کتاب جماعت و جامعه

کتاب جماعت و جامعه (درآمدی بر جامعه‌شناسی سیاسی یک کشور اسلامی (ایران)) نوشته کرامت‌الله راسخ در سال ۱۴۰۳ توسط انتشارات اندیشه احسان منتشر شده است. این اثر به بررسی جامعه‌شناسی سیاسی ایران با تمرکز بر تمایز میان ساختارهای اجتماعی جماعتی و جامعه‌ای می‌پردازد و تلاش می‌کند رابطه‌ی میان ساختار اجتماعی و مناسبات سیاسی را در بستر یک کشور اسلامی مانند ایران تحلیل کند. نویسنده با رویکردی تحلیلی، مفاهیم بنیادین جامعه‌شناسی را در بستر فرهنگ و تاریخ ایران بازخوانی می‌کند و به پرسش‌هایی درباره‌ی توسعه، سنت، مدرنیته و نقش دین در ساختار اجتماعی پاسخ می‌دهد. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب جماعت و جامعه اثر کرامت‌ الله راسخ

کتاب جماعت و جامعه اثری در حوزه‌ی جامعه‌شناسی سیاسی است که به بررسی ساختارهای اجتماعی ایران از منظر تمایز میان جماعت و جامعه می‌پردازد. کرامت‌الله راسخ در این کتاب، باتکیه‌بر نظریه‌های کلاسیک و معاصر جامعه‌شناسی، به تحلیل روند تاریخی و اجتماعی ایران و کشورهای اسلامی خاورمیانه می‌پردازد. کتاب شامل چهار بخش مفهومی، نظری، اجتماعی و سیاسی است که هریک به ابعاد مختلف این تمایز می‌پردازند.

کرامت‌الله راسخ با ارجاع به اندیشه‌های متفکرانی چون تونیس، دورکیم، وبر، پارتو و دیگران تلاش می‌کند نشان دهد که ساختار اجتماعی ایران عمدتاً جماعتی است و این ویژگی تأثیرات عمیقی بر توسعه، سیاست و فرهنگ کشور گذاشته است. کتاب جماعت و جامعه با بررسی تطبیقی میان جوامع غربی و اسلامی، به‌ویژه ایران، به نقش دین، سنت و مدرنیته در شکل‌گیری هویت جمعی و فردی می‌پردازد و سعی می‌کند تصویری از چالش‌ها و بحران‌های ناشی از گذار از جماعت به جامعه ارائه دهد. قالب کتاب تحلیلی و پژوهشی است و برای مخاطبانی که به مباحث جامعه‌شناسی، علوم سیاسی و مطالعات فرهنگی علاقه‌مندند، مناسب است.

خلاصه کتاب جماعت و جامعه

کتاب جماعت و جامعه با طرح پرسشی بنیادین آغاز می‌شود: آیا میان ساختار اجتماعی و مناسبات سیاسی رابطه‌ای وجود دارد؟ نویسنده با تأکید بر تمایز میان دو ساختار جماعتی و جامعه‌ای، این پرسش را در بستر ایران و جوامع اسلامی خاورمیانه بررسی می‌کند. ساختار جماعتی به روابط انسانی پیشامدرن و مبتنی بر سنت، دین و پیوندهای خویشاوندی اشاره دارد، درحالی‌که ساختار جامعه‌ای نمایانگر روابط مدرن، عقلانی و مبتنی بر فردیت است. کرامت‌الله راسخ در این کتاب، با مرور دیدگاه‌های جامعه‌شناسانی چون تونیس، دورکیم، وبر، پارتو و دیگران نشان می‌دهد که تحلیل‌های طبقاتی رایجْ اغلب برای فهم ساختارهای جماعتی ناکافی‌اند و باید به ویژگی‌های خاص این جوامع توجه شود. او توضیح می‌دهد که ساختار اجتماعی ایران، با وجود برخی نشانه‌های مدرن، همچنان جماعتی باقی مانده و این امر بر روند توسعه، سیاست و فرهنگ کشور تأثیرگذار بوده است.

کرامت‌الله راسخ به نقش دین، سنت و جهان‌بینی جمعی در حفظ ساختار جماعتی می‌پردازد و نشان می‌دهد که مقاومت در برابر مدرنیته و تغییرات اجتماعی ریشه در این ساختار دارد. همچنین به بحران‌ها و تنش‌های ناشی از ناتوانی در گذار کامل به ساختار جامعه‌ای اشاره می‌کند و تأکید دارد که این امر ایران و بسیاری از کشورهای اسلامی منطقه را در وضعیتی بینابینی و پرتنش قرار داده است. کتاب جماعت و جامعه با تحلیل کارکرد ذهن و جهان‌بینی در دو ساختار جماعتی و جامعه‌ای، به تفاوت‌های بنیادین در نگرش، رفتار و ارزش‌های اجتماعی می‌پردازد و پیامدهای آن را در عرصه‌ی سیاست و توسعه بررسی می‌کند.

