کتاب افزوده ها بر فرهنگ نماد‌ها (جلد ششم)

کتاب افزوده ها بر فرهنگ نماد‌ها (جلد ششم) نوشتهٔ ژان شوالیه و الن گربران با گردآوری و ترجمهٔ سودابه فضایلی در نشر جیحون؛ انتشارات کتاب‌سرای نیک چاپ شده است. این کتاب مکمل و افزوده‌ای است برای فرهنگ پنج جلدی نمادها که پیش از این چاپ شده است.

دربارهٔ کتاب افزوده ها بر فرهنگ نماد‌ها (جلد ششم)

بر عهده‌ٔ خود دیدم که افزوده‌ها و پژوهش‌هایی را که در طول سال‌ها بر فرهنگ نمادها انجام داده بودم و در چاپ جدید این فرهنگ (دورهٔ سه جلدی) بخشی از آن اضافه شده بود، به صورت کامل‌تر و جامع‌تر، تا آنجا که از من بر می‌آمد و زمان اجازه می‌داد، فراهم کنم و در دسترس خوانندگانی که چاپ قدیم (دوره‌ٔ پنج جلدی) این فرهنگ را ابتیاع کرده بودند، قرار دهم. این فرهنگِ مکمل، دربرگیرنده‌ٔ پژوهش‌هایی بر مداخل و اعلام مختلف فرهنگ نمادها است؛ البته برخی از این اعلام را به اختصار در انتهای جلد اول دوره‌ٔ پنج‌ جلدی آورده بودم؛ اما اینک، در این کتابِ مکمل، آن اعلام بسط یافته و پژوهش‌های جدید به آن منضم گشته است. املای چند واژه تغییری جزیی کرده. در برگردان سنوات قبل، برای تحریر اعلام اسطوره‌ای عمده‌ اتکایم را بر فرهنگ مصاحب قرار داده بودم؛ گرچه در بسیاری از موارد، عَلَم مزبور در میان مداخل مصاحب یافت نمی‌شد. به هر تقدیر باید اذعان کرد که همچنان در مورد تلفظ و املای اعلام بیگانه، به‌خصوص اعلام اساطیری، مرجع قابل استنادی در دست نیست و هریک از مترجمانِ متون اساطیری، اعلام را به سیاق خود می‌نویسند و تا زمانی که چنین مرجعی به وجود نیامده، این گمگشتگی و دره مریختگی برای تلفظ و تحریر اعلام اسطوره‌ای از برای مؤلفان، مترجمان و خوانندگان وجود خواهد داشت. فهرست تغییرات جزیی را، که رسم‌التحریر اعلام، در فرهنگ نمادهای قدیم (دوره‌ٔ پنج جلدی) با فرهنگ نمادهای جدید (دوره‌ٔ سه جلدی) تفاوتی پیدا کرده، در زیر این سطور آورده‌ام.

 نکته‌ٔ دیگر اینکه کتاب نامه‌ٔ مترجم که در انتهای جلد اول دوره‌ٔ پنج جلدی آمده بود، در طول کار بر چهار جلد بعدی گسترش یافت و آن را در فرهنگ نمادهای جدید (دورهٔ سه جلدی) افزودم. با اینکه ذکر مستندات و مراجع همواره برای پژوهشگران مفید است، اما با توجه به ضیق کاغذ، از ذکر آنها خودداری کردم. بدیهی است که فهرست مداخل تغییری نکرده؛ اما تصاویری را به تناسب بر جای‌جای چاپ جدید افزوده بودم که در این فرهنگِ مکمل نیازی به افزودن آن‌ها ندیدم. در این فاصله دو محقق فاضل فرهنگ نمادها، ژان شوالیه (۱۹۹۳ - ۱۹۰۶) نویسنده، فیلسوف، محقق و متأله فرانسوی و اَلن گربران (۲۰۱۳ - ۱۹۲۰) شاعر، نویسنده، محقق و سیاح فرانسوی، درگذشتند؛ این فرهنگ، با بیش از ۱۶۰۰ مدخل، تحت نظارت این دو پژوهشگر، با همکاری جماعتی از اسطوره‌شناسان، تأویل‌گران و مفسران متون عرفانی و آیینی، تاریخ‌نگاران، روان‌شناسان، انسان‌شناسان و هنرمندان، به چنین ثمری دست یافت و فقط بین سال‌های ۱۹۸۲ تا ۱۹۹۷، در فرانسه به چاپ نوزدهم رسید و ترجمه‌ٔ آن به زبان‌های گوناگون در سراسر جهان چندین بار چاپ شده است. امید که این جلد مکمل مورد استفاده‌ٔ علاقه‌مندان به این فرهنگ قرار گیرد.

