کتاب باغ مخفی

کتاب باغ مخفی رمانی برای کودکان و نوجوانان است که توسط فرانسیس هاجسن برنت نوشته و در سال ۱۹۱۱ میلادی منتشر شد. داستان رمان، درباره‌‌ی تغییر رفتار کودکی است که تا پیش از این بسیار بداخلاق و خشن رفتار می‌‌کرده است. این اثر یکی از بهترین آثار هاجسن برنت و نیز ادبیات داستانی کودک و نوجوان است. انتشارات قدیانی این رمان را با ترجمه مهرداد مهدویان منتشر کرده است. نسخه الکترونیکی کتاب را می‌توانید از سایت یا اپلیکیشن طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره‌ کتاب باغ مخفی اثر فرانسس هاجسن برنت

رمان باغ مخفی برای اولین بار به‌صورت داستان دنباله‌‌دار در «مجله‌‌ی آمریکایی» منتشر و سپس نسخه‌‌ی کامل آن در قالب کتاب روانه‌‌ی بازار گردید. محوریت رمان پیرامون مری لنوکس، دختر ۱۰ساله‌‌ای است که با خانواده‌‌ی ثروتمندش در هند زندگی می‌‌کند. مری، دختری خودخواه و بداخلاق است که لوس بار آمده و توسط والدین بی‌‌خیالش، مورد بی‌‌توجهی قرار گرفته است. زمانی که در پی یک بیماری، پدر و مادرش می‌‌میرند، او تنها می‌‌شود. در یک فعل و انفعال، او را به انگلستان می‌‌فرستند تا با عمویش زندگی کند. مری به‌‌تدریج شروع به کشف یک باغ مخفی در محوطه‌‌ی باغ خانه‌‌ی عمویش می‌‌کند. در همین حین، مری با دیدن پسرعمویش که دقیقا مانند او خودخواه و بداخلاق است، شروع به تغییر دادن رفتارش می‌‌کند.

کتاب باغ مخفی یکی از مطرح‌‌ترین رمان‌‌های نوجوانان در یک قرن اخیر بوده است. این رمان، پس از انتشار در قالب کتاب، به‌سرعت میان خوانندگان دست‌به‌دست شد تا این‌‌که به فاصله‌‌ی یک ماه به چاپ دوم رسید. آثار هاجسن برنت، علاوه‌بر کودکان و نوجوانان، خوانندگان بزرگسال را نیز با خود همراه می‌‌کرد. باغ مخفی هم از این قاعده مستثنی نبود. این کتاب در اکثر نظرسنجی‌‌های مراجع مختلف، طی بیش از ۱۰۰ سال در بین محبوب‌‌ترین و مطرح‌‌ترین رمان‌‌هایی بوده است که کودکان و نوجوانان را با خود همراه کرده است.

بعدها هاجسن برنت اشاره کرد که وقایع دوران کودکی مری لنوکس منعکس‌‌کننده‌‌ی اتفاقات زندگی خود او بوده است. مری و برنت هر دو مرگ والدین خود را تجربه کردند و به دنبال آن بخت و اقبال آن‌‌ها دچار تغییر گشت. هردوی آن‌‌ها پس از اینکه از کشور محل تولدشان به کشوری بیگانه منتقل شدند، احساس غربت و تنهایی شدیدی را تجربه کردند. با این حال باغ مخفی صرفا یک کتاب زندگی‌‌نامه‌‌ای نیست. این کتاب درحالی نوشته شد که هاجسن برنت تحت تأثیر افکار جدید و جنبش‌‌های علوم مسیحیت بود که در آغاز قرن بیستم میلادی از محبوبیت زیادی برخوردار بودند. تلفیق افکارِ آن روزهای فرانسیس هاجسن برنت با روایت اتفاقاتی که در دوران کودکی بر وی گذشته بود، باعث غنای روایی و ادبی کتاب باغ مخفی شد.