چرا باید کتاب جماعت و جامعه را بخوانیم؟

این کتاب با تمرکز بر تمایز میان جماعت و جامعه، فرصتی برای درک عمیق‌تر ساختار اجتماعی و سیاسی ایران فراهم می‌کند. تحلیل‌های تطبیقی و ارجاع به نظریه‌های کلاسیک جامعه‌شناسی به خواننده امکان می‌دهد تا ریشه‌های بسیاری از بحران‌ها و چالش‌های توسعه، سنت و مدرنیته را در ایران و منطقه‌ی خاورمیانه بهتر بشناسد. همچنین پرداختن به نقش دین و سنت در شکل‌گیری هویت جمعی و فردی دیدگاه تازه‌ای درباره‌ی موانع و فرصت‌های تحول اجتماعی ارائه می‌دهد. این اثر برای کسانی که به‌دنبال فهم پیچیدگی‌های جامعه‌ی ایران و نسبت آن با تحولات جهانی هستند، منبعی ارزشمند به‌ شمار می‌آید.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به دانشجویان و پژوهشگران رشته‌های جامعه‌شناسی، علوم سیاسی، مطالعات فرهنگی و تاریخ اجتماعی پیشنهاد می‌شود. همچنین می‌تواند برای علاقه‌مندان به مباحث توسعه، سنت، مدرنیته و نقش دین در ساختار اجتماعی ایران و خاورمیانه راهگشا باشد.

درباره کرامت‌ الله راسخ

کرامت‌‌الله راسخ در دوم دی‌ ماه ۱۳۳۲ در شیراز متولد شد و تحصیلات ابتدایی و متوسطه‌ی خود را در این شهر به پایان رساند. در خرداد ۱۳۵۵ برای ادامه‌ی تحصیل به آمریکا رفت و تا خرداد ۱۳۵۸ در دانشگاه ایالتی تنسی رشته‌ی برق و الکترونیک را دنبال کرد. او پس از انقلاب به ایران بازگشت و در دانشگاه کرمان در همان رشته به تحصیل خود ادامه داد.

پس از بسته‌شدن دانشگاه‌ها، یک سال را در شهرستان بستک در استان هرمزگان به‌عنوان معلم دبیرستان گذراند و در سال ۱۳۶۰ به آلمان مهاجرت کرد. از مهر ۱۳۶۰ تا شهریور ۱۳۸۰ در آلمان زندگی کرد و در این مدت از رشته‌ی فنی فاصله گرفت و به جامعه‌شناسی روی آورد. در سال ۱۳۶۹ از دانشگاه اف. او. برلین در رشته‌ی جامعه‌شناسی در مقطع کارشناسی ارشد فارغ‌التحصیل شد و در سال ۱۳۷۸ مدرک دکترای جامعه‌شناسی خود را از همان دانشگاه دریافت کرد. او از مهر ۱۳۸۰ به تدریس در دانشگاه آزاد اسلامی واحد جهرم مشغول شد.

راسخ همچنین کتاب‌های سنت‌گرایی بازتابی، مبانی جامعه‌شناسی معرفت، مبانی جامعه‌شناسی ارتباطات، مبانی جامعه‌شناسی جوانان و نظریه‌های روز جامعه‌شناسی را به فارسی ترجمه کرده است.

بخشی از کتاب جماعت و جامعه

«جماعت و جامعه را نمی‌توان به‌طور کامل از هم جدا کرد. بنابراین، یافتن یک تعریف مفهومی قابل‌اعتماد از این دو ساختار اجتماعی آسان نیست. زندگی انسان در شخصی‌ترین و خصوصی‌ترین جنبه خود، یعنی روابط خویشاوندی و خانوادگی، همواره در هر ساختار اجتماعی، ازجمله ساختارهای اجتماعی امروزی، ویژگی‌های زندگی جماعتی را به نمایش می‌گذارد، اگرچه این دو ساختار به دو شیوه متفاوت زندگی اشاره دارند. اشکال سبک زندگی هر دو ساختار امروزه در همه جوامع بشری قابل‌مشاهده است. روابط خانوادگی و خویشاوندی هنوز در بسیاری از جوامع، حتی در ساختارهای اجتماعی صنعتی بسیار توسعه‌یافته امروزی، از اولویت بالایی برخوردار است. بنابراین تمایز مفهومی جماعت و جامعه عمدتاً ماهیت توصیفی، تاریخی و تحلیلی دارد. ویژگی تاریخی این تمایز اهمیت ویژه‌ای دارد. شیوه زندگی جامعه‌ای به‌تدریج در چارچوب جوامع غربی طی چند قرن اخیر تکامل‌یافته است. جنبه جماعتی زندگی انسان، با جدایی حوزه خصوصی از حوزه عمومی در عصر جدید در غرب، تحت‌الشعاع نوع دیگری از روابط انسانی، یعنی سبک زندگی جامعه‌ای قرار گرفت. این شیوه زندگی با تغییرات عمده‌ای در روابط اجتماعی همراه بود و پیامدهای اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و حتی فرهنگی عظیمی داشت. مقاومت در برابر چنین تغییرات اساسی در غرب بسیار زیاد بود. گروه‌های اجتماعی با مواضع مختلف تحت تأثیر نفوذ فرهنگ سنتی با تلاش برای ایجاد فرهنگ جدید، به‌ویژه جنبش سکولار جدید (سکولاریسم) مخالفت کردند. این مقاومت به‌مرورزمان در قالب جنبش محافظه‌کاری جنبه اجتماعی پیدا کرد. این جنبش سپس با تشکیل گروه‌ها و احزاب سیاسی، به‌ویژه در قالب مبارزه سیاسی، بُعد سیاسی یافت. همان‌طور که کارل مانهایم نشان داده است.»