کتاب میراث فرهنگی سغدیان در جاده ابریشم

کتاب میراث فرهنگی سغدیان در جاده ابریشم نوشته‌ی گریگوری ل. زمنوف و با ترجمه‌ی پریسا درخشان مقدم، اثری پژوهشی درباره‌ی فرهنگ، تاریخ و نقش سغدیان در مسیر جاده‌ی ابریشم است. این کتاب که نشر ثالث آن را منتشر کرده، به بررسی ابعاد مختلف تمدن سغدیان، از جمله ساختار اجتماعی، باورهای دینی، هنر، بازرگانی و تعاملات فرهنگی آن‌ها با دیگر تمدن‌ها می‌پردازد. نویسنده با تکیه‌بر یافته‌های باستان‌شناسی و متون تاریخی، تصویری جامع از جایگاه سغدیان در آسیای میانه و تأثیر آن‌ها بر تبادل فرهنگی شرق و غرب ارائه داده است. مجموعه‌ی حاضر بخشی از مطالعات ادیان شرقی است و در پنج فصل، مقالاتی درباره‌ی فرهنگ سغد در شهرهای پنجیکنت و پیکند را گردآوری کرده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب میراث فرهنگی سغدیان در جاده ابریشم

کتاب میراث فرهنگی سغدیان در جاده ابریشم با پژوهش و نگارش گریگوری ل. زمنوف، به بررسی تمدن سغدیان در آسیای میانه و نقش آن‌ها در جاده‌ی ابریشم می‌پردازد. این کتاب بخشی از مجموعه‌ی مطالعات ادیان شرقی است و با ترجمه‌ی پریسا درخشان مقدم در اختیار فارسی‌زبانان قرار گرفته است. ساختار کتاب شامل پنج فصل است که هر یک به جنبه‌ای از فرهنگ، تاریخ و دین سغدیان اختصاص یافته‌اند. نویسنده با رویکردی تحلیلی، ابتدا به معرفی جغرافیا و شهرهای مهم سغد مانند بخارا، سمرقند، پنجیکنت و پیکند می‌پردازد و سپس به موضوعاتی چون بازی‌های رومیزی (شطرنج و تخته‌نرد)، داروخانه‌های باستانی، اماکن مقدس، آثار مسیحیت و تأثیرپذیری هنری سغدیان از فرهنگ‌های هندی و یونانی می‌پردازد. در پایان کتاب، تصاویر و نقشه‌هایی از آثار باستانی و نقاشی‌های دیواری ضمیمه شده‌اند تا خواننده بتواند ارتباط ملموس‌تری با یافته‌های باستان‌شناسی برقرار کند. این اثر با تکیه‌بر اسناد و شواهد تاریخی، تصویری چندوجهی از زندگی روزمره، باورها و تعاملات فرهنگی سغدیان ارائه داده است.

خلاصه کتاب میراث فرهنگی سغدیان در جاده ابریشم

کتاب میراث فرهنگی سغدیان در جاده ابریشم با تمرکز بر نقش سغدیان به‌عنوان واسطه‌های فرهنگی و تجاری در جاده‌ی ابریشم، ابعاد مختلف تمدن آن‌ها را بررسی کرده است. نویسنده ابتدا به موقعیت جغرافیایی و تاریخی سغد و شهرهای مهم آن می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه این سرزمین، با وجود قرارگرفتن میان امپراتوری‌های بزرگ، هویت و استقلال فرهنگی خود را حفظ کرده است. در فصل نخست، به تاریخچه و گسترش بازی‌های شطرنج و تخته‌نرد پرداخته شده و با استناد به یافته‌های باستان‌شناسی، مسیر انتقال این بازی‌ها از شرق به غرب بررسی شده است. فصل دوم به کشف قدیمی‌ترین داروخانه‌ی آسیای میانه در شهر پیکند اختصاص دارد و با شرح معماری و ابزارهای کشف‌شده، نقش سغدیان در انتقال دانش پزشکی و فناوری تقطیر را برجسته می‌کند. فصل سوم به اماکن مقدس و معابد سغدیان می‌پردازد و با تحلیل ساختار معماری و آیین‌های مذهبی، ویژگی‌های خاص نیایشگاه‌های این منطقه را آشکار می‌سازد. فصل چهارم به آثار مسیحیت در سغد و شواهد باستان‌شناسی مرتبط با حضور مسیحیان نسطوری می‌پردازد و نشان می‌دهد که سغدیان چگونه در گسترش ادیان جهانی نقش داشته‌اند. در بخش پایانی، تأثیرپذیری نقاشی‌های دیواری سغدی از افسانه‌های هندی، یونانی و داستان‌های حیوانات بررسی شده و ارتباط آن‌ها با سنت‌های محلی و منطقه‌ای تحلیل شده است. کتاب با ارائه‌ی اسناد و تصاویر، خواننده را با لایه‌های گوناگون فرهنگ سغدیان آشنا می‌کند و نقش آن‌ها را در پیوند شرق و غرب برجسته می‌سازد.

