کتاب صورتکی بسان سماء

کتاب الکترونیکی صورتکی بسان سماء نوشتهٔ «باسم خندقچی» با ترجمهٔ «سید حمیدرضا مهاجرانی» در سال ۱۴۰۳ توسط نشر ثالث منتشر شده است. این اثر در قالب رمان، به روایت زندگی و هویت فلسطینی در بستر تاریخ معاصر و اسطوره‌های کهن می‌پردازد و دغدغه‌های هویت، مقاومت و جست‌وجوی حقیقت را در دل سرزمین فلسطین به تصویر می‌کشد. نسخهٔ الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب صورتکی بسان سماء اثر باسم خندقچی

کتاب «صورتکی بسان سماء» رمانی است که با بهره‌گیری از عناصر تاریخی، اسطوره‌ای و اجتماعی، داستانی چندلایه را روایت می‌کند. نویسنده، «باسم خندقچی»، باتکیه‌بر تجربه‌های زیسته و شناخت عمیق از جامعهٔ فلسطین، اثری خلق کرده که هم‌زمان به گذشته و حال می‌نگرد. ساختار کتاب بر پایهٔ روایت‌های موازی استوار است؛ از یک‌ سو زندگی شخصیت‌هایی در اردوگاه‌های فلسطینی و از سوی دیگر، جست‌وجوی هویت و حقیقت در دل تاریخ و اسطوره. این رمان با بازخوانی روایت‌های مذهبی و تاریخی، تصویری از مقاومت، رنج و امید مردم فلسطین ارائه می‌دهد.

کتاب «صورتکی بسان سماء» با زبانی توصیفی و گاه شاعرانه، به لایه‌های مختلف هویت فردی و جمعی نگاه می‌اندازد. در این میان، شخصیت‌هایی چون نور، مراد و سماء، هرکدام نمایندهٔ بخشی از این هویت چندپاره و جست‌وجوگر هستند. باسم خندقچی در این کتاب با ارجاع به متون مقدس، تاریخ معاصر و زندگی روزمره، فضایی پررمزوراز و تأمل‌برانگیز می‌آفریند.

خلاصه داستان صورتکی بسان سماء

هشدار: این پاراگراف بخش‌هایی از داستان را فاش می‌کند!

داستان «صورتکی بسان سماء» با محوریت شخصیت «نور مهدی الشهدی» آغاز می‌شود؛ جوانی فلسطینی که در اردوگاه زندگی می‌کند و با گذشته‌ای پرفرازونشیب و خانواده‌ای زخم‌خورده از اشغال و تبعید روبه‌روست. نور که به تاریخ و باستان‌شناسی علاقه‌مند است، در تلاش برای کشف هویت خود و سرزمینش، به جست‌وجوی ریشه‌های تاریخی و اسطوره‌ای فلسطین می‌پردازد. او در مسیر زندگی‌اش، با شخصیت‌هایی چون مراد (دوست صمیمی‌اش که در زندان است) و امّ عدلی (مادری مقاوم و رنج‌دیده) همراه می‌شود و خاطرات تلخ و شیرین کودکی، یتیمی و مبارزه را مرور می‌کند.

در دل روایت، نور با الهام از زندگی مریم مجدلیه و اسطوره‌های مسیحی، به بازخوانی نقش زنان و مردان فلسطینی در مقاومت و پایداری می‌پردازد. او با یافتن کارت شناسایی یک یهودی و پوشیدن صورتک هویتی دیگر، به نوعی دوگانگی و بحران هویت دچار می‌شود و این تجربه را بهانه‌ای برای واکاوی عمیق‌تر تاریخ و سرنوشت فلسطین قرار می‌دهد. داستان با رفت‌وآمد میان گذشته و حال و با ارجاع به متون مقدس و روایات تاریخی، تصویری از زندگی در اردوگاه، رنج تبعید، امید به رهایی و جست‌وجوی معنای انسان‌بودن در سرزمینی اشغال‌شده را ترسیم می‌کند. در این میان، سماء به‌عنوان نمادی از اندیشه و آرمان و نور به‌عنوان جویندهٔ حقیقت، هرکدام بخشی از هویت فلسطینی را بازتاب می‌دهند. روایت کتاب هم‌زمان که به زندگی روزمره و دغدغه‌های معاصر می‌پردازد، لایه‌هایی از اسطوره، تاریخ و جست‌وجوی معنوی را نیز در خود جای داده است.

