کتاب یک فیلم، یک جهان؛ آینه

کتاب یک فیلم، یک جهان؛ آینه نوشتهٔ ناتاشا سینسیوس و ترجمهٔ بابک کریمی است و انتشارات خوب آن را منتشر کرده است. این اثر یکی از کتاب‌های مجموعه یک فیلم، یک جهان انتشارات خوب است. ناتاشا سینسیوس در این کتاب فیلم در آینه اثر ماندگار آندری تارکوفسکی را بررسی می‌‌کند و آن را به وسعت یک جهان می‌بیند.

درباره کتاب یک فیلم، یک جهان؛ آینه

مجموعه «یک فیلم، یک جهان» مشتمل بر تک‌نگاری‌هایی است دربارهٔ فیلم‌های نامی و اثرگذار تاریخ سینما. در انتخاب این کتاب‌ها، نه فیلم‌هایی خاص و سلیقه‌ای مشخص بلکه اهمیت فیلم و کتاب مد نظر در اولویت است و از میان چندین‌وچند مجموعهٔ کتاب انگلیسی و فرانسوی، آثاری برگزیده می‌شوند که تا حد ممکن با تاریخ کتاب‌های سینمایی ایران نسبتی داشته باشند و جای خالی آن‌ها حس شود؛ البته در مواردی نیز که کتاب دلخواه موجود نیست، کتابی مختص این مجموعه تدوین می‌شود.

هر کتابی از مجموعهٔ «یک فیلم، یک جهان» درصدد است «فیلم» مورد مطالعه‌اش را به وسعت یک «جهان» ببیند.

آینه فیلمی هنری در ژانر درام است که در سال ۱۹۷۵ به نمایش درآمد. این فیلم چهارمین فیلم بلند آندری تارکوفسکی، کارگردان اهل اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی است.

فیلم با ایگنات، پسر نوجوان الکسی آغاز می‌شود که در حال روشن کردن تلویزیون و تماشای معاینهٔ یک فرد کندزبان توسط یک پزشک است که سرانجام موفق می‌شود بیمار را درمان کند و بیمار بدون اختلال می‌گوید: «من می‌توانم حرف بزنم». 

در نمایی دیگر و در دوران پس از جنگ، اتاق‌های یک آپارتمان دیده می‌شود و صدای الکسی شنیده می‌شود که در حال صحبت با مادرش ماریا است. با تعویض زمان به دوران پیش از جنگ، ماریا در حالی دیده می‌شود که با عجله و آشفتگی به محل کار خود در یک چاپخانه به عنوان نمونه‌خوان می‌رود. او در مورد اشتباهی که ممکن است نادیده گرفته باشد نگران است. اما توسط همکارش لیزا دلداری داده می‌شود که ناگهان با انتقاد کردن او را به گریه می‌اندازد. در زمان پس از جنگ الکسی با همسرش ناتالیا که از او طلاق گرفته‌است و با پسرش ایگنات زندگی می‌کند، در حال کشمکش است.

خواندن کتاب یک فیلم، یک جهان؛ آینه را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

علاقه‌مندان به سینما و نقدهای سینمایی مخاطبان این کتاب و این مجموعه‌اند.

بخشی از کتاب یک فیلم، یک جهان؛ آینه

«آینه در زندگی و کارنامهٔ آندری تارکوفسکی جایگاه بسیار مهمی به خود اختصاص می‌دهد. چهارمین فیلم از هفت فیلم بلند اوست و در کانون تولیدات سینمایی‌اش قرار می‌گیرد و، از جهات دیگری غیر از حساب‌وکتابِ صرفاً عددی، سه فیلمِ پیش از خود را از سه فیلمِ پس از خود متمایز می‌کند. آینه حد اعلا و عصارهٔ کودکی ایوان (۱۹۶۲)، آندری روبلف (۱۹۶۶) و سولاریس (۱۹۷۲) است. درون‌مایه‌هایی را که آن‌ها واکاوی کرده‌انددوران کودکی، جنگ، مسئولیت هنرمند و جدوجهدش، ناباوری انسان، احساس گناه و تاواندر جهانی به‌غایت درهم‌تنیده و پرطنین گرد هم می‌آورد. همچنین چرخهٔ زیبایی‌شناختی و عاطفی بیان هنری تارکوفسکی را به ثمر می‌نشاند و منادیِ مسیر جدیدی می‌شود که او در سه فیلم آخرش، استاکر (۱۹۷۹)، نوستالژیا (۱۹۸۳) و ایثار (۱۹۸۶)، دنبال می‌کند. آینه از بسیاری جهات بی‌پرواترین و برانگیخته‌ترین گواهِ وجود لطف و هارمونی، ایمان و مصالحه در جهانِ مخدوش و هراس‌انگیز و زندگی شخصی پرتنش و درهم‌ریخته است. سه فیلم متعاقبش، که نوعی سه‌گانه را هم نمایندگی می‌کنند، از این نظر نشان‌دهندهٔ استیصالی فزاینده‌اند. گرچه هر سه فیلم ایمان را مفروض می‌گیرند، اما این ایمان در آن‌ها یکی پس از دیگری آگاهانه‌تر می‌شود، چون قهرمانانشان برای انتقال‌دادن بینش خودشان نسبت به جهانِ ازهم‌گسیختهجهانی که به اعتقاد آن‌ها فقط با ایثار می‌توان سروسامانش دادبه روش‌هایی افراط‌آمیز روی می‌آورند. طبیعت، عنصر اصلی آینه، نیز در سه فیلمِ آخر دستخوش تغییر شکل می‌شود. دیگر هیچ‌گاه دوباره واجد آن زایندگی و قدرتی نخواهد بود که زمانی در اختیار داشت. در استاکر، طبیعتْ غرقِ در علف‌های هرز، آلوده و رهاشده است؛ در نوستالژیا، در حاشیه و در حد نظرورزی، حال آن‌که در ایثار بی‌روح و خشن استبخش‌هایی از آن همچنان زیبا اما دیگر بی‌طراوت‌اند. این منظرهٔ طبیعیِ در حال تغییر عمیقاً مسیر هنری و شخصی خودِ تارکوفسکی را منعکس می‌کند.»