کتاب افسانه های آذربایجان

معرفی کتاب افسانه های آذربایجان

کتاب الکترونیکی «افسانه‌های آذربایجان» (به کوشش یاسمن کازرانی) مجموعه‌ای از قصه‌ها و افسانه‌های فولکلوریک آذربایجان است که توسط صمد بهرنگی و بهروز دهقانی گردآوری و بازنویسی شده و نشر فرمهر آن را منتشر کرده است. این اثر با گردآوری داستان‌های کوتاه و افسانه‌های عامیانه، تصویری از فرهنگ، باورها و زبان مردم آذربایجان ارائه می‌دهد. نسخه الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب افسانه های آذربایجان

این کتاب مجموعه‌ای از افسانه‌ها و قصه‌های عامیانهٔ آذربایجان را در خود جای داده است که توسط «صمد بهرنگی» و «بهروز دهقانی» گردآوری و بازنویسی شده‌اند. افسانه‌ها در این مجموعه، بازتاب‌دهندهٔ فرهنگ، زبان، آرزوها و دغدغه‌های مردم آذربایجان هستند و اغلب ریشه در زندگی طبقات فرودست جامعه دارند. کتاب به سه دستهٔ اصلی از افسانه‌های آذربایجان اشاره می‌کند: داستان‌های حماسی و عاشقانه، افسانه‌های صرفاً عاشقانه و قصه‌هایی که برای سرگرمی کودکان و نوجوانان در شب‌های زمستان نقل می‌شوند. شخصیت‌هایی مانند کچل، وزیر، دیو، روباه و گرگ در این افسانه‌ها نقش‌های مهمی دارند و هرکدام نماد ویژگی‌ها و طبقات اجتماعی خاصی هستند. این مجموعه در دوره‌ای گردآوری شده که توجه به فرهنگ عامه و فولکلور اهمیت ویژه‌ای یافته بود و تلاش دارد زبان و روایت‌های اصیل مردم را حفظ کند. کتاب با مقدمه‌ای دربارهٔ جایگاه افسانه در فرهنگ و جامعه آغاز می‌شود و سپس به روایت قصه‌های متنوع می‌پردازد.

خلاصه کتاب افسانه های آذربایجان

هشدار: این پاراگراف بخش‌هایی از داستان را فاش می‌کند!در «افسانه‌های آذربایجان»، هر قصه دنیای خاص خود را دارد. داستان‌ها اغلب با معرفی شخصیت‌هایی از طبقات پایین جامعه آغاز می‌شوند؛ مانند کچل که نماد فرد محروم و زجردیده است و با هوش و فراست خود بر مشکلات غلبه می‌کند. در بسیاری از قصه‌ها، جدال میان طبقات پایین و بالای جامعه، مانند وزیران و پادشاهان، به تصویر کشیده می‌شود. دیوها، روباه‌ها و گرگ‌ها نیز در این روایت‌ها حضوری پررنگ دارند و هرکدام ویژگی‌های خاصی دارند؛ دیوها پرزور اما ساده‌لوح‌اند و روباه‌ها مکار و حیله‌گر. برخی داستان‌ها مانند «دختر حاجی صیاد» یا «پدر هفت دختر و پدر هفت پسر» بر محور خانواده و روابط انسانی می‌چرخند و گاه با طنز و گاه با تلخی، سرنوشت شخصیت‌ها را روایت می‌کنند. قصه‌هایی مانند «آدی و بودی» یا «قصه‌ی آه» با عناصر جادویی و خیال‌انگیز، مخاطب را به دنیایی متفاوت می‌برند. در این افسانه‌ها، هوش، صداقت، شجاعت و گاهی هم فریب و حیله، سرنوشت شخصیت‌ها را رقم می‌زند و در نهایت، بسیاری از داستان‌ها با پایانی نمادین یا آموزنده به پایان می‌رسند.

چرا باید کتاب افسانه های آذربایجان را خواند؟

این کتاب فرصتی است برای آشنایی با ریشه‌های فرهنگی و زبانی مردم آذربایجان و لمس دنیای افسانه‌ها و قصه‌های عامیانه. روایت‌های کتاب، علاوه بر سرگرمی، تصویری از باورها، آرزوها و دغدغه‌های مردم یک منطقه را نشان می‌دهد و می‌تواند نگاه تازه‌ای به نقش قصه در شکل‌گیری هویت جمعی ارائه کند. همچنین، با خواندن این مجموعه، می‌توان با ساختار و عناصر مشترک افسانه‌های ایرانی و تفاوت‌های آن‌ها با دیگر فرهنگ‌ها آشنا شد.

