کتاب پساساختارگرایی، فلسفه و تعلیم و تربیت

کتاب الکترونیکی «پساساختارگرایی، فلسفه و تعلیم و تربیت» نوشتهٔ جیمز دی. مارشال و با ترجمهٔ اکبر صالحی، توسط نشر رشد فرهنگ منتشر شده است. این اثر به بررسی پیوندهای میان اندیشه‌های پساساختارگرایانه و فلسفهٔ تعلیم و تربیت می‌پردازد و تلاش دارد دیدگاه‌های متفکران برجستهٔ این حوزه را با رویکردی تحلیلی و انتقادی معرفی کند. کتاب حاضر در دستهٔ ناداستان و فلسفهٔ آموزش قرار می‌گیرد و برای دانشجویان، اساتید و علاقه‌مندان به فلسفهٔ تعلیم و تربیت و نظریه‌های معاصر آموزشی مناسب است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب پساساختارگرایی، فلسفه و تعلیم و تربیت

«پساساختارگرایی، فلسفه و تعلیم و تربیت» مجموعه‌ای است که به بررسی تأثیر اندیشه‌های پساساختارگرایانه بر حوزهٔ فلسفهٔ آموزش و پرورش می‌پردازد. جیمز دی. مارشال، ویراستار کتاب، با گردآوری مقالاتی از صاحب‌نظران مختلف، تلاش کرده است تصویری جامع از تحولات فکری پس از جنگ جهانی دوم تا دهه‌های پایانی قرن بیستم در فرانسه ارائه دهد. این کتاب در قالب ناداستان دانشگاهی و با ساختاری فصل‌بندی‌شده، هر فصل را به یکی از متفکران یا جریان‌های مهم پساساختارگرایی اختصاص داده است. در هر فصل، ابتدا پیشینهٔ تاریخی و فلسفی اندیشه‌ها بررسی می‌شود و سپس ارتباط آن‌ها با مسائل تعلیم و تربیت تحلیل می‌گردد. نویسندگان فصول، ضمن معرفی اجمالی زندگی و آثار فیلسوفان، به کاربردهای تربیتی نظریات آن‌ها نیز اشاره کرده‌اند. این اثر نه‌تنها به معرفی مفاهیم کلیدی پساساختارگرایی می‌پردازد، بلکه زمینه‌های تاریخی، اجتماعی و سیاسی شکل‌گیری این جریان را نیز روشن می‌سازد. کتاب با نگاهی انتقادی به نسبت میان فلسفهٔ فرانسوی و فلسفهٔ تحلیلی انگلیسی-آمریکایی، جایگاه پساساختارگرایی را در میان سایر مکاتب فکری معاصر بررسی می‌کند و به چالش‌ها و انتقادهای وارد بر این رویکرد نیز توجه دارد.

خلاصه کتاب پساساختارگرایی، فلسفه و تعلیم و تربیت

کتاب «پساساختارگرایی، فلسفه و تعلیم و تربیت» با هدف ارائهٔ پیشینه‌ای تاریخی و مفهومی از پساساختارگرایی و تأثیر آن بر فلسفهٔ آموزش و پرورش تدوین شده است. در آغاز، زمینه‌های فلسفی و اجتماعی فرانسه پس از جنگ جهانی دوم و نقش رویدادهایی مانند انقلاب ۱۹۶۸ در شکل‌گیری اندیشه‌های نوین بررسی می‌شود. سپس، هر فصل به یکی از متفکران برجستهٔ پساساختارگرا اختصاص یافته است: - ژاک دریدا و مفهوم ساختارشکنی، با تمرکز بر نقد فراروایت‌ها و اهمیت تفاوت و عدم قطعیت در معنا، و تأثیر این رویکرد بر نظریه‌های تربیتی. - ژان-فرانسوا لیوتار و نقد مشروعیت دانش در عصر سرمایه‌داری دانش، با تأکید بر کثرت‌گرایی زبانی و تردید نسبت به روایت‌های کلان در آموزش. - میشل فوکو و تحلیل قدرت/دانش، هنجارسازی، زیست‌قدرت و تبارشناسی، و کاربرد این مفاهیم در پژوهش‌های تربیتی و نقد نظام‌های آموزشی. - ژیل دلوز و پیوند تجربه‌گرایی، روان‌شناسی انتقادی و خلاقیت در تعلیم و تربیت، با تأکید بر اهمیت تفاوت و رد کلیت‌گرایی. - ژاک لاکان و بازخوانی روان‌کاوی فرویدی بر پایهٔ زبان‌شناسی ساختاری، با تمرکز بر شکل‌گیری هویت و فردیت از طریق زبان و تأثیر آن بر نظریه‌های آموزشی. - جولیا کریستوا و مفهوم «سوژه در فرایند»، با رویکردی میان‌رشته‌ای به روان‌کاوی، زبان و سیاست، و بررسی دلالت‌های تربیتی آن. در هر فصل، ضمن معرفی اجمالی زندگی و آثار فیلسوفان، به کاربردهای تربیتی نظریات آن‌ها نیز پرداخته شده است. کتاب با جمع‌بندی انتقادی، به چالش‌های نظری و عملی پساساختارگرایی در حوزهٔ تعلیم و تربیت اشاره می‌کند و نشان می‌دهد که این رویکرد چگونه می‌تواند به بازاندیشی در مفاهیم سنتی آموزش و پرورش کمک کند.