خلاصه داستان

داستان درباره‌‌ی مری لنوکس، دختر ۱۰ساله‌‌ی خانواده‌‌ی بریتانیایی ثروتمند ساکن در هند است. مری، به دلیل اینکه پدر و مادرش، چندان نگاهِ خاصی به وی ندارند، مورد بی‌‌توجهی از جانب آن‌‌ها قرار گرفته است. به همین خاطر، بسیار لجباز، خودخواه و بداخلاق است. او تحت تربیت خدمتکارانِ خانواده، دختری لوس شده و هر روز بدتر از روز قبل می‌‌شود. با این حال وقتی بیماری همه‌‌گیری باعث مرگ والدین و خدمتکارانِ خانه می‌‌شود، مریِ یتیم‌‌شده را به انگلستان، نزدِ عمویش می‌‌فرستند. عمو به‌ندرت در عمارت میسلتویت (جایی که مری در آن‌‌جاست) زندگی می‌‌کند و به همین خاطر امور مری را سرخدمتکار خانه یعنی خانم مدلوک، انجام می‌‌دهد.

مری از دیدن عمارت عمو، دچار تعجب شده است و به دنبال کشف اسرار خانه است اما خانم مدلوک به او می‌‌گوید که حق ندارد در امور خانه کاوش کند. مری در اکثر اوقات در اتاقی با مارتا –خدمتکار خانه– است. مارتا کم‌‌کم به مری نزدیک شده و داستان‌‌هایی جذاب برای مری تعریف می‌‌کند. یکی از همین داستان‌‌ها درباره‌‌ی باغی دیواری است که پس از مرگِ زنِ عموی مری قفل و در باغ پنهان شده است. مری با شنیدن این داستان، مصمم می‌‌شود که باغ را پیدا کند.

مری کاوش برای یافتن باغ مخفی را در چند هفته‌‌ی آینده آغاز می‌‌کند. بالاخره او باغی را پیدا می‌‌کند که به دلیل رشد گیاهان و گل‌‌ها در میان آن‌‌ها مخفی بوده است. او شروع به مراقبت از باغ می‌‌کند. تعامل مری با طبیعت، رفتار او را تغییر می‌‌دهد. حالا که او مهربان‌‌تر از قبل شده، سراغ صداهای عجیبی که در عمارتِ عمویش شنیده می‌‌شود، می‌‌رود. مری، پسرعموی ۱۰ساله‌‌ی بیمار و فلج خود را در خانه پیدا می‌‌کند. پسرعموی مری، به مانند او کودکی بدخلق و خودخواه است. مری با تجربه‌‌ای که کسب کرده، پسرعمو را به باغ می‌‌برد و رفته‌‌رفته اخلاق پسرعموی مری با حضور در طبیعت بهتر می‌‌شود. وقتی عموی مری به خانه بازمی‌‌گردد، می‌‌بیند که اولا اوضاع پسرش رو به بهبودی است و ثانیا باغ متروکه‌‌اش در حال شکوفه دادن و سرسبز شدن است.

پایان داستان (آیا رمان پایان خوشی دارد؟)

هشدار: این بخش می‌تواند پایان داستان را آشکار کند، پیشنهاد می‌کنیم اگر ترجیح می‌دهید پایان داستان را ندانید، از این بخش عبور کنید و به سراغ تیتر بعدی بروید:

پایان داستان با بازگشت عموی مری به خانه همراه است. او از شنیدن صداهای دویدن و خنده‌‌ی کودکان از باغ مخفی متعجب است و وقتی وارد باغ می‌‌شود، پسرش او را در آغوش می‌‌گیرد. عمو که از دیدن چنین منظره‌‌ای شگفت‌‌زده شده است، خوشحال است و از پسرش می‌‌خواهد که اطراف باغ را به او نشان دهد. پسرعموی مری این کار را می‌‌کند و در این حین همه‌‌ی ماجرا را برای عمو توضیح می‌‌دهد. حالا همه از شادی و خوشحالی عمو خوشحالند. 

