کتاب پرده در پرده

کتاب پرده در پرده نوشتهٔ ابرهارد هرمس، ترجمهٔ محمود حدادی و ویراستهٔ مهدی سجودی مقدم است. انتشارات مهراندیش این تفسیر پرده‌به‌پرده از نمایشنامهٔ «فاوست» اثر گوته را روانهٔ بازار کرده است.

درباره کتاب پرده در پرده

کتاب پرده در پرده به قلم یک زبان‌شناس و استاد دانشگاه‌های آلمان در رشتهٔ ادبیات آلمانی و لاتین نوشته شده است. ابرهارد هرمس توضیح داده است که تراژدیِ گوته، حاصل ۶۰ سال گفت‌وگوی این شاعر کلاسیک آلمانی با میراث ادبی جهان است. گوته در این تراژدی از همهٔ سنت‌های ادبی غربی و شرقی و از اساطیر و متون مقدس و نیز قصه‌های عامیانه تا زمان عصر رنسانس و روشنگری توشه گرفته تا با ارائهٔ تفسیری نو از آن‌ها، بر برهه‌ای سرنوشت‌ساز از تاریخْ چشم‌اندازی قابل‌فهم‌تر بگشاید. کتاب حاضر با نظر به این پیوند بینامتنی کوشیده با تفسیر پرده‌به‌پردهٔ تراژدی «فاوست» به قلم گوته، به درک صحیح از محتوا و شخصیت‌های آن نزدیک‌تر شود. نویسنده گفته است که مقصود از کتاب حاضر، ارائهٔ تفسیری پرده‌به‌پرده است که درک لایه‌های پیچیده‌تر این نمایشنامه را آسان‌تر کند؛ نیز فهم آن استعاره‌ها را که به مجموعهٔ احساس‌های شاعر نمودی عینی می‌بخشد.

می‌دانیم که نمایشنامه متنی است که برای اجرا بر روی صحنه و یا هر مکان دیگری نوشته می‌شود. هر چند این قالب ادبی شباهت‌هایی به فیلم‌نامه، رمان و داستان دارد، شکل و فرم و رسانه‌ای جداگانه و مستقل محسوب می‌شود. نخستین نمایشنامه‌های موجود از دوران باستان و یونان باقی مانده‌اند. نمایشنامه‌ها در ساختارها و شکل‌های گوناگون نوشته می‌شوند، اما وجه اشتراک همهٔ آن‌ها ارائهٔ نقشهٔ راهی به کارگردان و بازیگران برای اجرا است. بعضی از نمایشنامه‌ها تنها برای خواندن نوشته می‌شوند؛ این دسته از متن‌های نمایشی را کلوزِت (Closet) نامیده‌اند. از مشهورترین نمایشنامه‌نویس‌های غیرایرانی می‌توان به «آیسخولوس»، «سوفوکل»، «اوریپید» (یونان باستان)، «شکسپیر»، «هارولد پینتر» (انگلستان)، «مولیر» (فرانسه)، «هنریک ایبسن» (نروژ)، «آگوست استریندبرگ» (سوئد)، «برتولت برشت» (آلمان)، «ساموئل بکت» (ایرلند) و «یوجین اونیل» (آمریکا) اشاره کرد. نام برخی از نمایشنامه‌نویس‌های ایرانی نیز «بهرام بیضائی»، «عباس نعلبندیان»، «اکبر رادی»، «غلامحسین ساعدی»، «بهمن فُرسی»، «محسن یلفانی»، «نغمه ثمینی»، «محمد رضایی راد»، «محمد یعقوبی»، «محمد رحمانیان»، «علیرضا نادری» و «محمد چرمشیر» بوده است.

خواندن کتاب پرده در پرده را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران ادبیات نمایشی کلاسیک آلمان و قالب تفسیر نمایشنامه (تراژدی) پیشنهاد می‌کنیم.

درباره محمود حدادی

محمود حدادی در سال ۱۳۲۶ در قزوین به دنیا آمد است. او تحصیل دبستانی را در همین شهر، در رشتهٔ ادبیات گذراند و درس دانشگاهی را هم در شهر برلین در رشتهٔ ادبیات آلمانی. نخستین ترجمهٔ حدادی رمان «زیردست» اثر «هاینریش مان» بود که در سال ۱۳۶۳ منتشر شد. او ازآن‌پس بیش از ۳۰ اثر از نویسندگان آلمانی به فارسی برگردانده است. از ترجمه‌های او می‌توان به این فهرست اشاره کرد: «دیوان غربی - شرقی»، «فاوست»، «رنج‌های وِرترِ جوان»، «هرمان و دورته» از گوته، «مرگ در ونیز»، «پیشخدمت و شعبده‌باز» از توماس مان، «فرشتهٔ آبی»، «عروسی خونین پاریس» از هاینریش مان، شرحی بر دیوان گوته با عنوان «دیدار غرب و شرق در هجرت گوته»، «آنچه می‌ماند و سکونت شاعرانه»، دو مجموعه از اشعار «هلدرلین»، «هزارتو»، «خاطره‌نگاری» فریدریش دورنمات، «پیر مقدس»، مجموعه داستان‌های «مرگ پوتیا»، «از نگاه جنون»، «رنگ‌های کودکی»، «کافکا»، «مختصر و مفید» و «سخن در حضور».

