کتاب رستم نامه نقالان
معرفی کتاب رستم نامه نقالان
رستمنامه نقالان اثر محمدجعفر یاحقی کتابی پژوهشی درباره داستانها و روایات مربوط به پهلوان افسانهای ایران، رستم است که امروزه نقالان از آن استفاده میکنند. درواقع این اثر درباره رستمنامه نقالان، وجوه ادبی آن، پیشینه آن، شیوه تصحیح آن و نسخههای دستنویس آن است.
منظور از رستمنامه، روایتهای متفاوت و متعدد از داستان رستم در شاهنامه است هرچند که رستمنامهها تنها به سرگذشت و رویدادهای مربوط به رستم منحصر نمیشود، بلکه شاخ و برگها و داستانهای فرعی و حوادث غیر معمول و غیرمربوط به سرگذشت رستم هم در آن فراوان مطرح میشود و آن را به یک سلسله رویدادها و حوادث گرداگرد یا در ادامهٔ سرگذشت رستم تبدیل میکند.
سنت نقل روایات از جمله روایات مربوط به رستم، به گذشتهای دور باز میگردد و راویان و گوسانان(خنیاگران و قصهپردازان ایران باستان) این روایات را قرنها از نسلی به نسل دیگر منتقل کردهاند. تا آن که بعدها تنها بخشهایی از آن در خداینامهها ثبت شده و بعد هم در شاهنامهٔ فردوسی بهنظم درآمده است و امروز تشخیص این که چه مقدار از روایات رستم مربوط به شاهنامه و چه مقدار مربوط به قبل آن است، دشوار است.
رستمنامه مورد بحث در این کتاب، نمونه و گوشهای است از نوع روایتهای عامیانهای که در گوشه و کنار این سرزمین به ویژه از عصر صفویان به این طرف رایج بوده است.
خواندن کتاب رستمنامه نقالان را به چه کسانی پیشنهاد میکنیم؟
پژوهشگران ادبیات فارسی، شاهنامهشناسان، شاهنامهخوانان و علاقهمندان به ادبیات حماسی.
جملاتی از کتاب رستمنامه نقالان
یکی از وجوه عامیانگی متنهای نقالی استفاده از املاهای به ظاهر نادرست است درحالیکه این قبیل املاها برای یک متن نقالی نشانه اصالت و دست نخوردگی آن است و فیالمثل محقق و مصحح اجازه ندارند این قبیل املاها و نیز صورت نحوی عامیانه را به حالت ادبی و درست آن بازگرداند که به این ترتیب متن از اصالت خود به کلی دور میشود. در زیر به نمونههایی از این قبیل املاهای عامیانه که تقریباً عمومیت هم دارد و بهندرت صورت درست آنها در متن آمده، اشاره میشود:
برخواست = برخاست؛ صلاح = سلاح؛ فروز= فرود؛ نصبت= نسبت؛ توربه= توبره؛ حراثان= هراسان؛ نصل= نسل؛ الّی= الاّ؛ حادسه= حادثه؛ طعبیه= تعبیه؛ مهنت= محنت؛ سحرا= صحرا.
فهرست کتاب رستمنامه نقالان
مقدمه
۱. عامیانگی
۱-۱. گویش محلی
۱-۲. زمینههای شفاهی متن
۱-۳. ضربالمثل
۱-۴. گزارههای قالبی
۱-۵. املای کلمات
۱-۶. اساطیر و موجودات افسانهای
۱-۷. شیوهٔ داستان در داستان
۱-۸. تکرار الگوی داستانی شاهنامه
۱-۹. صبغهٔ اسلامی
۲. وجوه ادبی متن
۲-۱. اغراق
۲-۲. استفاده از فنون ادبی و بلاغی
۲-۳. ترکیبات و تعبیرات زیبا
۲-۴. توصیف
۲-۵. استفاده از شعر
۲-۶. صفات اختصاصی پهلوانان
۲-۷. مضاف و منسوب به پهلوانان
۲-۸. ناسزاها
۲-۹. آداب و رسوم
۲-۱۰. رسم های خاص
۲-۱۱. اشاره به سنت عیّاری
۳. معرفی دستنویس رستمنامه
۳-۱. ویژگیهای رسمالخط این نسخه
۳-۲. نکات دستوری و رسم الخطی و املایی
۳-۳. را و استعمالات دیگرگونه
۳-۴. حذف نشانهٔ عطف
۳-۵. متّصلنویسی
۴. نگارههای این نسخه
۵. شیوهٔ تصحیح
متن رستمنامهٔ نقالان
حجم
۲٫۳ مگابایت
سال انتشار
۱۳۹۸
تعداد صفحهها
۳۶۰ صفحه
حجم
۲٫۳ مگابایت
سال انتشار
۱۳۹۸
تعداد صفحهها
۳۶۰ صفحه