خرید و دانلود کتاب باغ مخفی را به چه کسانی پیشنهاد می‌‌کنیم؟

خواندن رمان باغ مخفی به تمامی طرفداران رمان‌‌های کلاسیک و علاقه‌‌مندان به رمان‌‌های کودکان و نوجوانان پیشنهاد می‌‌شود.

چرا باید رمان باغ مخفی با ترجمه مهرداد مهدویان را بخوانیم؟

شخصیت‌‌های رمان باغ مخفی ابتدا رفتاری نامطلوب از خود نشان می‌‌دهند ولی همنشینی با طبیعت، رفتار آن‌‌ها را تغییر می‌‌دهد. بنابراین علاوه‌بر اینکه این رمان، اثری بسیار مطرح است که باید خوانده شود، نگرش انسان‌‌شناسانه و روان‌‌شناسانه‌‌ی درون آن از اهمیت خاصی برخوردار است.

درباره‌ فرانسیس هاجسن برنت

فرانسیس هاجسن برنت در ۲۴ نوامبر ۱۸۴۹ میلادی در شهر منچستر در انگلستان به دنیا آمد. پدر فرانسیس نقره‌‌ساز بود و از طریق هنرهای تزئینی ارتزاق می‌‌کرد. به همین خاطر وضعیت زندگی خانوادگی او خوب بود. اما پس از مدتی، به دلیل اوضاع نابسامان سیاسی و اجتماعی حاکم بر منچستر، اوضاع مالی خانواده بد شد. به همین خاطر، در سال ۱۸۶۵ میلادی، آن‌‌ها به آمریکا مهاجرت کردند. اوضاع مالی در آمریکا هم چندان بهبود نیافت. با این حال، این نقل مکان، تأثیر زیادی بر فرانسیس گذاشت. او در آمریکا شروع به نوشتن کرد تا بتواند کمکی به خانواده‌‌اش کند.

فرانسیس به‌تدریج، با داستان‌‌نویسی در مجلات، توانست اولین رمانش را در سال ۱۸۷۷ به چاپ برساند. «شاهزاده کوچک» در کنار «باغ مخفی» از مهم‌‌ترین آثار وی به شمار می‌‌روند. از فرانسیس هاجسن برنت به‌عنوان یکی از موفق‌‌ترین و مشهورترین نویسندگان کودک و نوجوان نام برده می‌‌شود. با اینکه آثار کودک و نوجوان او بسیار خوانده شدند ولی او در مجموع ۵۳ رمان نوشت که اکثر کتاب‌‌های او برای بزرگسالان بود. او پس از بازگشت به انگلستان در این کشور ازدواج کرد و از اواسط دهه‌‌ی ۱۸۹۰ میلادی، عمدتا در آن‌‌جا زندگی می‌‌کرد. او در سال ۱۹۰۹ میلادی، دوباره به آمریکا رفت و در نهایت در سال ۱۹۲۴ میلادی در آمریکا درگذشت.

افتخارات فرانسیس هاجسن برنت

با اینکه فرانسیس هاجسن برنت هرگز جایزه‌‌ای را برای نویسندگی خود دریافت نکرد، ولی آثار او همواره جزو پرخواننده‌‌ترین آثار ادبی به حساب می‌‌آیند. باغ مخفی در ایام کریسمس سال ۱۹۱۱، به فروش خوبی رسید و تبدیل به یکی از پرفروش‌‌ترین کتاب‌‌های داستانی شد. همچنین این کتاب در فهرست منتقدان برای بهترین کتاب‌‌های داستانی سال ۱۹۱۱ قرار گرفت. در دهه‌‌ی ۱۹۶۰ میلادی، خوانندگان نیویورک تایمز این کتاب را به‌عنوان یکی از بهترین کتاب‌‌های کودکان انتخاب کردند. 

ژانر کتاب

ژانر کتاب باغ مخفی، ادبیات داستانی کودک و نوجوان است.