درباره مهدی سجودی مقدم

مهدی سجودی مقدم در سال ۱۳۴۰ به دنیا آمد. این نویسنده، مترجم و ویراستار دانش‌آموختهٔ رشتهٔ ادبیات انگلیسی از دانشگاه تهران است. بخشی از کتاب‌هایی که سجودی مقدم ترجمه کرده است، عبارت‌اند از: شور عشق، دفترچۀخاطرات؛ عشق آهسته می‌آید؛ بلندی‌های بادگیر؛ زنبق دشت؛ کتاب‌خوان؛ خنده در تاریکی؛ لطفاً مراقب مامان باشید؛ گتسبی بزرگ؛ دورشده؛ مکبث؛ شاه لیر؛ ۴۵ عنوان کتاب‌های کمکِ پریان. بخشی از کتاب‌هایی که سجودی مقدم نوشته است نیز عبارت‌اند از: چشم در برابر چشم؛ فصلِ سبزِ رُستن؛ یک‌عالمه حرف برای تو؛ تفألی نو بر غزلیات حافظ شیراز، رودررو با لسان‌الغیب؛ روی شانه های شب؛ نجوای نگاه (مجموعه شعر) و زیر پلک‌های عشق (مجموعه شعر).

بخشی از کتاب پرده در پرده

«فاؤست، بخش اول را می‌توان اثری شمرد که به شخصیت‌های نمونه‌وار زمانهٔ خود تجسم می‌بخشد، خاصه به روند تکوین شخصیت اصلی داستان در موقعیت‌ها و منزلگاه‌های شکل‌دهندهٔ زندگی او. بخش دوم اما در شاکلهٔ خود متفاوت است. این بخش را باید مجموعهٔ تمثیل‌هایی دانست که در درجهٔ اول ارتباطشان را باهم' درنگ در پدیده‌های بنیادین جهانِ مدرن برقرار می‌کند و نه چندان همپایی فاؤست و مِفیستو. در این بخش فاؤست باشد یا مِفیستو، قیصر یا هلن، فیلِمون و همسرش باوکیس، دختران گُل‌کار یا موجودات سحرآمیزی مانند نِرائیدها، امیران ایالت‌ها یا آن سه سِتَنبهٔ مزدور، هیچ‌کدام در مقام شخصیت به صحنه نمی‌آیند، بلکه همه آینه‌دارانِ اندیشه‌ها، مناسبات و پدیده‌های جهان مدرن‌اند و «نقش‌هایی استعاره‌ای». ازاین‌رو از رویدادهای این بخشِ دوم نمی‌توان انتظاری به مفهوم نمایشنامه‌های سنتی داشت. بلکه نقش‌ها در درجهٔ اول در خدمت تجلی عینی برخی اندیشه‌هایند. در تکوین شخصیت پرمفهومی که فاؤست در پرده‌های پنج‌گانهٔ این بخش می‌یابد،‌ مِفیستو چندان سهمی ندارد. بلکه در این بخش' او بیشتر بیان‌گر اصل ناسازی و تقابل است. نمونه را خسیس است مقابل فاؤست در نقش پلوتو خدای دارندگی؛ یا فورکیاسِ زشت‌روست در مقابل هلن، نماد زیبایی باستانی. آن حرف‌ها هم که بر زبان این تمثیل‌واره‌ها می‌نشیند، همه ارجاعی است به خزاین تاریخ مغرب‌زمین، به ادبیات و اسطوره‌ها، به هنر و ادیان آن، و می‌کوشد در رابطه‌ای بینامتنی تعبیری نو از آن‌ها به‌دست دهد. چنین، متن از خواننده' دانشِ بسیار و اطلاعات گسترده می‌طلبد. بخش دوم فاؤست به تعبیری اثری است دانشنامه‌ای که نویسنده در آن به هر رشته از دانش روزگارِ خود نکته‌وار اشاره‌ای کرده است، آن‌هم با بهره از همهٔ سنت‌های ادبیات جهانی و تنوع این سنت‌ها در محتوا و قالب. به زبانی دیگر گوته دانش کمابیش جامع روزگار خود را بر اساس تنظیمی که در اوایل قرن نوزدهم یافته بود، در بخش دوم این نمایشنامه در قالب کلام هنری درآورده است. طبیعی است، ازآن‌پس دانش بشری انتزاعی‌تر، پیچیده و بسا غرابت‌انگیز و سرخود شده است،‌ و خالی از التزام اجتماعی.»