کتاب جماعت و جامعه

کتاب الکترونیکی «جماعت و جامعه» نوشتهٔ کرامت‌الله راسخ را نشر اندیشه احسان منتشر کرده است. این اثر به بررسی جامعه‌شناسی سیاسی ایران با تمرکز بر تمایز میان ساختارهای اجتماعی جماعتی و جامعه‌ای می‌پردازد و تلاش می‌کند رابطهٔ میان ساختار اجتماعی و مناسبات سیاسی را در بستر یک کشور اسلامی مانند ایران تحلیل کند. نویسنده با رویکردی تحلیلی، مفاهیم بنیادین جامعه‌شناسی را در زمینهٔ فرهنگ و تاریخ ایران بازخوانی می‌کند و به پرسش‌هایی دربارهٔ توسعه، سنت، مدرنیته و نقش دین در ساختار اجتماعی پاسخ می‌دهد. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب جماعت و جامعه

«جماعت و جامعه» اثری در حوزهٔ ناداستان و جامعه‌شناسی سیاسی است که به بررسی ساختارهای اجتماعی ایران از منظر تمایز میان جماعت و جامعه می‌پردازد. کرامت‌الله راسخ در این کتاب، با تکیه‌بر نظریه‌های کلاسیک و معاصر جامعه‌شناسی، به تحلیل روند تاریخی و اجتماعی ایران و کشورهای اسلامی خاورمیانه می‌پردازد. ساختار کتاب شامل چهار بخش مفهومی، نظری، اجتماعی و سیاسی است که هر یک به ابعاد مختلف این تمایز می‌پردازند. نویسنده با ارجاع به اندیشه‌های متفکرانی چون تونیس، دورکیم، وبر، پارتو و دیگران، تلاش می‌کند نشان دهد که ساختار اجتماعی ایران عمدتاً جماعتی است و این ویژگی، تأثیرات عمیقی بر توسعه، سیاست و فرهنگ کشور داشته است. کتاب با بررسی تطبیقی میان جوامع غربی و اسلامی، به‌ویژه ایران، به نقش دین، سنت و مدرنیته در شکل‌گیری هویت جمعی و فردی می‌پردازد و سعی دارد تصویری از چالش‌ها و بحران‌های ناشی از گذار از جماعت به جامعه ارائه دهد. قالب کتاب تحلیلی و پژوهشی است و برای مخاطبانی که به مباحث جامعه‌شناسی، علوم سیاسی و مطالعات فرهنگی علاقه‌مندند، مناسب خواهد بود.

خلاصه کتاب جماعت و جامعه

کتاب «جماعت و جامعه» با طرح پرسشی بنیادین آغاز می‌شود: آیا میان ساختار اجتماعی و مناسبات سیاسی رابطه‌ای وجود دارد؟ نویسنده با تأکید بر تمایز میان دو ساختار جماعتی و جامعه‌ای، این پرسش را در بستر ایران و جوامع اسلامی خاورمیانه بررسی می‌کند. ساختار جماعتی به روابط انسانی پیشامدرن و مبتنی بر سنت، دین و پیوندهای خویشاوندی اشاره دارد، درحالی‌که ساختار جامعه‌ای نمایانگر روابط مدرن، عقلانی و مبتنی بر فردیت است. در این کتاب، راسخ با مرور دیدگاه‌های جامعه‌شناسانی چون تونیس، دورکیم، وبر، پارتو و دیگران، نشان می‌دهد که تحلیل‌های طبقاتی رایج، اغلب برای فهم ساختارهای جماعتی ناکافی‌اند و باید به ویژگی‌های خاص این جوامع توجه شود. او توضیح می‌دهد که ساختار اجتماعی ایران، با وجود برخی نشانه‌های مدرن، همچنان جماعتی باقی مانده و این امر بر روند توسعه، سیاست و فرهنگ کشور تأثیرگذار بوده است. نویسنده به نقش دین، سنت و جهان‌بینی جمعی در حفظ ساختار جماعتی می‌پردازد و نشان می‌دهد که مقاومت در برابر مدرنیته و تغییرات اجتماعی، ریشه در این ساختار دارد. همچنین، به بحران‌ها و تنش‌های ناشی از ناتوانی در گذار کامل به ساختار جامعه‌ای اشاره می‌کند و تأکید دارد که این وضعیت، ایران و بسیاری از کشورهای اسلامی منطقه را در وضعیتی بینابینی و پرتنش قرار داده است. کتاب، با تحلیل کارکرد ذهن و جهان‌بینی در دو ساختار جماعتی و جامعه‌ای، به تفاوت‌های بنیادین در نگرش، رفتار و ارزش‌های اجتماعی می‌پردازد و پیامدهای آن را در عرصهٔ سیاست و توسعه بررسی می‌کند.