باغ مخفی مناسب کدام رده سنی است؟

این کتاب بیش‌‌تر مناسب رده‌‌ی سنی کودک و نوجوان، به‌‌خصوص رده‌‌ی سنی ج، د، ه است. با این حال، همه افراد بالای ۸سال می‌‌توانند این کتاب را بخوانند.

عنوان کتاب در زبان اصلی

عنوان کتاب در زبان اصلی The Secret Garden است که در فارسی با عنوان باغ مخفی یا باغ پنهان ترجمه و منتشر شده است.

نقد کوتاهی بر کتاب

چرا پس از گذشت بیش از یک قرن از چاپ باغ مخفی این اثر همچنان مورد استقبال خوانندگان قرار می‌‌گیرد؟ یکی از پاسخ‌‌ها به این پرسش این است که نویسنده، کودکان و نوجوانان را دست‌‌کم نگرفته است و به آن‌‌ها صراحت لهجه داده است. خواننده با مقایسه میان کاراکتر مری و پسرعمویش متوجه این نکته می‌‌شود که آن‌‌ها به ‌‌هیچ‌‌ عنوان از موضع خود در قبال سایر افراد کوتاه نمی‌‌آیند. تقابل میان آن‌‌ها با بزرگسالان به‌‌حدی جدی است که وقتی خواننده، رمان را می‌‌خواند نه‌تنها کاراکتر مری را کلیشه‌‌ای نمی‌‌بیند بلکه او را در میان اطرافیان و نزدیکانش جستجو می‌‌کند. باورپذیر کردن شخصیت‌‌های کودک با اعطای جهان‌‌بینی و نگرش خاصشان توانسته خواننده را به رمان نزدیک کند که امتیاز مهمی درباره‌‌ی اثر فرانسیس هاجسن برنت است.

نظرات افراد و مجله‌‌های مشهور درباره‌ کتاب باغ مخفی

روزنامه‌‌ی گاردین درباره‌‌ی این کتاب نوشته است: «این رمان، یک کتاب کلاسیک است که احتمالا والدین شما آن را خوانده‌‌اند، اما اجازه ندهید که این نکته شما را ناامید کند!». این روزنامه در ادامه‌‌ی مطلب خود اشاره می‌‌کند که این کتاب پس از گذشت این همه سال از چاپ، همچنان خواندنی و جذاب است.

جیمز فرانکی توماس می‌‌نویسد: «در زمانه‌‌ای که مضمون اکثر کتاب‌‌ها، یأس و افسردگی و پوچی دنیاست، من ترجیح می‌‌دهم همچنان کتاب پرانرژی و مثبت‌‌اندیش باغ مخفی را بخوانم.»

ملانی هایزر هیل در مطلبی که در وبسایت «بوکولوژی مگزین» منتشر شده است، پیشنهاد جالبی داده است. او پیشنهاد کرده که وقتی بچه‌‌هایمان در سنی هستند که می‌‌توانند جادوی تمام اتفاقات رمان باغ مخفی را درک کنند، باید این کتاب را برای آن‌‌ها بخوانیم. درست مثل کاری که من برای بچه‌‌هایم کردم.

چه ناشران و مترجمانی این کتاب را با چه عناوینی به فارسی ترجمه کرده‌‌اند؟

کتاب باغ مخفی اولین بار با نام «باغ اسرارآمیز» توسط علی‌‌ پناهی‌‌آذر ترجمه و توسط انتشارات همگامان چاپ، به چاپ رسید. این کتاب در طول این مدت با نام‌‌های «باغ مخفی»، «باغ اسرارآمیز»، «باغ راز»، «باغ ناپیدا» و «باغ سری» ترجمه و روانه‌‌ی بازار نشر شده است. در زیر فهرستی از مترجمان و ناشران این کتاب آمده است:

«باغ اسرارآمیز»: علی پناهی‌‌آذر (انتشارات همگامان چاپ و انتشارات رود)، حمیدرضا رهنما و سارا بیضاوی‌‌نژاد (انتشارات فرهنگستان ادب)، شمس‌‌الملوک مصاحب (شرکت انتشارات علمی و فرهنگی و انتشارات کتاب‌‌های پرنده‌‌ی آبی)، آیدین عمیق (انتشارات پنجره)، پروین ادیب (انتشارات بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه)، رؤیا صهبایی (انتشارات دادجو) و آمنه علوانی (انتشارات علوم و فنون پزشکی اهواز)

«باغ مخفی»: مهرداد مهدویان (انتشارات قدیانی)، آیسا پارسایی و آیدا جعفری (انتشارات گیوا)، مهسا طاهریان (انتشارات پینه‌‌دوز)، مریم مفتاحی (انتشارات آموت و انتشارات آوای کلار) و نوشین ریشهری (انتشارات سروش) 

«باغ سری»: روژینا هاشمی (انتشارات مدیر فلاح)

«باغ راز»: شهلا ارژنگ (انتشارات مرداد)

«باغ ناپیدا»: شهلا ارژنگ (انتشارات فرهنگ نشر نو)

کدام ترجمه از این کتاب را بخوانیم؟

ترجمه‌‌ی مهرداد مهدویان از این کتاب که توسط انتشارات قدیانی چاپ شده است، به دلیل این‌‌که انتخاب واژگانش نزدیک به حال‌وهوای شخصیت‌‌های رمان است، خواندنی‌‌تر از باقی ترجمه‌‌هاست.

اقتباس‌‌ها از کتاب

فیلم‌‌های سینمایی، فیلم‌‌های تلویزیونی، سریال‌‌ها و تئاترهای فراوانی سراغ رمان باغ مخفی اثر فرانسیس هاجسون برنت برای اقتباس رفته‌‌اند. 

از جمله مطرح‌‌ترین اقتباس‌‌ها از این اثر می‌‌توان به فیلم «باغ اسرارآمیز» (۱۹۹۳) آگنیشکا هولاند اشاره کرد که کاندیدای بفتای بهترین بازیگر نقش مکمل زن شد. فیلم تلویزیونی «باغ اسرارآمیز» (۱۹۸۷) ساخته‌‌ی آلن گرینت توانست جایزه اِمی بهترین برنامه‌‌ی تلویزیونی برای کودکان را به خود اختصاص دهد. سریال «باغ اسرارآمیز» (‍۹۷۵) توانست کاندیدای بفتای بهترین اثر سرگرم‌‌کننده شود.

از دیگر آثار سینمایی و تلویزیونی که از کتاب باغ مخفی اقتباس کرده‌‌اند می‌‌توان به فیلم سینمایی «باغ اسرارآمیز» (۱۹۱۹) گوستاو وُن سِیفِرتیتز، فیلم سینمایی «باغ اسرارآمیز» (۱۹۴۹) فِرِد اِم. ویلکاکس، سریال «باغ اسرارآمیز» (۱۹۶۰)، سریال-انیمیشن «انیمیشنِ باغ اسرارآمیز» (۱۹۹۱-۱۹۹۲) تامِئو کوهاناوا، فیلم تلویزیونی «بازگشت به باغ اسرارآمیز» (۲۰۰۰) مایکل تاچنر، فیلم سینمایی «بازگشت به باغ اسرارآمیز» (۲۰۰۰) اسکات فیثر استون، فیلم سینمایی «باغ اسرارآمیز» (۲۰۱۷) اُوِن اسمیت و فیلم سینمایی «باغ اسرارآمیز» (۲۰۲۰) مارک موندن اشاره کرد.

تئاترهای مختلفی نیر با اقتباس از رمان باغ مخفی به روی صحنه رفته‌‌اند، بااین‌حال مطرح‌‌ترین تئاتر، اثر موزیکال «باغ مخفی» است که در سال ۱۹۹۱ میلادی به روی صحنه رفت و توانست کاندیدای هفت جایزه تونی شود و دو جایزه‌‌ی بهترین کتاب موزیکال و بهترین بازیگر زنِ آثار موزیکال را از آن خود کند.