کتاب فراز و فرود

کتاب فراز و فرود نوشتهٔ محمد محمدی و شکوه حاجی نصرالله است. نشر افق این کتاب را منتشر کرده است. این اثر جلد دوم از مجموعهٔ «داستان فکر ایرانی» است و برای نوجوانان نوشته شده است. نویسنده در کتاب حاضر از حملهٔ اسکندر مقدونی تا پایان شاهنشاهی ساسانی سخن گفته است.

درباره کتاب فراز و فرود

کتاب فراز و فرود که با تصویرسازی‌های «فائزه علیدوستی» منتشر شده، برای کودکان و نوجوانان نگاشته شده است. مجموعه «داستان فکر ایرانی»، سفری است به گذشته، به گذشتهٔ پر راز و رمز سرزمین کهن ایران. سفری است به گذشته، اما نه برای فرو ماندن در آن، بلکه برای دیدن و چیدن و برگشتن به امروز. امپراتوری اسکندر فروپاشی شاهنشاهی هخامنشیان مرزهای ایران از شمال تا کوه‌های قفقاز و سرزمین سیبری پیش رفت؛ از خاور به آن سوی رود سند رسید؛ در جنوب، از دریای عُمان و خلیج فارس گذشت و تا مصر، سومالی و حبشه پیشروی کرد و از باختر تا سرزمین یونان و روم کشیده شد. به این شکل، مرزهای فرهنگی و حکومتی ایران نیز در دنیای آن روز گسترده شد. این سرزمین‌ها، قلمرو هخامنشیان بود. در این کتاب دربارهٔ این دوران تاریخی می‌خوانید.

خواندن کتاب فراز و فرود را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به نوجوانان دوستدار مطالعهٔ تاریخ پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب فراز و فرود

«ایزد بانوی آناهیتا در دورهٔ ساسانیان آناهیتا چه زمانی در میان ایزدان پدیدار شد؟

به یاد دارید که گفتیم در جوامع نخستین، زن وظایف بسیار مهمّی داشت. آیین پرستش مادر ـ ایزد در میان ملّت‌های گوناگونِ دنیای باستان، کهن‌ترین سنّت و باور دینی بود. تندیس مادر ـ ایزد، با سینه و شکم بزرگ، نماد باروری بود. در سرزمین ایران باستان نیز پرستش مادر ـ ایزد رواج داشت. بنابراین، ریشهٔ ایزد آناهیتا، ایزد ـ مادر نخستین است.

سنجاق مفرغی یافته شده در لرستان، مربوط به اواخر هزارهٔ دوم پیش از میلاد، نشانی از وجود ایزد بانو آناهیتا در آن دوره است. این سنجاق، صفحهٔ بزرگی است که در مرکز آن سری برجسته قرار دارد. این نقش، تصویر ایزد بانوی قوم‌های آسیایی است که آن را در گستره‌ای از آسیای صغیر گرفته تا شوش می‌پرستیدند. این‌گونه آثار در نقاط گوناگون سرزمین ایران کشف شده است.

اردیسور آناهیتا، ایزد بانوی باروری و آب‌های جهان، با نام‌های ناهید، آناهیت و آناهید نیز خوانده شده است. نام آناهیتا را نخستین بار در کتیبه‌های اردشیر دوم هخامنشی در همدان و شوش می‌بینیم. این نام پس از نام اهوره‌مزدا و پیش از نام ایزد مهر (میترا) نقش شده که نشانگر جایگاه بالای اوست.

پس از آن، ایزد آناهیتا چون ایزد مهر به دین زردشتی راه یافت. زیرا دو ایزد مهر و آناهیتا در فکر و اندیشه و باور مردم سرزمین ما جایگاه ویژه‌ای داشتند. بدین‌سان، مُغ‌های زردشتی نتوانستند این دو ایزد را به آسانی کنار نهند. آن‌گاه سرودهای شکوهمندی در ستایش دو ایزد مهر و آناهیتا ساخته و در یشت‌های اوستای‌نو ثبت شد.

پرستشگاه آناهیتا

ساسانیان همواره علاقهٔ ویژه‌ای به پرستشگاه آناهیتا در استخر داشتند؛ زیرا خاندان ساسانی پیش از رسیدن به پادشاهی، نگهبان این معبد بودند. در نقش رستم، شاه نرسه، حلقهٔ پادشاهی را از دست آناهیتا می‌گیرد. در طاق‌بستان، ناهید به پیروزشاه ساسانی حلقهٔ پادشاهی می‌بخشد. این نقش‌ها نمادی از فرّه ایزدی است که آناهیتا به شاه می‌بخشد. آناهیتا از شاه پشتیبانی می‌کند و به کشور، نعمت و فراوانی و باروری ارزانی می‌دارد.

یکی از آتشکده‌های بزرگ آناهیتا که هنوز ویرانه‌هایش در تخت سلیمان کنونی پابرجاست، آذرگشنسپ نام دارد. این آتشکده، بزرگ‌ترین آتشکدهٔ دورهٔ ساسانیان بود و به مناسبت اختصاصش به اسب، به‌ویژه اسب سپید که گردونهٔ آناهیتا را می‌کشید و نیز به سبب چشمهٔ جوشان و پر برکتی که در کنار آن بود، به آناهیتا پیشکش شده بود. زنان بزرگان برای پارسا زیستن به این آتشکده فرستاده می‌شدند. در دورهٔ اشکانیان نیز زنان خاندان اشکانی بر آن‌جا فرمانروایی می‌کردند.»