کتاب موسی و یکتاپرستی

«موسی و یکتاپرستی» نام اثری در زمینه روان‌شناسی دین از زیگموند فروید (۱۹۳۹-۱۸۵۶) است.

در این کتاب با «موسی» از نگاه فروید، آشنا خواهیدشد. درواقع آن‌چه فروید در کتاب خود مطرح کرده‌است نگاهی اسطوره‌شناسانه و روان‌شناسانه به سرگذشت موسی است که از بسیاری جهات با موسای عهد عتیق و به تبع آن موسای قرآن کریم متفاوت است.

در عهد عتیق می‌خوانیم نام موسی که به عبرانی «موشه» خوانده می‌شود به معنای «برگرفته شده از آب» است و زمانی که فرعون روزگار تولد موسی تصمیم می‌گیرد کودکان بنی‌اسرائیل را به قتل رساند، مادر موسی، فرزند را در سبدی قیراندود می‌گذارد و به رودخانه می‌سپرد و دختر فرعون [به اعتباری همسر یا خواهر فرعون با نام آسیه] که برای تن سپردن به آب در رودخانه بوده است، سبد را می‌گیرد و کودک را نزد خود نگاه می‌دارد.

فروید، نام موسی را برگرفته از واژه مصری «موس» به معنای «کودک» می‌داند چراکه نام‌هایی مثل «آمون ـ موس» یا «پات ـ موس» را به ترتیب فرزند یا کودک آمون و فرزند یا کودک پات می‌خواند و بر این باور است که داستان به آب انداختن سبد کودک، داستانی است که به تکرار برای بسیاری از بزرگان و چهره‌های شاخص ابداع شده است، چنان‌که در شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی می‌خوانیم که همای، دختر اردشیر پس از مرگ پدر به سلطنت رسید، در حالی‌که کودکی از اردشیر در بطن خود داشت و وقتی کودک به دنیا آمد برای آن‌که مقام سلطنت را از دست ندهد، تولد کودک را پنهان داشت و سپس کودک را در صندوقی قیراندود به فرات سپرد و گازری کودک را بیافت و بزرگ کرد و سرانجام هما پس از ۳۲ سال تاج و تخت را به داراب، کودک از آب گرفته شده، داد و نیز در افسانه‌های ایرانی می‌خوانیم که آژی‌دهاک سودای قتل نواده خویش، کورش را داشت و مادر، کودک را به آب سپرد و توسط زن و شوهری فقیر از آب گرفته شد و نیز چنین است در مورد سارگن پادشاه آکاد و طبعا از این قصه‌ها در ادبیات داستانی جهان بسیار می‌توان یافت.