کتاب رساله روزی با جماعت صوفیان

کتاب روزی با جماعت صوفیان نوشته‌ی شیخ شهاب‌الدین سهروردی اثری کوتاه و پرمغز در حوزه‌ی فلسفه و عرفان اسلامی است. این رساله‌ی فارسی، بخشی از مجموعه آثار شیخ اشراق به‌شمار می‌آید و در آن نویسنده با زبانی تمثیلی و روایی، تجربه‌های عرفانی و اندیشه‌های فلسفی خود را بازگو کرده است. ساختار کتاب به دو بخش تقسیم شده: بخش نخست به جهان‌شناسی، طبیعت و نجوم می‌پردازد و بخش دوم به کیفیت سلوک و سیر و سلوک عرفانی اختصاص دارد. تصحیح، تحشیه و مقدمه‌ی کتاب را سیدحسین نصر برعهده داشته و غلامرضا لایقی نیز ترجمه‌ی لغات دشوار، آیات قرآن و اشعار عربی را افزوده است. نشر اطلاع آن را منتشر کرده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب رساله روزی با جماعت صوفیان

روزی با جماعت صوفیان از جمله رساله‌های فارسی شیخ شهاب‌الدین سهروردی است که در قالب گفت‌وگو و تمثیل، به بیان مفاهیم فلسفی و عرفانی می‌پردازد. این کتاب در فضایی خانقاهی آغاز می‌شود؛ جایی که صوفیان گرد هم آمده‌اند و هر یک از سخنان شیخ خود نقل می‌کنند. نویسنده نیز از زبان شیخ خویش، به شرح ساختمان جهان، افلاک و جایگاه ستارگان می‌پردازد و با بهره‌گیری از مثال‌هایی ملموس، مفاهیم پیچیده‌ی کیهان‌شناسی و سلوک عرفانی را توضیح می‌دهد. ساختار کتاب به گونه‌ای است که ابتدا به مباحث نظری و فلسفی درباره‌ی جهان و افلاک می‌پردازد و سپس به توصیه‌های عملی برای سلوک و تهذیب نفس وارد می‌شود. در این میان، گفت‌وگوها و پرسش و پاسخ‌ها، فضای کتاب را زنده و پویا نگه می‌دارد. حضور مقدمه و توضیحات سیدحسین نصر و ترجمه‌ی لغات دشوار توسط غلامرضا لایقی، فهم متن را برای خواننده‌ی امروز آسان‌تر کرده است. این اثر، نمونه‌ای از پیوند فلسفه، عرفان و ادبیات تمثیلی در سنت ایرانی-اسلامی است که هم به جنبه‌های نظری و هم به جنبه‌های عملی سلوک می‌پردازد.

خلاصه کتاب رساله روزی با جماعت صوفیان

در این کتاب، شیخ شهاب‌الدین سهروردی روایت خود را از نشستی با جماعتی از صوفیان در خانقاه آغاز می‌کند. هر یک از حاضران، سخنی از شیخ خود نقل می‌کند تا نوبت به راوی می‌رسد. او با نقل تمثیل‌هایی از استادش، به شرح ساختار جهان و افلاک می‌پردازد. بحث با مثالی از حکاکی که مهره‌هایی را بر چرخ می‌چرخاند آغاز می‌شود و از این طریق، حرکت افلاک و تفاوت جایگاه ستارگان توضیح داده می‌شود. شیخ با استفاده از این تمثیل‌ها، تفاوت میان ستارگان و افلاک را از نظر سرعت، نورانیت و جایگاه شرح می‌دهد و به پرسش‌هایی درباره‌ی علت تفاوت نور ستارگان، جایگاه ماه و خورشید و چگونگی پیدایش افلاک پاسخ می‌دهد. در ادامه، بحث به مراتب شناخت و راه‌های درک اسرار آسمان‌ها کشیده می‌شود. شیخ مردم را در نگرش به آسمان به سه گروه تقسیم می‌کند: عوام که تنها ظاهر را می‌بینند، منجمان که به تأثیرات ستارگان توجه دارند و محققان که به سرّ آسمان‌ها پی می‌برند. برای رسیدن به این مرتبه‌ی سوم، شیخ توصیه به ریاضت، خلوت و چله‌نشینی می‌کند تا چشم دل به عالم غیب گشوده شود. او راهکارهایی برای تهذیب نفس و دوری از تعلقات دنیوی ارائه می‌دهد و تأکید می‌کند که تنها با ترک دلبستگی‌ها و تمرین پرهیز و مراقبه، می‌توان به شهود باطنی و درک اسرار هستی رسید. در پایان، شیخ به اهمیت خاموشی حواس ظاهری و فعال‌کردن حواس باطنی اشاره می‌کند و بیان می‌دارد که درک حقایق غیبی تنها از راه تجربه‌ی شخصی و ذوقی ممکن است و این راه برای همگان میسر نیست. کتاب با تأکید بر دشواری سلوک و کمیاب‌بودن اهل آن، به پایان می‌رسد.

چرا باید کتاب رساله روزی با جماعت صوفیان را بخوانیم؟

این کتاب با زبانی تمثیلی و روایی، مفاهیم پیچیده‌ی فلسفی و عرفانی را به‌گونه‌ای ملموس و قابل‌درک بیان کرده است. ترکیب مباحث نظری درباره‌ی کیهان و افلاک با توصیه‌های عملی برای سلوک و تهذیب نفس، آن را به اثری متمایز در سنت عرفانی و فلسفی ایران تبدیل کرده است. حضور مقدمه و توضیحات تکمیلی، فهم متن را برای مخاطب امروزی آسان‌تر می‌کند. مطالعه‌ی این اثر، فرصتی برای آشنایی با شیوه‌ی اندیشیدن و بیان عرفای ایرانی و نیز درک پیوند میان فلسفه، عرفان و ادبیات تمثیلی فراهم می‌آورد. همچنین، کتاب به پرسش‌های بنیادین درباره‌ی جایگاه انسان در جهان و راه‌های شناخت حقیقت می‌پردازد و مخاطب را به تأمل درباره‌ی سلوک درونی و معنای زندگی دعوت می‌کند.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

به علاقه‌مندان فلسفه و عرفان اسلامی، دانشجویان رشته‌های الهیات و فلسفه، پژوهشگران تاریخ اندیشه ایرانی-اسلامی و کسانی که به دنبال درک عمیق‌تری از سلوک و تجربه‌های عرفانی هستند، خواندن این کتاب پیشنهاد می‌شود.