کتاب صد سال شعر در تهران

کتاب صد سال شعر در تهران (تهران در شعر فارسی از مشروطه تا به امروز) نوشتهٔ سجاد گودرزی توسط انتشارات علمی و فرهنگی منتشر شده است. نویسنده در این پژوهش که در دستهٔ تاریخ ادبیات تهران قرار می‌گیرد، تهران شعر فارسی از مشروطه تا به امروز بررسی کرده است. هدف اصلی، آشنایی ملموس‌تر خواننده با مفهوم «تهران» از طریق حضور مستقیم نمادهای شهری، اعم از نام خیابان‌ها، اماکن، رویدادهای اجتماعی خاص تهران و خودِ نام تهران، در ساختار شعرهاست. نسخهٔ الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب صد سال شعر در تهران اثر سجاد گودرزی

تهران، به‌عنوان پایتخت ایران برای بیش از دو قرن، از جنبه‌های گوناگون سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی، نقطه‌ی تمرکز ملی و شاهد وقایع مهم تاریخی کشور بوده است. این شهر، به واسطه‌ٔ همین مرکزیت، سه دوره‌ٔ تاریخی متمایز با ویژگی‌ها و مضامین خاص خود را پشت سر گذاشته است. به‌ویژه در ۱۰۰ سال اخیر، تهران کانون اصلی تحولات و رویدادهای سرنوشت‌ساز سرزمینمان بوده و از این رو، بررسی جایگاه و ابعاد کمتر شناخته‌شده‌ٔ آن و همچنین برجسته‌سازی این ابعاد، امری ضروری به نظر می‌رسد. باید توجه داشت که در کنار اهمیت پرداختن به جنبه‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی تهران، ظرفیت‌ها و زمینه‌های ارزشمند هنری و فرهنگی این شهر نباید تحت‌الشعاع ابعاد سیاسی آن قرار بگیرد. گنجینه‌های فرهنگی و هنری تهران، اغلب در سایه‌ٔ تحولات پرهیاهوی پایتختی پنهان مانده‌اند. مرکزیت سیاسی و اقتصادی تهران سبب شده است که این شهر از لحاظ فرهنگی و هنری، بستری برای رشد افراد برجسته‌ای گردد. همچنین، مهاجرت چشمگیر در طول ۱۰۰ سال اخیر، تهران را به مرکز تجمع اندیشه‌های متنوع تبدیل کرده است؛ افرادی که شاید در این شهر متولد نشده‌اند، اما تهران پایگاه رشد و شکوفایی آن‌ها بوده و نقش مهمی در شکل‌گیری هویت فرهنگی حاکم بر شهر ایفا کرده‌اند. تهرانِ امروز، نه فقط نتیجه‌ٔ تحولات سیاسی و اجتماعی، بلکه به همان اندازه و حتی بیشتر، حاصل فعالیت کسانی است که مجموعه‌ی آثارشان را می‌توان در حوزه‌ٔ فرهنگ و هنر دسته‌بندی کرد و ذره ذره، کلیت بزرگ «تهران» را شکل داده‌اند.

کتاب صد سال شعر در تهران پژوهشی با رویکردی عینی است که سجاد گودرزی در آن به گردآوری مجموعه‌ای از اشعار پرداخته که در آن‌ها عناصر نمادین شهر تهران به کار رفته است. هدف اصلی، آشنایی ملموس‌تر خواننده با مفهوم «تهران» از طریق حضور مستقیم نمادهای شهری، اعم از نام خیابان‌ها، اماکن، رویدادهای اجتماعی خاص تهران و خودِ نام تهران، در ساختار شعرهاست. در این مجموعه، اشعاری از شاعران تمام نسل‌ها، از دوره‌ٔ مشروطه تا به امروز، گردآوری شده است. ترتیب قرارگیری اشعار بر اساس تاریخ تولد شاعران است، تا دنبال کردن این گزیده‌ی شعری به صورت ساده‌تر و بر مبنای توالی تاریخی امکان‌پذیر باشد و بتوان به جمع‌بندی‌ای از نحوه‌ی بازتاب تهران در شعر هر نسل از شاعران دست یافت. علاوه بر این، تنوع در قالب‌های شعری نیز در این مجموعه دیده می‌شود؛ اشعاری با قالب‌های کلاسیک، آزاد و ترانه در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که شهر تهران و نمادهای آن، به‌طور خاص در قالب شعر آزاد و در دوره‌ای مشخص، نمود بیشتری داشته‌اند. نکته‌ٔ مهم دیگری که در این مجموعه مورد توجه قرار گرفته، نقش تاریخی و پیشینه‌ٔ تهران به عنوان بستری برای رشد و شکوفایی جریان‌ها و افرادی از تمام اقشار، گروه‌ها و جنسیت‌ها بوده است. انعکاس این ویژگی مهم شهر تهران در این گزیده‌ٔ شعری، از ضروریات این پژوهش محسوب می‌شود. برای روشن‌تر شدن رویکرد غیرجانبدارانه‌ٔ این پژوهش، نویسنده اشاره‌ای مختصر به برخی از مبانی داشته است.

