کتاب سبک شناسی کاربردی

کتاب سبک شناسی کاربردی نوشتهٔ آزاده شریفی و «فرید مصلحی‌مصلح‌آبادی» است. انتشارات فاطمی این کتاب را منتشر کرده است. اثر حاضر که در دستهٔ زبان و ادبیات فارسی قرار گرفته، در باب سبک‌شناسی است. هدف اصلی از انتشار این کتاب را عرضهٔ چارچوبی کاربردی و مبتنی بر طراحی آموزشی در سبک‌شناسی دانسته‌اند. نسخهٔ الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب سبک شناسی کاربردی اثر آزاده شریفی

کتاب «سبک‌شناسی کاربردی» که در سال ۱۳۹۷ منتشر شده، کوشیده مبانی و روش‌های عملی سبک‌شناسی را آموزش دهد؛ رویکردی که از درک معنای سطحی متن فراتر رفته و با قراردادن آن در بستر سنت ادبی یا فکری معین، ویژگی‌های اصلی‌اش را آشکار می‌سازد. هدف بنیادین این اثر را آموزش و ارائهٔ یک چارچوب کاربردی و مبتنی بر طراحی آموزشی در حوزهٔ سبک‌شناسی دانسته‌اند. نویسنده ضمن عملیاتی‌ساختن چارچوب‌های رایج سبک‌شناسی (همچون قلمروهای سه‌گانه، الگوی انتخاب و نقش‌گرایی) به‌کارگیری مفاهیم و نظریات آن را در تحلیل و بررسی متن مورد توجه قرار داده و نقاط قوت و ضعف هر یک را یادآوری کرده است. سبک‌شناسی به زبان ساده، مطالعهٔ شیوه‌های خاص استفاده از زبان در متون مختلف است. این رشته به بررسی الگوها و ویژگی‌های زبانی پرداخته است که یک نویسنده، یک دورهٔ زمانی، یک ژانر ادبی یا حتی یک گروه اجتماعی از آن برای بیان خود استفاده می‌کند.

فصل اول به مفاهیم پایه‌ای سبک پرداخته، فصل دوم جایگاه سبک‌شناسی را در علوم ادبی و تمایز آن با نقد و بلاغت را بررسی کرده و فصل سوم الگوی سبک‌شناسی مبتنی بر انتخاب سیمپسون و رویکرد نقش‌گرایانه را تبیین کرده است. فصل چهارم دیدگاه‌های مختلف در باب نقش زبان در سبک را مرور کرده و نظریات عمده را معرفی می‌کند، فصل پنجم به زیبایی‌شناسی سبک در ادبیات و عناصر قابل بررسی در شعر پرداخته و فصل ششم رابطهٔ سبک و تاریخ ادبیات با تمرکز بر سنت شعری فارسی و مفهوم بافت را واکاوی کرده است. فصل هفتم یک نمای کلی از تاریخ ادبیات فارسی بر اساس نقاط عطف سبک‌شناسی ارائه داده و فصل هشتم که مهم‌ترین بخش کتاب است، نحوهٔ عملیاتی‌کردن داده‌های سبک‌شناسی و نتیجه‌گیری را نشان داده است. چارچوب این کتاب بر فهم و تحلیل شعر استوار است؛ هرچند مباحث آن در نثر نیز قابل استفاده است. کتاب از جدول‌های مقایسه‌ای برای فهم بهتر مطالب بهره می‌برد؛ به‌عنوان مثال در فصل دوم غزلی از حافظ در چهار سطح (دریافت ظاهری، تحلیل زیبایی‌شناختی، تفسیر مطابق با ژانر و تأویل) شرح داده می‌شود. فصل پنجم به پرسش «ادبیات چیست؟» می‌پردازد و تلاش می‌کند تعریفی جامع ارائه دهد. فصل هفتم با بحث دربارهٔ نخستین شعر فارسی آغاز شده و تکامل آن را در دوره‌های سامانیان، غزنویان و سلجوقیان بررسی می‌کند و ویژگی‌های سبک‌شناختی هر دوره را با ذکر نمونه‌هایی مانند وضعیت شاعران در دورهٔ سلجوقی شرح می‌دهد. فصل هشتم با عنوان «عملیات سبک‌شناسی» به بررسی سبک‌شناسی سنتی نویسنده‌محور و محدودیت‌های آن پرداخته و سپس سبک‌شناسی متن‌محور و سطوح آن (تحلیل فرم، پیوند فرم و محتوا و معنادادن به عناصر فرمی در بافت) را شرح می‌دهد. در پایان کتاب، بخش ضمایم امکان مرور مطالب و مقایسهٔ ساختاری غزل‌های سعدی را فراهم آورده است.

چرا باید کتاب سبک شناسی کاربردی را بخوانیم؟

برتری این کتاب را تمرکز آن بر فرایند عملی سبک‌شناسی و سنت ادبی شعر فارسی دانسته‌اند؛ به‌گونه‌ای که خواننده بتواند یک تصویر سبک‌شناختی از تاریخ ادبیات فارسی در ذهن ترسیم کرده و از آن به‌عنوان ابزاری برای تحلیل سبکی بهره ببرد.

کتاب سبک شناسی کاربردی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این اثر راهنمایی برای مبتدیان در درک چارچوب اصلی سبک‌شناسی و نیز ارائه‌دهندهٔ ایده‌های آموزشی برای معلمان و مدرسان است و ارزش آموزشی آن در مثال‌های متعدد و مرتبط نهفته است.