چرا باید کتاب صورتکی بسان سماء را بخوانیم؟

این کتاب با روایتی چندلایه و تلفیق تاریخ، اسطوره و واقعیت معاصر تصویری متفاوت از زندگی و هویت فلسطینی ارائه می‌دهد. کتاب «صورتکی بسان سماء» نه‌تنها به مسائل سیاسی و اجتماعی فلسطین می‌پردازد، بلکه دغدغه‌های فردی، بحران هویت و جست‌وجوی معنای زندگی را نیز به‌ تصویر می‌کشد. خواندن این اثر فرصتی است برای آشنایی با تجربه‌های زیستهٔ مردم فلسطین، شناخت لایه‌های پنهان تاریخ و اسطوره‌های این سرزمین و تأمل در باب مقاومت، امید و انسانیت در شرایط دشوار. همچنین کتاب با ارجاع به متون مقدس و روایت‌های تاریخی، امکان مواجههٔ تازه با مفاهیم هویت، رهایی و جست‌وجوی حقیقت را فراهم می‌کند.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعهٔ این کتاب برای علاقه‌مندان به رمان‌های اجتماعی، تاریخی و اسطوره‌ای، کسانی که دغدغهٔ هویت و مقاومت را دارند و نیز پژوهشگران حوزهٔ مطالعات فلسطین و خاورمیانه مناسب است. همچنین مخاطبانی که به روایت‌های چندلایه و شخصیت‌پردازی عمیق علاقه‌مند هستند از خواندن این اثر بهره خواهند برد.

درباره باسم خندقچی

«باسم محمد صالح ادیب خندقچی» (زادهٔ ۲۲ دسامبر ۱۹۸۳) نویسنده و شاعر فلسطینی است. او در شهر نابلس به دنیا آمد و تحصیلات خود را در مدارس این شهر گذراند، سپس وارد دانشگاه «النجاح الوطنیة» شد و در رشتهٔ روزنامه‌نگاری و رسانه تحصیل کرد. خندقچی در دوران نوجوانی شاهد خشونت‌ها و جنایات ارتش اسرائیل در جریان انتفاضهٔ اول بود؛ تجربه‌ای که جهت‌گیری سیاسی او را شکل داد. او در ۱۵سالگی به حزب خلق فلسطین (کمونیست سابق) پیوست و فعالیت‌های دانش‌آموزی و سیاسی انجام داد.

او در ۲ نوامبر ۲۰۰۴، درحالی‌که سال آخر دانشگاه بود، توسط ارتش اسرائیل بازداشت شد و در دادگاهی که در ژوئن ۲۰۰۵ برگزار شد، به سه بار حبس ابد محکوم شد. هرچند خودش هیچ‌گونه فعالیت نظامی‌ای نداشت، به‌دلیل ارتباط با «عملیات سوق‌الکرمل» متهم شد؛ عملیاتی که به کشته‌شدن سه اسرائیلی و زخمی‌شدن بیش از پنجاه نفر انجامید. علاوه‌بر حکم حبس ابد، رژیم اسرائیل او را به پرداخت ۱۱.۶ میلیون دلار به خانواده‌های کشته‌شدگان نیز ملزم کرد. 

باسم خندقچی نوشتن را در زندان آغاز کرد و توانست زندان را به کارگاه فرهنگی و اتاق فکر تبدیل کند. نخستین نوشته‌های او مقالاتی بودند که بازتاب‌دهندهٔ دغدغه‌های فلسطینیان و تجربهٔ زیستهٔ اسیران بودند. تا کنون آثاری چون «مسک الکفایة: سیرة سیده الظلال الحرة» (۲۰۱۴)، «نرجس العزلة» (۲۰۱۷)، «خسوف بدر الدین» (۲۰۱۸)، «قناع بلون السماء»، «طقوس المرّة الأولی» (۲۰۰۹)، «أنفاس قصیدة لیلیة» (۲۰۱۳)، «طرق علی جدران المکان» و «شبق الورد إکلیل العدم» از او منتشر شده‌اند.

