا ظهور ناگهانی یک رقیب باشد، که منجر به بی ثباتی عمده در سطح بین‌المللی می‌گردد. در عمل، چنین شرایطی منجر به بروز هرج و مرج جهانی خواهد شد. ساموئل هانتینگتن، استاد علوم سیاسی دانشگاه هاروارد، به دقت چنین می‌گوید که:

"جهان بدون تفوق امریکا دنیائی خواهد بود که در آن، خشونت فراوان و بی نظمی حاکم شده و مردم سالاری و رشد اقتصادی کمتری نسبت به جهانی که در آن ایالات متحده قدرت برتر بود وجود خواهد داشت. تداوم تفوق بین‌المللی ایالات متحده محور رفاه و امنیت امریکائی‌ها و آینده‌ای مبتنی بر آزادی، مردم سالاری، اقتصاد باز، و نظم بین‌المللی در جهان می‌باشد."

 فهرست کتاب  پس از سقوط نظام کمونیستی

• مقدمه ناشر
• فصل اول: نوع جدید سلطه
• راه کوتاه به برتری جهانی
• اولین قدرت جهانی
• نظام جهانی امریکائی
• فصل دوم: صفحه شطرنج اوراسیا
• بازیگران راهبردی جغرافیائی و محورهای جغرافیای سیاسی
• انتخاب‌های حیاتی و چالش‌های بالقوه
• فصل سوم: سرپل مردم سالاری
• عظمت و توبه
• هدف اصلی امریکا
• برنامه زمانبندی تاریخی اروپا
• فصل چهارم: سیاه چاله
• چارچوب جغرافیای سیاسی جدید روسیه
• اوهام جغرافیای سیاسی
• چالش داشتن یک راه حل
• فصل پنجم: بالکان اوراسیا
• دیگ بزرگ قومی
• مسابقه چندجانبه
• نه تفوق نه انزوا
• فصل ششم: لنگر شرق دور
• چین: جهانی نه، اما منطقه ای
• ژاپن: نه منطقه‌ای بلکه بین‌المللی
• اصلاح جغرافیائی سیاسی امریکا
• فصل هفتم: فرجام
• جغرافیای سیاسی اوراسیا
• نظام امنیتی سراسری اوراسیا
• بعد از آخرین ابرقدرت جهانی
• یادداشت‌ها