کتاب باغ نارنج

کتاب باغ نارنج با عنوان اصلی L'Orangeraie، نوشته لری ترامبلی با ترجمه ناهید صادقی، رمانی کوتاه و تأثیرگذار است که انتشارات مروارید در سال ۱۴۰۲ آن را منتشر کرده است. این اثر در دسته‌بندی رمان قرار می‌گیرد و با روایتی شاعرانه و تلخ، به موضوع جنگ و تأثیرات آن بر زندگی کودکان و خانواده‌ها می‌پردازد. داستان در فضایی نامشخص و بدون اشاره به کشور یا منطقه‌ای خاص رخ می‌دهد و تمرکز اصلی آن بر دو برادر دوقلوی نُه‌ساله و خانواده‌شان است که درگیر خشونت و پوچی جنگ می‌شوند. نویسنده با نگاهی انسانی و بی‌طرف، معصومیت کودکان را در مواجهه با واقعیت‌های تلخ جنگ به تصویر کشیده و از خلال روابط خانوادگی، باورهای مذهبی و ملی و انتخاب‌های دشوار والدین، لایه‌های عمیق‌تری از رنج و تضاد را آشکار کرده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب باغ نارنج اثر لری ترامبلی

کتاب باغ نارنج رمانی از لری ترامبلی، نویسنده و نمایش‌نامه‌نویس کانادایی، است. این کتاب با ساختاری سه‌بخشی، داستان زندگی دو برادر دوقلو به نام احمد و عزیز را در بستر جنگی بی‌نام‌ونشان دنبال می‌کند. نویسنده با حذف نشانه‌های جغرافیایی و تاریخی، داستان را به تجربه‌ای جهان‌شمول بدل کرده است؛ تجربه‌ای که در آن، کودکان و خانواده‌ها قربانی تصمیمات دیگران و خشونت بی‌پایان می‌شوند. بخش اول و دوم کتاب به روایت زندگی و دلبستگی‌های این دو برادر و خانواده‌شان می‌پردازد و در بخش سوم، یکی از برادران در بزرگسالی، با بازگشت به گذشته، روایت را کامل می‌کند.

رمان باغ نارنج با زبانی موجز و تصویری، مرز میان درست و نادرست، قهرمانی و قربانی‌شدن را در هم می‌شکند و خواننده را با پرسش‌های اخلاقی و انسانی روبه‌رو می‌سازد. لری ترامبلی در این رمان، علاوه‌بر نمایش خشونت جنگ، به روابط خانوادگی، باورهای مذهبی و تأثیرات روانی جنگ بر کودکان توجه ویژه‌ای داشته است.

خلاصه داستان باغ نارنج

هشدار: این پاراگراف بخش‌هایی از داستان را فاش می‌کند!

داستان باغ نارنج با معرفی دو برادر دوقلوی نُه‌ساله، احمد و عزیز، آغاز می‌شود که در روستایی کوچک و در دل جنگ زندگی می‌کنند. خانواده‌ی آن‌ها، شامل پدر (زحل)، مادر (تامارا) و مادربزرگ (شاهینا)، درگیر روزمرگی‌های تلخ و شیرین زندگی روستایی است. بمباران خانه و مرگ پدربزرگ و مادربزرگ نقطه‌ی عطفی در زندگی این خانواده است و فضای خانه را به‌کلی دگرگون می‌کند. عزیز به‌دلیل بیماری مدتی در بیمارستان بستری می‌شود و پس از بازگشتش، خانواده با واقعیت تلخ جنگ و حضور مردان مسلح روبه‌رو می‌شود. در ادامه، پدر خانواده به‌خاطر باورهای ملی و مذهبی، ناچار به انتخابی دردناک می‌شود؛ یکی از پسران باید برای انجام عملیاتی انتحاری انتخاب شود. این تصمیمْ کشمکش‌های عاطفی و اخلاقی عمیقی را میان اعضای خانواده ایجاد می‌کند.

احمد و عزیز، هر دو با ترس و شجاعت کودکانه، تلاش می‌کنند جای یکدیگر را بگیرند و هرکدام می‌خواهد دیگری را از مرگ نجات دهد. مادر، در تردیدی دردناک میان نجات فرزند بیمار یا سالم، دست به تصمیمی می‌زند که بار سنگین آن تا پایان داستان بر دوش همه باقی می‌ماند. داستان با نمایش بازی‌های کودکانه، تقلید از بزرگ‌ترها و تلاش برای درک معنای مرگ و قهرمانی، تصویری تکان‌دهنده از تأثیر جنگ بر زندگی کودکان ارائه می‌دهد. در بخش پایانی نیز، یکی از برادران در بزرگسالی، به گذشته بازمی‌گردد و روایت را کامل می‌کند.

چرا باید کتاب باغ نارنج را بخوانیم؟

رمان باغ نارنج با روایتی موجز و شاعرانه، تصویری ملموس از تأثیرات جنگ بر زندگی کودکان و خانواده‌ها ارائه می‌دهد. این کتاب با حذف نشانه‌های جغرافیایی و تاریخی، تجربه‌ای جهان‌شمول از رنج، انتخاب و معصومیت را به تصویر کشیده است. روایت داستان از زاویه‌ی دید کودکان، به خواننده امکان می‌دهد تا جنگ را نه از منظر سیاست یا تاریخ، بلکه از دل تجربه‌های روزمره و احساسات انسانی لمس کند. تضاد میان باورهای مذهبی و ملی، عشق خانوادگی و خشونتْ لایه‌های عمیق‌تری از واقعیت جنگ را آشکار می‌کند. کتاب باغ نارنج هم داستانی درباره‌ی جنگ است و هم روایتی درباره‌ی انتخاب، قربانی‌کردن و معنای قهرمانی در شرایطی که هیچ راه‌حل ساده‌ای وجود ندارد.