چرا باید کتاب میراث فرهنگی سغدیان در جاده ابریشم را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی مستند و تحلیلی، به یکی از تمدن‌های کمترشناخته‌شده‌ی آسیای میانه می‌پردازد و نقش سغدیان را در تبادل فرهنگی، دینی و هنری جاده‌ی ابریشم روشن می‌سازد. خواننده با مطالعه‌ی این اثر، نه‌تنها با تاریخ و ساختار اجتماعی سغدیان آشنا می‌شود، بلکه با جزئیات جذابی درباره‌ی بازی‌های باستانی، داروخانه‌های اولیه، آیین‌های مذهبی و آثار هنری مواجه می‌شود که در منابع دیگر کمتر به آن‌ها پرداخته شده است. کتاب میراث فرهنگی سغدیان در جاده ابریشم برای کسانی که به تاریخ تمدن‌ها، باستان‌شناسی و مطالعات فرهنگی علاقه دارند، منبعی ارزشمند و متفاوت فراهم می‌کند.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به پژوهشگران تاریخ، باستان‌شناسی، مطالعات ادیان، علاقه‌مندان به فرهنگ‌های آسیای میانه و کسانی که به ریشه‌های تبادل فرهنگی در مسیر جاده‌ی ابریشم توجه دارند، پیشنهاد می‌شود.

بخشی از کتاب میراث فرهنگی سغدیان در جاده ابریشم

«در واقع، تنها امپراتوری‌های بزرگ تعیین‌کنندهٔ تاریخ و توسعهٔ تمدن نیستند. در میان آن‌ها همیشه فضای کافی برای دولت‌هایی بوده که به شیوهٔ کاملاً متفاوتی توسعه می‌یافتند. تمدن‌های جادهٔ ابریشم نیز به این گروه تعلق دارند، شبکه‌ای از مسیرهای تجاری بین‌قاره‌ای از چین تا بیزانس. ویژگی‌های مشترک دولت‌های متعلق به این کنگلومرا، قدرت مرکزی ضعیف و زندگی دولتی بسیار سازمان‌یافته با عناصر خودمختار شهری بود. اشراف و بازرگانان طبقهٔ بالایی را در این دولت‌ها تشکیل می‌دادند که به لطف درآمدشان از تجارت می‌توانستند سطح زندگی بسیار بالایی داشته باشند. بر خلاف امپراتوری‌های بزرگ همسایه، دین در خدمت محافظت از تاج و تخت نبود. معمولاً دینِ رسمیِ دولتی وجود نداشت. در کنار شکل‌های مذهبی محلی، جوامع دیگر ادیان نیز به صورت مسالمت‌آمیز همزیستی داشتند. در آن‌جا ارتش بزرگی نبود و این کشورها غالباً تسخیر می‌شدند. اغلب شاهزادگان خارجی بر آن‌ها حکومت می‌کردند، اما مانند ققنوس دوباره از میان خاکستر برمی‌خاستند. این کشورهای تجاری کوچک از نظر توسعهٔ فرهنگی نیز با امپراتوری‌های بزرگ متفاوت بودند. امپراتوری‌های بزرگ معمولاً «تمدن‌های از نوع بسته» می‌ساختند؛ یعنی تأثیرات جدید از خارج با سختی زیاد می‌توانست نفوذ کند. در مقابل، همسایگان کوچک آن‌ها بلافاصله تمام نوآوری‌های فرهنگی را جذب می‌کردند. به احتمال زیاد، این امر به ذهنیت‌های مختلف ساکنان هر دو نوع سرزمین بستگی دارد. در حالی که ساکنان امپراتوری‌های بزرگ خود را در مرکز جهان و دیگران را بربر می‌دیدند، بازرگانان کشورهای کوچک‌تر خود را بیش‌تر «شهروند جهان» احساس می‌کردند.»