او همچنین صندوقی فرهنگی به نام «صندوق الأسیر باسم خندقجی لدعم أدب الأسری» را بنیان گذاشت که توسط خانواده‌اش در نابلس اداره می‌شود تا نوشته‌ها و آثار اسیران فلسطینی گردآوری و منتشر شوند.

برخلاف بسیاری از نویسندگان اسیر که بیشتر به توصیف تجربه‌های زندان پرداخته‌اند، خندقچی در آثارش جهان‌های تازه و روایت‌های تاریخی، فلسفی و اجتماعی را به تصویر کشیده است. او باور دارد که سیاست می‌میرد، اما ادبیات ماندگار می‌شود و نسل‌ها آن را بازمی‌خوانند. همین نگاه سبب شده است که آثارش فراتر از ژانر «ادبیات زندان» جای بگیرند.

در آوریل سال ۲۰۲۴، رمان «قناع بلون السماء» (صورتکی بسان سماء) او برندهٔ جایزهٔ جهانی رمان عربی (بوکر عربی) شد. هیئت داوران این رمان را تجربه‌ای نو در روایتگری دانستند که سه محور اصلی «آگاهی از خویشتن، آگاهی از دیگری و آگاهی از جهان» را در هم می‌آمیزد. خندقچی در این اثر با ترکیب تاریخ، اسطوره و واقعیت معاصر، به موضوعاتی چون تبعید، نسل‌کشی، تبعیض و رؤیای آزادی پرداخته است.

چه نسخه‌های دیگری از این کتاب در ایران منتشر شده است؟

انتشارات نیلوفر در سال ۱۴۰۳ با عنوان «نقابی به رنگ آسمان» و با ترجمهٔ «محمدرضا مرعشی‌پور» و «پروانه صالحی‌فارسانی»، نشر مهراندیش در همان سال و با همان عنوان، با ترجمهٔ «حبیب‌الله عباسی»، نشر اساتید دانشگاه در همان سال و با همان عنوان، با ترجمهٔ «وحیده دولتیاری» و «سجاد اشرفی‌زاده» و نشر عبارت در همان سال با عنوان «صورتکی به رنگ آسمان» و با ترجمهٔ «سیدمهدی حسینی‌نژاد» این کتاب را منتشر کرده‌اند.

بخشی از کتاب صورتکی بسان سماء

«بعد از شکست آزاردهنده و تلاش‌های بی‌حاصلم برای قصه‌گفتن و شرح زندگی مریم مجدلیه در آن زمان که عیسای ناصری، پسر مریم، دعوت خود را اظهار داشت و رسالتش را در فلسطینِ دوران رومیان به عیان اعلام کرد و بعد از یک دورهٔ طولانی توقف و ناامیدی در نوشتن، حالا وقتش رسیده بعد از پنج سال، حتی بیش‌تر، تقلاکردن در عالم تاریخ و گرایشات مخفیانهٔ دینی مریم مجدلیه همهٔ زحماتم را به باد دهم. اما نمی‌توانم چنین کاری کنم.

نمی‌توانم به دان براون و همهٔ جام‌های مقدسی که به سلامتی رمان راز داوینچی نوشید اجازه بدهم با ترفندهای خود دست تطاول به سوی مریم مجدلیه دراز کند و زندگی‌نامهٔ او را از من بدزدد. برای همین، دوباره باید دست‌به‌کار شوم و سراغ همهٔ آن اطلاعاتی بروم که برای تدوین یک پژوهش تاریخی‌ـ علمی آماده کرده بودم و دوباره همه را بخوانم. دان براون به دلیل محدودیت‌ها و دشواری‌های بسیارش در این مسیر، در این عرصه ناکام ماند و شکست خورد که از جمله مهم‌ترینشان حضور سایه‌وار و تقریباً شبهه‌معدوم مریم مجدلیه در متون تاریخی موثق بود و این‌که در خیلی از موارد تاریخ دربارهٔ او سکوت کرده و گفتنی‌ها را نگفته است.»