سید اشرف الدین حسینی گیلانی، ایرج میرزا عارف قزوینی، محمدتقی بهار، فرخی یزدی، میرزاده عشقی، شهریار، سیاوش کسرایی، هوشنگ ابتهاج، مهدی اخوان ثالث، نادر نادرپور، منوچهر آتشی، فروغ فرخزاد، رضا براهنی، طاهره صفارزاده، حمید مصدق، بیژن نجدی، علی باباچاهی، سیدضیاء موحد، خسرو گلسرخی، بیژن الهی، محمد شمس لنگرودی، محمد صالح علاء، اکبر اکسیر، کبوتر ارشدی، محمد آزرم، محمود بهرامی، هوشنگ ملکی، پگاه احمدی، علیرضا نوری، سارا محمدی اردهالی، یغما گلرویی، بهاره رضایی، گروس عبدالملکیان، عطیه عطارزاده و سپیده نیک و برخی از شاعرانی هستند که در کتاب حاضر نامشان آورده شده و اشعار آن‌ها در باب تهران، گردآوری شده است.

چرا باید کتاب صد سال شعر در تهران را بخوانیم؟

کتاب صد سال شعر در تهران دریچه‌ای منحصربه‌فرد به پایتخت ایران از نگاه شاعران معاصر می‌گشاید. این مجموعه با گردآوری اشعاری از دوره‌ٔ مشروطه تا به امروز، تصویری چندوجهی از شهر تهران را در طول زمان به نمایش می‌گذارد. خوانندگان این کتاب می‌توانند شاهد تحول نگاه شاعران نسل‌های مختلف به این شهر باشند و درک عمیق‌تری از تغییرات اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی تهران در طول یک قرن به دست آورند. تمرکز ویژه بر نمادهای شهری به کار رفته در اشعار، لایه‌های پنهان و معانی سمبلیک تهران را از دریچه‌ی هنر شعر آشکار می‌سازد و تجربه‌ای متفاوت از این شهر پرهیاهو را برای مخاطب رقم می‌زند. علاوه بر این، این کتاب فرصتی مغتنم برای آشنایی با طیف گسترده‌ای از شاعران معاصر و سبک‌های متنوع شعری (کلاسیک، آزاد و ترانه) فراهم می‌کند. این کتاب نشان می‌دهد که چگونه تهران به عنوان مرکز ثقل تحولات فرهنگی و هنری ایران، همواره الهام‌بخش شاعران از خاستگاه‌های گوناگون بوده و بستر بالندگی اندیشه‌های متفاوت را فراهم آورده است. رویکرد عینی و بی‌طرفانه‌ٔ پژوهش در گردآوری این اشعار، اطمینان از مواجهه با دیدگاه‌های متنوع و صادقانه‌ٔ شاعران درباره‌ٔ شهر را به خواننده می‌بخشد. در نهایت، مطالعه‌ٔ این اثر نه تنها علاقه‌مندان به شعر و ادبیات، بلکه کسانی که دغدغه‌ی شناخت تاریخ اجتماعی و فرهنگی تهران را دارند، با تجربه‌ای غنی و متفاوت از این شهر آشنا خواهد کرد.

خواندن کتاب صد سال شعر در تهران را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

علاقه‌مندان به شعر معاصر ایران، تهران‌شناسان و پژوهشگران تاریخ اجتماعی و فرهنگی تهران، دانشجویان رشته‌های ادبیات فارسی و مطالعات شهری و کسانی که به نمادشناسی شهری در ادبیات علاقه دارند، می‌توانند ار مطالعهٔ کتاب حاضر لذت ببرند.

درباره سجاد گودرزی

سجاد گودرزی، شاعر ایرانی متولد ۱۳۵۵ خورشیدی، از سال ۱۳۷۴ به طور حرفه‌ای به سرودن شعر مشغول بوده است. او که دانش‌آموخته‌ٔ رشته‌ی زبان و ادبیات فارسی است، نخستین مجموعه‌ٔ اشعار خود را با نام «سیاههٔ مسیرها» در سال ۱۳۸۵ توسط نشر ثالث منتشر کرد. گودرزی دومین دفتر شعرش، «جنبش تن با کو»، را در مجموعه‌ٔ «جهان تازهٔ شعر» نشر چشمه به چاپ رساند. او این اثر را از نظر زبان، قوی‌تر و منسجم‌تر از مجموعه‌ی اول خود دانسته و معتقد است تجربه‌هایش باعث فردی‌تر شدن اشعار آن شده است. «جنبش تن با کو» شعرهایی با زبانی طنزآمیز، تلخ و صریح در بر دارد. از دیگر آثار این شاعر می‌توان به کتاب‌های «سی‌زن» و «چل‌چلی» اشاره کرد.