چرا باید کتاب جماعت و جامعه را بخوانیم؟

این کتاب با تمرکز بر تمایز میان جماعت و جامعه، فرصتی برای درک عمیق‌تر ساختار اجتماعی و سیاسی ایران فراهم می‌کند. تحلیل‌های تطبیقی و ارجاع به نظریه‌های کلاسیک جامعه‌شناسی، به خواننده امکان می‌دهد تا ریشه‌های بسیاری از بحران‌ها و چالش‌های توسعه، سنت و مدرنیته را در ایران و منطقهٔ خاورمیانه بهتر بشناسد. همچنین، پرداختن به نقش دین و سنت در شکل‌گیری هویت جمعی و فردی، دیدگاه تازه‌ای دربارهٔ موانع و فرصت‌های تحول اجتماعی ارائه می‌دهد. این اثر برای کسانی که به دنبال فهم پیچیدگی‌های جامعه ایرانی و نسبت آن با تحولات جهانی هستند، منبعی ارزشمند به‌شمار می‌آید.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعهٔ این کتاب به دانشجویان و پژوهشگران رشته‌های جامعه‌شناسی، علوم سیاسی، مطالعات فرهنگی و تاریخ اجتماعی پیشنهاد می‌شود. همچنین، برای علاقه‌مندان به مباحث توسعه، سنت، مدرنیته و نقش دین در ساختار اجتماعی ایران و خاورمیانه، این اثر می‌تواند راهگشا باشد.

بخشی از کتاب جماعت و جامعه

«ساختار اجتماعی در ایران موضوع ملاحظات نظری و تحقیقات تجربی مختلف بوده است، اما این تلاش‌ها متأثر از تحلیل طبقاتی کارل مارکس یا رویکرد طبقاتی ماکس وبر است و عموماً از ایدئولوژی‌های غالب مانند لیبرالیسم، سوسیالیسم یا کمونیسم تأثیر می‌پذیرد. این‌گونه تحلیل‌های طبقاتی مناسب ساختارهای اجتماعی جامعه‌ای هستند و گاه ابزار مناسب برای تحلیل ساختار اجتماعی جماعتی نیستند. استفاده گسترده از چنین رویکردهای نظری با الزامات مختلف، منجر به محدودیت‌های شناختی در بین نظریه‌پردازان اجتماعی در ایران شده است. ایران کشوری مسلمان و شیعه درحال‌توسعه در خاورمیانه است. با توجه به این ویژگی، محتوای دینی فرهنگ کشور تعیین‌کننده و از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. محتوای فرهنگی با ساختار جماعتی این جامعه سازگار است. تحلیل ساختار جماعتی در فرآیند توسعه اجتماعی نه‌تنها در ایران، بلکه در سایر جوامع خاورمیانه اسلامی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، زیرا مفاد فرهنگ این جوامع نیز ماهیت مذهبی دارد. بنابراین، در چارچوب این تمایز، این پژوهش بر این فرض اساسی استوار است که دو نوع ساختار اجتماعی، جماعتی و جامعه‌ای، بیانگر دو نوع متفاوت از روابط اجتماعی و حتی انسانی است. این ادعا اساس جامعه‌شناختی دارد، چون محور تحلیل ساختار اجتماعی جماعتی است که با شاخص‌هایی مانند ساختار، انسجام و سازمان اجتماعی متمایز می‌شود. ساختار جماعتی و پایداری آن منشأ بسیاری از گرفتاری‌های اجتماعی در جوامع مسلمان خاورمیانه است، گرفتاری که به نحوه حیرت‌آوری از کاوش آن تاکنون غفلت شده است، به‌طوری‌که این اثر نه‌فقط بدیع، بلکه تاکنون بی‌نظیر است.»