چرا باید کتاب پساساختارگرایی، فلسفه و تعلیم و تربیت را بخوانیم؟

این کتاب با تمرکز بر معرفی و تحلیل اندیشه‌های متنوع متفکران پساساختارگرا، فرصتی برای آشنایی با مفاهیم کلیدی و چالش‌برانگیز فلسفهٔ معاصر فراهم می‌آورد. خواننده با مطالعهٔ این اثر می‌تواند با ریشه‌ها و پیامدهای نظریه‌های پساساختارگرایی در حوزهٔ تعلیم و تربیت آشنا شود و دریابد که چگونه این رویکردها به نقد روایت‌های کلان، بازاندیشی در مفاهیم هویت، قدرت، دانش و آموزش می‌پردازند. کتاب با ارائهٔ نمونه‌های کاربردی از تأثیر اندیشه‌های فیلسوفانی مانند دریدا، فوکو، لیوتار، دلوز، لاکان و کریستوا بر آموزش و پرورش، امکان مقایسهٔ رویکردهای مختلف و بررسی نقاط قوت و ضعف آن‌ها را فراهم می‌کند. همچنین، این اثر به خواننده کمک می‌کند تا نسبت به تحولات نظری و عملی آموزش در جهان معاصر دیدی انتقادی و چندجانبه پیدا کند.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعهٔ این کتاب برای دانشجویان و اساتید رشته‌های فلسفهٔ تعلیم و تربیت، علوم تربیتی، جامعه‌شناسی آموزش و علاقه‌مندان به نظریه‌های معاصر فلسفی مفید است. همچنین، کسانی که دغدغهٔ بازاندیشی در مفاهیم سنتی آموزش، نقد ساختارهای قدرت در نظام‌های آموزشی یا بررسی تأثیر اندیشه‌های فلسفی بر سیاست‌گذاری آموزشی را دارند، می‌توانند از این اثر بهره‌مند شوند.

بخشی از کتاب پساساختارگرایی، فلسفه و تعلیم و تربیت

«اگر تعریف پست‌مدرنیسم دشوار باشد، تعریف «پساساختارگرایی» (و نیز ساختارگرایی) نیز در هر حالت مشابه و در طبقه‌بندی فیلسوفانی که به طور عادی دارای نظریهٔ پساساختارگرایی باشند، مشکل خواهد بود. اگر اصرار بر این باشد که پساساختارگرایی را می‌توان در برابر یا مخالف جنبش فلسفی موسوم به ساختارگرایی توصیف کرد که در سال‌های ۱۹۶۰ ظهور کرده بود، متأسفانه، هیچ رویه‌ای نیز که بتوان آن را ساختارگرا نامید وجود نخواهد داشت و مجموعه‌ای از متفکران مشابه در «ساختارگرایی» نیز پیدا نخواهد شد. برخورد مشابه با ساختارگرایی و ساختارگراها کاری اشتباه است که به گفتهٔ میشل پیترز (۱۹۹۶ ص. ۲۲) «به طور نامحدودی ادغام شده‌اند.» اگر چیزی به نام ساختارگرایی وجود نداشته باشد که پساساختارگرایی را در برابر آن بتوان تعریف کرد، جستجو برای تعریف هرچند ممکن است منجر به شناسایی مجموعه‌ای از ویژگی‌ها با ماهیتی شود، ولی از این روند نیز تعریفی به دست نخواهد آمد، زیرا به دلیل تنوع تفکرات این گروه و رساله‌های گوناگون در این باره، چیزی از اصطلاح «پساساختارگرایی» به دست نمی‌آید. مفاهیمی که از این واژه به دست می‌آید لزوماً جزء ساختارگرایی تعریف نمی‌شوند، زیرا در برخی موارد آثار به‌جای‌مانده از ساختارگرایی به وجود آمده است (مانند ژاک لاکان) و آثار دیگری در جای دیگری توسعه یافته است.»