کتاب نظریه اقتصادی طبقه مرفه

معرفی کتاب نظریه اقتصادی طبقه مرفه

کتاب الکترونیکی «نظریه اقتصادی طبقه مرفه» (The Economic Theory of the Leisure Class) نوشتهٔ نیکلای ایوانویچ بوخارین با ترجمهٔ آریا سلگی و نشر روزآمد، اثری در حوزهٔ اقتصاد مارکسیستی است که به نقد و بررسی نظریه‌های اقتصادی بورژوازی، به‌ویژه مکتب اتریش، می‌پردازد. بوخارین در این کتاب با رویکردی تحلیلی، مفاهیم بنیادین اقتصاد سیاسی را از منظر مارکسیسم و در تقابل با دیدگاه‌های بورژوایی بررسی می‌کند. نسخه الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب نظریه اقتصادی طبقه مرفه

این کتاب در سال‌های آغازین قرن بیستم و در بستر تحولات فکری و سیاسی اروپا نوشته شده است. بوخارین، یکی از چهره‌های برجستهٔ مارکسیسم، در این اثر به نقد سیستماتیک اقتصاد سیاسی بورژوازی جدید می‌پردازد و به‌ویژه مکتب اتریش و نظریه مطلوبیت نهایی را هدف قرار می‌دهد. او با بهره‌گیری از تجربیات شخصی خود در دانشگاه‌های اروپا و مطالعات گسترده بر آثار اقتصاددانان اتریشی، آلمانی و آنگلو-آمریکن، تلاش می‌کند تا ریشه‌های فکری و اجتماعی این مکاتب را آشکار کند. کتاب، علاوه بر نقد روش‌شناسی و جامعه‌شناسی اقتصاد بورژوایی، به بررسی تحولات تاریخی سرمایه‌داری و شکل‌گیری طبقهٔ رانتیر (مرفه) می‌پردازد. بوخارین در مقدمه‌های مختلف کتاب، به شرایط نگارش و انتشار اثر اشاره می‌کند و اهمیت نقد نظریه‌های بورژوایی را برای درک تحولات اقتصادی و اجتماعی معاصر برجسته می‌سازد. این کتاب در دوره‌ای نوشته شده که منازعات طبقاتی و جنگ‌های داخلی اروپا در جریان بوده و بوخارین بر ضرورت ادامهٔ کار نظری حتی در شرایط بحرانی تأکید دارد. «نظریه اقتصادی طبقه مرفه» اثری است که هم به مبانی نظری اقتصاد سیاسی می‌پردازد و هم زمینه‌های اجتماعی و روان‌شناختی شکل‌گیری ایدئولوژی‌های اقتصادی را بررسی می‌کند.

خلاصه کتاب نظریه اقتصادی طبقه مرفه

پیام اصلی کتاب بر نقد بنیادین نظریه‌های اقتصادی بورژوازی، به‌ویژه مکتب اتریش و نظریه مطلوبیت نهایی، استوار است. بوخارین با تکیه بر مبانی مارکسیسم، نشان می‌دهد که نظریه‌های بورژوایی، به‌ویژه در دورهٔ افول سرمایه‌داری، دیگر قادر به تبیین واقعیت‌های اقتصادی و اجتماعی نیستند. او با تحلیل روان‌شناسی و جامعه‌شناسی طبقهٔ رانتیر (مرفه)، این طبقه را محصول افول بورژوازی و جدایی از فرآیند تولید معرفی می‌کند؛ طبقه‌ای که نقش فعالی در تولید ندارد و بیشتر مصرف‌کننده و بهره‌برندهٔ درآمدهای مالی است. بوخارین تفاوت‌های بنیادین میان مارکسیسم و مکتب اتریش را در سه محور اصلی بررسی می‌کند: عینی‌گرایی در مقابل ذهنی‌گرایی، دیدگاه تاریخی در مقابل دیدگاه غیرتاریخی، و تمرکز بر تولید در مقابل تمرکز بر مصرف. او استدلال می‌کند که نظریه‌های بورژوایی با فردگرایی افراطی و بی‌توجهی به ساختارهای اجتماعی، به بن‌بست منطقی می‌رسند و نمی‌توانند پویایی‌های واقعی جامعهٔ سرمایه‌داری را توضیح دهند. در مقابل، مارکسیسم با تأکید بر تحلیل عینی و تاریخی، قادر است روندهای کلان اقتصادی و اجتماعی را تبیین کند و تضادهای طبقاتی را به‌عنوان موتور محرک تحولات اجتماعی معرفی نماید.