خواندن کتاب باغ نارنج را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به علاقه‌مندان رمان‌های اجتماعی، کسانی که دغدغه‌ی تأثیرات جنگ بر کودکان و خانواده‌ها را دارند و افرادی که به‌دنبال روایت‌هایی انسانی و عمیق درباره‌ی انتخاب‌های دشوار و اخلاقی هستند، پیشنهاد می‌شود. همچنین برای دانشجویان و پژوهشگران حوزه‌های ادبیات، مطالعات جنگ و روان‌شناسی کودک مناسب است.

درباره لری ترامبلی

لری ترامبلی (Larry Tremblay) نویسنده، نمایش‌نامه‌نویس و شاعر کانادایی است که در ۱۷ آوریل ۱۹۵۴ در ایالت کبک به دنیا آمد. او یکی از چهره‌های برجسته‌ی ادبیات معاصر فرانسه‌زبان کانادا به‌ شمار می‌رود و تاکنون دو بار نامزد جایزه‌ی فرماندار کل کانادا در بخش رمان فرانسوی‌زبان شده است؛ نخست برای رمان Le Mangeur de bicyclette در سال ۲۰۰۳ و سپس برای رمان L'Orangeraie در سال ۲۰۱۴. او همچنین در سال ۱۹۹۷ برای مجموعه‌ی نمایش‌نامه‌های خود شامل Ogre و Cornemuse نامزد همین جایزه در بخش نمایش‌نامه‌نویسی شد.

برخی از آثار او توسط مترجمان نام‌آشنایی چون شیلا فیشمن (Sheila Fischman)، لیندا گابوریو (Linda Gaboriau)، کیت ترنبول (Keith Turnbull) و شانتال بیلودو (Chantal Bilodeau) به زبان انگلیسی ترجمه شده‌اند. ترجمه‌ی انگلیسی رمان Le Mangeur de bicyclette با عنوان The Bicycle Eater که توسط شیلا فیشمن انجام شد، در سال ۲۰۰۶ نامزد جایزه‌ی فرماندار کل کانادا در بخش ترجمه از فرانسه به انگلیسی شد.

ترامبلی پس از دریافت دکترای خود در رشته‌ی تئاتر از دانشگاه کبک در مونترآل، برای مطالعه‌ی هنر نمایشی سنتی کاتاکالی (Kathakali) به هند سفر کرد؛ هنری که تأثیر آن در آثارش به‌روشنی دیده می‌شود. بسیاری از نمایش‌نامه‌های او به بررسی بحران‌های درونی و روانی انسان می‌پردازند. در نمایش‌نامه‌ی Le Déclic du destin، شخصیت اصلی به‌تدریج اعضای بدن خود را از دست می‌دهد؛ در نمایش‌نامه‌ی The Dragonfly of Chicoutimi، شخصیت اصلی از بیماری زبان‌پریشی (آفازی) بهبود می‌یابد، اما درمی‌یابد که در عوض، زبان مادری خود را فراموش کرده است و در کتاب La Hache، یک استاد دانشگاه به‌خاطر وسواس به خلوص ایدئولوژیک در ادبیات، دچار جنون می‌شود.

ترامبلی علاوه‌بر نویسندگی، در دانشگاه کبک در مونترآل به تدریس بازیگری نیز مشغول بوده است. از آثار نمایشی او می‌توان به نمایش‌نامه‌های زیر اشاره کرد: ۸ عملیات (۱۹۷۸)، زن در میان صنوبرها (۱۹۸۲)، جرقه‌ی سرنوشت (۱۹۸۸)، آیا جوس رفته است؟ (۱۹۸۹)، درس کالبدشناسی (۱۹۹۲)، سنجاق کبک (۱۹۹۳)، نابغه‌ی خیابان دروله (۱۹۹۴)، اوگر (۱۹۹۵)، کرنموز (۱۹۹۶)، مدح تنبلی (۱۹۹۷)، مشکل من با خودم (۲۰۰۷)، کودک ماده (۲۰۱۲)، تماشای بزرگ (۲۰۱۵) و بسیاری دیگر.

از رمان‌های او نیز می‌توان به Le Mangeur de bicyclette و L'Orangeraie اشاره کرد.

بخشی از کتاب باغ نارنج

«روزی که زحل و عزیز از شهر بزرگ بازگشتند، تامارا نامه‌ای از خواهرش دالیما دریافت کرد. او چند سالی بود که شغلی مرتبط با کامپیوتر یافته و به آمریکا مهاجرت کرده بود و از میان صدها داوطلب برای دریافت این شغل، موفق به کسب آن شده بود که شاهکاری به حساب می‌آمد. اما پس از آن دیگر هرگز به کشور بازنگشته بود. اگرچه خواهرش به‌ندرت پاسخ نامه‌های او را می‌داد اما دالیما مرتب برای تامارا نامه می‌نوشت. در نامه‌ها از زندگی خود تعریف می‌کرد و این‌که آن‌جا جنگی نبود و او از این جهت خوشبخت بود. به تامارا تعارف می‌کرد گهگاه از آمریکا برایش پول بفرستد اما تامارا به‌سردی تعارف او را رد می‌کرد.»