خواندن کتاب افسانه های آذربایجان را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای علاقه‌مندان به فرهنگ عامه، فولکلور، قصه‌های محلی و دانشجویان رشته‌های ادبیات، مردم‌شناسی و تاریخ مفید است. همچنین برای کسانی که به دنبال شناخت ریشه‌های فرهنگی و زبانی مناطق مختلف ایران هستند یا دوست دارند قصه‌های عامیانه را برای کودکان و نوجوانان روایت کنند، گزینه‌ای مناسب است.

فهرست کتاب افسانه های آذربایجان

- مشخصات قهرمان در افسانه‌های آذربایجان: معرفی شخصیت‌های اصلی و نمادین افسانه‌ها مانند کچل، وزیر، دیو، روباه و گرگ و نقش آن‌ها در روایت‌ها.- دختر حاجی صیاد: داستان دختری که با مشکلات و تهدیدها روبه‌رو می‌شود و سرنوشتش دگرگون می‌شود.- پدر هفت دختر و پدر هفت پسر: روایت رقابت و مقایسه میان دو خانواده و سفرهای فرزندان آن‌ها.- آدی و بودی: قصه‌ای طنزآمیز دربارهٔ زوجی ساده‌دل و ماجراهایشان.- قصه‌ی آه: داستانی با عناصر جادویی دربارهٔ دختری که به دست موجودی به نام آه سپرده می‌شود.- دختر درزی و شاهزاده: روایت دختری که از دل کدو بیرون می‌آید و سرنوشتش با شاهزاده گره می‌خورد.- شتر و روباه: ماجرای روباه مکار و شتر ساده‌دل.- آلتین‌توپ: داستان خواهر و برادری که با دیوها و چهل حرامی روبه‌رو می‌شوند.- اذان‌گو: قصه‌ای دربارهٔ درویشی که رازهای عجیبی را کشف می‌کند.- گل خندان: روایت ماهی‌گیری که با قورباغه‌ای جادویی روبه‌رو می‌شود.- ای وای های: داستان کچلی که برای رسیدن به دختر پادشاه باید بازی عجیبان-غریبان را یاد بگیرد.- نخودی: قصهٔ پسری کوچک که با هوش و جسارتش بر مشکلات غلبه می‌کند.- پیرزن و سه دخترش: روایت طنزآمیز پیرزنی که تلاش می‌کند دخترانش را شوهر دهد.- ملک‌محمد: داستانی حماسی دربارهٔ شاهزاده‌ای که با دیوها و چالش‌های جادویی روبه‌رو می‌شود.

بخشی از کتاب افسانه های آذربایجان

«افسانه قسمت مهمی از فولکلور را تشکیل می‌دهد. در افسانه‌ها علاوه‌بر چیزهای دیگر که عموماً از فولکلور عاید جامعه‌شناسان و غیره می‌شود می‌توان بهترین و اصیل‌ترین زبان نثر را پیدا نمود. به‌علاوه افسانه‌ها سرشار از ترکیبات و تعبیرهای لطیف زبان‌ها هستند. مثلاً در داستان‌های کوراوغلو می‌توان بهترین نمونه‌ی نثر زبان ترکی را سراغ گرفت. نگفته پیداست که افسانه‌های هر ملت و کشوری دارای ویژگی‌هایی است که آن‌ها را از افسانه‌های ملل دیگر متمایز می‌کند. در شرایط اقلیمی مختلف و از میان حوادث و شرایط تاریخی گوناگون افسانه‌هایی با خصوصیات متنوع و مختلف زاده می‌شود. مثلاً آنچه در نظر اول در فولکلور سیاه‌پوستان دیده می‌شود رنج و حسرت و اندوهی است که طی هزاران سال بردگی و استثمار بر آن‌ها سنگینی کرده؛ لاجرم بازتاب آن در فولکلورشان اشکار است. اصولا فولکلور نشان‌دهنده و منعکس‌کننده‌ی احوال و افکار و آرزوهای طبقات محروم و پایین اجتماع است و گاهی که از بالاترها و اشراف صحبت می‌شود هنگامی است که طبقات محروم به‌ناچار ضمن امرار معاش و تحصیل روزی با آن‌ها برخورد می‌کنند. چون روی سخن در این مقاله با افسانه‌های آذربایجان است همین قدر مقدمه چینی هم کفایت می‌کند.»