کتاب ردپای تزلزل

کتاب الکترونیکی ردپای تزلزل نوشتۀ کامران سپهران است و انتشارات شیرازه کتاب ما آن را منتشر کرده است. تاکنون تاریخ‌نگاری‌های ادبی مرسوم، ادبیات داستانی دوره بیست‌ساله را با مفاهیم ایدئولوژی ناسیونالیسم و ادبیات گریز تبیین کرده‌اند. کتاب ردپای تزلزل با مطالعۀ رمان‌های تاریخی این دوره و هم‌زمان نگاه به صحنۀ ادبیات جهانی پرتویی تازه بر این حوزه مطالعاتی می‌افکند.

درباره کتاب ردپای تزلزل

کتاب ردپای تزلزل به بررسی ادبیات داستانی ایران از سال ۱۳۰۰ تا ۱۳۲۰ پرداخته است. کتاب رد پای تزلزل تاریخ ادبی بر اساس آرشیو است، نوعیی دیرینه‌شناسی ادبی و کندوکاوی در اسناد گرد و غبار گرفته و مورد غفلت یک عصر. نویسنده دربارۀ اینکه آیا کاوش در این رمان‌های تاریخی می‌ارزد؟ پاسخ می‌دهد که «بله می‌ارزد، زیرا حاصل چیزی کاملاً متفاوت با پیش‌داوری‌ها و انتظارات بود. رمان‌هایی متنوع که هر کدام بخشی از تاریخ تکاملی رمان در ایران را بازگو می‌کنند. و اگر عملکرد بنیادین ادبیات و به ویژه رمان را در آن بدانیم که به افرادی که مقدر گشته در این جهان زندگی کنند، آرامش ببخشد و هنجارهای فرهنگی حاکن را به نحوی نامحسوس و جذاب بقبولاند. مجموع این رمان‌های تاریخی که از پیش تجویزی فرض شده بودند، در پایان معنایی را آشکار ساختند که از سویی امروز برای ما بشارت‌گر تزلزلی است که نخبگان و روشنفکران در همراهی و یا طرد دولت- ملت نوپا داشتند و از سوی دیگر نشان از آن دارد که چگونه این رمان‌های تاریخی با جذب شگفت‌آور این هنجار، خوانندگانِ هم‌عصر را ایمن سازی می‌کردند. از این رو در پایان این رمان‌های تاریخی را گونۀ تزلزل نامیدم.»

درباره کامران سپهران

کامران سپهران متولد ۱۳۵۱، در شمیران است. او پژوهشگر، مؤلف، مترجم و مدرس حوزه‌ تئاتر و دارنده دکترای پژوهش هنر و عضو هیئت‌علمی دانشکده‌ سینما تئاتر دانشگاه هنر تهران است. او تاکنون کتاب‌های مدرنیسم نوشتۀ کریس رودریگز، در انتشارات شیرازه، سال ۱۳۸۰، دریدا نوشتۀ جف کالینز، در نشر شیرازه، سال ۱۳۸۰، ردپای تزلزل، بررسی جامعه‌شناختی رمان تاریخی ایران ۱۳۰۰-۱۳۲۰ را در نشر شیرازه سال ۱۳۸۱، رمانتیسم نوشتۀ دانکن هیت، در شیرازه، سال ۱۳۸۳، اما آیا این هنر است نوشتۀ سینتیا فریلند، نشر مرکز، سال ۱۳۸۳، و تئاتر کراسی در عصر مشروطه را در انتشارات نیلوفر، سال ۱۳۸۸ منتشر کرده است.

خواندن کتاب ردپای تزلزل را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنید

این کتاب برای دوست‌داران ادبیات داستانی ایران مناسب است.

بخشی از کتاب ردپای تزلزل

«همان‌طور که درخت نارگیل را می شود از کشوری به کشور دیگر انتقال داد و به خوبی عمل آورد، نهادهای موفق در یک کشور را به کشور دیگر با همان نتایج مثبت می‌توان منتقل کرد. این نظر ولتر بود و پس از سفر سه ساله و شیفته‌وارش به انگلستان در بازگشت به فرانسه دست به تبلیغ و ترویج نهادهای انگلیسی در کشور خود زد. آن سوی نظر ولتر، در یک مرزبندی ساده، بومی‌گرایی قرار دارد؛ هر نهادی برخاسته از شرایط اقلیمی و نژادی خاص خود است و در جای دیگر به ثمر نخواهد نشست. به عبارتی دیگر جهان همین است که هست و هیچ اقدامی برای بهبود آن انجام‌پذیر نیست.

حدوداً سی سال پس از مرگ ولتر، در سال 1805 میلادی پ.ام ژوبر فرستادۀ ناپلئون بناپارت با شاهزاده عباس میرزا ملاقات کرد. آن چه ژوبر از این دیدار در سفرنامه‌اش نوشت و همچنین نگاهی به اقدامات عباس میرزا، حکایت از توافق نظر فیلسوف فرانسوی و شاهزاده ایرانی دارد. عباس میرزا که قشونش مقهور قشون روسیه گشته بود، پرسش‌هایی که او را به خود مشغول داشته بود با نمایندۀ فرانسوی در میان می‌گذارد: «علت ترقی روزافزون شما و ضعف مداوم ما چیست؟» «آیا اشعۀ خورشید که قبل از رسیدن به شما بر ما می‌تابد، تأثیرات مفیدش روی سر ما کمتر است؟ و یا آن که در درگاه قادر متعال که مراحمش بر بسیط زمین گسترده است، شما مقرب‌تر از ما هستید.» او این دلایل اقلیمی – سرنوشتی را رد می‌کند و خود و ایرانی را آمادۀ تغییرات و به ویژه نوسازی قشون نشان می‌دهد. عباس میرزا برای نوسازی قشون یک الگوی واسطه را انتخاب و نهاد «نظام جدید» را از عثمانی وارد می‌کند. در کنار آن دست به اقدامات دیگری، همچون تأسیس کارخانه‌های توپ‌ریزی، تفنگ‌سازی و باروت‌سازی؛ اعزام محصل به انگلستان و دعوت از صنعتگران خارجی برای تعلیم فنون خویش می‌زند. از این مهم‌تر برای ما، یکی تأسیس چاپخانه و دیگری دستور ترجمۀ آثار اروپایی است...»