کتاب افزوده ها بر فرهنگ نماد‌ها (جلد ششم) را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به علاقه‌مندان به فرهنگ نمادها به‌ویژه افرادی که مجموعه پنج جلدی و سه جلدی فرهنگ نمادها را در اختیار دارند، پیشنهاد می‌شود.

بخشی از کتاب افزوده ها بر فرهنگ نماد‌ها (جلد ششم)

اِپونا (Épona)

نام اپونا از epos سلتی، معادل hippos یونانی، و اسپ فارسی آمده. او یک اسب - خدایبانوی غالیایی و پشتیبان اسبان و سوارکاران و حمل و نقل، و همچنین حاصلخیزی و برکت زمین بود. اپونا هم با آب و شفابخشی و هم با مرگ و زندگی دوباره در ارتباط بود. او اغلب با یک سگ تصویر می‌شد که هم نشانهٔ شفابخشی و هم مرگ است. او تنها خدایبانوی غالیایی-سلتی است که آیین‌هایش در امپراطوری روم رواج یافت، و از قرن یکم تا چهارم میلادی در این گسترهٔ عظیم مورد ستایش بود. نمازخانهٔ کوچکی در معبدی در نیور (دیژون) پیدا شده که وقف اپونا بوده است.

اپی‌اوپتومایی (Epioptomai)

به معنای نگریستن با نگاه ثابت؛ در یونان باستان اپی‌اوپتومایی یا کشف و شهود عرفانی، بالاترین درجهٔ سلوک در مکتب باطنی الئوسیس بود. در شب بیست و دوم بوئه‌درومیون Boedromion آیین مقدسی برای رهروان به مناسبت سال نو گرفته می‌شد، که به مناسبت وصلت زئوس و دمتر بود، و طی آن پیشوای مذهبی، خوشهٔ گندمی را نشان می داد و آن را تبرک می‌کرد.

اپیداوروس (Epidaurus)

بندری در پلوپونسوس (یونان) که معابد شفابخشی آسکلپیوس در آنجا واقع بود.

آپیس (Apis)

واژهٔ یونانی از اصل مصری احتمالاً اپی. در اساطیر مصر، گاو مقدس، و مظهر پتاح و اوزیریس بود که در ممفیس نیایش می‌شد. از مزاوجت پتاح به صورت آتش سماوی و گاومیشی باکره، آپیس زاده شد. آپیس را به عنوان پسر حاتحور، خدایبانوی مادر که به صورت گاوی به خدایان شیر می‌داد، می‌شناسند. نقش عمدهٔ او قربانی شدن و دوباره زنده شدن بود. آپیس به شکل گاو سیاهی که هلالی سفید بر پیشانی، جعلی زیر زبان، و کرکسی بر پشت و قرص خورشید را در میان دو شاخ داشت، تصویر می‌شد. در پاپیروس آپیس آمده که در هنگام مرگ او را با عطریات شست‌وشو می‌کردند. آپیس را مومیایی می‌کردند و در سقاره، مقبرهٔ خدایان ممفیس، نگاهداری می‌کردند؛ تاکنون هفت مومیایی از آپیس به دست آمده است.