چرا باید کتاب نظریه اقتصادی طبقه مرفه را خواند؟

این کتاب فرصتی فراهم می‌کند تا خواننده با یکی از نقدهای کلاسیک و جدی مارکسیستی بر اقتصاد بورژوایی و مکتب اتریش آشنا شود. بوخارین با رویکردی تحلیلی و تاریخی، ریشه‌های فکری و اجتماعی نظریه‌های اقتصادی مدرن را بررسی می‌کند و نشان می‌دهد چگونه ایدئولوژی‌های اقتصادی با تحولات طبقاتی و اجتماعی پیوند خورده‌اند. مطالعهٔ این اثر برای کسانی که به مباحث اقتصاد سیاسی، تاریخ اندیشه اقتصادی و نقد مارکسیستی علاقه دارند، می‌تواند دیدگاه‌های تازه‌ای دربارهٔ ریشه‌ها و پیامدهای نظریه‌های اقتصادی معاصر ارائه دهد.

خواندن کتاب نظریه اقتصادی طبقه مرفه را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران اقتصاد سیاسی، علاقه‌مندان به اندیشه مارکسیستی، و کسانی که دغدغهٔ فهم ریشه‌های نظری و اجتماعی اقتصاد مدرن را دارند، مناسب است. همچنین برای افرادی که به نقد مکتب اتریش و نظریه‌های مطلوبیت نهایی علاقه‌مندند، مطالعهٔ این اثر توصیه می‌شود.

فهرست کتاب نظریه اقتصادی طبقه مرفه

- مقدمهٔ نسخهٔ روسی: شرح روند نگارش کتاب، تجربیات نویسنده در اروپا و انگیزه‌های نقد اقتصاد بورژوایی.- مقدمهٔ نسخهٔ آمریکایی: اهمیت انتشار کتاب در آمریکا و جایگاه آن در نقد سیستماتیک فلسفهٔ اقتصادی بورژوازی.- اقتصاد سیاسی بورژوازی از زمان مارکس تاکنون: بررسی مکاتب تاریخی آلمان، مکتب اتریش، مکتب آنگلو-آمریکن و پیشینیان اتریشی‌ها؛ تحلیل تحولات سرمایه‌داری و شکل‌گیری طبقهٔ رانتیر.- فصل اول: مبانی روش‌شناختی نظریه مطلوبیت نهایی و مارکسیسم؛ مقایسهٔ عینی‌گرایی و ذهنی‌گرایی، دیدگاه تاریخی و غیرتاریخی، و تمرکز بر تولید یا مصرف در نظریه‌های اقتصادی.- ضمیمه‌ها و یادداشت‌ها: نقدهای موازی و بررسی تبعات فلسفهٔ نظری بورژوازی.

بخشی از کتاب نظریه اقتصادی طبقه مرفه

«شکی نیست که اگر این کار را با این حقیقت شروع کنیم که تنها یک نظریه طبقاتی متعلق به پرولتاریا است که می‌تواند از نظر ابژکتیو (عینی) درست دربیاید که صرف آشکار شدن وجههٔ بورژوایی یک نظریه خاص برای موجه شدن ابطال آن نظریه به معنای دقیق کلمه کافی است. درحقیقت این رویکردی درستی است برای اینکه مارکسیسم که دقیقاً فقط به این دلیل ادعای معتبر بودن می‌کند که تجلی و بازنمایی نظری پیشرفته‌ترین طبقهٔ جامعه است. طبقه‌ای که «نیاز» و میل آن به دانش به‌شدت مشتاقانه‌تر از طلب دانشی است که مدل فکری محافظه‌کار و به همین جهت بسته‌تر طبقه‌های حاکم در جوامع سرمایه‌داری دارد. با این وجود بدیهی است که درستی این فرضیه باید حتماً از طریق مناظره و نزاع میان خود ایدئولوژی‌ها، و نیز به‌صورت خاص، با ارائهٔ نقدی منطقی بر جامعه‌شناختی از یک نظریه خاص ما را از مسئولیت اعلام جنگ علیه آن حتی در حوزهٔ نقد منطقی صرف، بی‌نیاز نمی‌کند. همین مسئله دربارهٔ نقد روش نیز صادق است. قطعاً اثبات اینکه مقدمات مبانی روش شناختی یک سیستم نادرست است، به معنی از بین بردن کل ساختار نظریی است که بر پایهٔ آن مبانی بنا شده است. با وجود این تداعی میان ایدئولوژی‌ها مستلزم آن است که خطاهای روش‌شناختی یک سیستم از طریق استنتاج‌های جزئی غلط آن سیستم اثبات شود. در این راستا می‌توانیم تناقضات داخلی آن سیستم قدیمی، کاستی‌ها با ناکارآمدی ذاتی‌اش را گنجانیدن و توضیح پدیده‌هایی که برای مزیت رشتهٔ مورد بحث ضروری‌اند، نشان دهیم.»