کتاب درمانگری شناختی-رفتاری اختلال های تیک

کتاب درمانگری شناختی-رفتاری اختلال های تیک با عنوان اصلی Cognitive-behavioral management of tic disorders نوشتهٔ کایرون اکانر و ترجمهٔ عصمت دانش و علیرضا سلیمی نیا است. انتشارات ارجمند این کتاب را منتشر کرده است. اثر حاضر که در دستهٔ رفتاردرمانی شناختی قرار گرفته، در باب اختلالات تیک است که با ارائهٔ یک رویکرد جامع شناختی - رفتاری، به افراد مبتلا به تیک‌های مزمن و سندرم تورت کمک می‌کند کنترل بیشتری بر حرکات ناخواستهٔ خود پیدا کنند. درمان شناختی - رفتاری به‌طورکلی در درمان اضطراب و اختلالات عاطفی موفق بوده و این کتاب برای اولین‌بار آن را به‌طور متمرکز بر تیک‌ها اعمال کرده است. نسخهٔ الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب درمانگری شناختی-رفتاری اختلال های تیک اثر کایرون اکانر

کتاب «درمانگری شناختی - رفتاری اختلال‌های تیک» که نخستین‌بار در سال ۲۰۰۵ میلادی و در ایران در سال ۱۳۹۲ منتشر شده، یک راهنمای جامع در زمینهٔ روان‌شناسی و رفتاردرمانی شناختی برای اختلالات تیک به‌ویژه نشانگان «ژیل دلاتورت» و تیک مزمن است. این اثر مبتنی بر رویکردهای رفتاری - شناختی و روش‌های روان‌آموزشی و روان‌جسمانی و شامل هفت فصل، پیوست‌های مفید و مثال‌های موردی است؛ همچنین دستورالعمل‌های جداگانه‌ای برای درمانگر و درمانجو برای کنترل تیک‌ها ارائه داده است؛ به‌طوری‌که پنج فصل به ماهیت، سبب‌شناسی و درمان شناختی - رفتاری تیک و دو فصل پایانی به راهنمایی عملی درمانگر و درمانجو اختصاص یافته است. «کایرون اکانر» ابتدا به بررسی پژوهش‌های موجود در زمینهٔ تیک می‌پردازد و سپس یک مدل شناختی - روانی - جسمانی برای تیک‌ها ارائه می‌دهد که با مطالعات تجربی پشتیبانی می‌شود. در بخش پایانی دستورالعمل‌های عملی برای درمانگران و مراجعان همراه با مثال‌های موردی برای مدیریت تیک‌ها ارائه شده است.

طبق نظر نویسنده تیک‌ها رفتارهایی هستند که توسط افکار و الگوهای رفتاری فعلی حفظ می‌شوند و درمان آن‌ها نیازمند یادگیری و به‌کارگیری فعالانهٔ روش‌های جدید فکری و رفتاری است. «کایرون اکانر» با بررسی رویکردهای رفتاری موجود مانند «معکوس‌کردن عادت»، به محدودیت‌های آن‌ها در تبیین نقش عوامل شناختی اشاره کرده و یکپارچه‌سازی این عوامل را در درمان شناختی - رفتاری تیک‌ها ضروری دانسته است. مدل پیشنهادی با درنظرگرفتن ارتباط بین فکر و عمل و مراحل مختلف حرکت، به‌دنبال درک و مداخله در فرایندهای شناختی و حرکتیِ منجر به تیک است. تیک‌ها بیش از یک‌درصد جمعیت را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند و می‌توانند مشکلی ناخوشایند و مختل‌کننده باشند. آن‌ها شامل اختلال تیک مزمن، سندرم توره و اختلالات عادتی مانند کندن مو، جویدن ناخن و خراشیدن هستند. درمان یا از طریق دارو (بدون شواهد قانع‌کننده) یا روش‌های روان‌شناختی صورت می‌گیرد. پیش از معرفی بازگردانی عادت، روان‌شناسان جایگزین‌های واقعی برای ارائه نداشتند و حتی این روش نیز فاقد شواهد کافی برای اثربخشی است و به‌طور گسترده استفاده نمی‌شود. این کتاب که در سراسر آن مثال‌های موردی آورده شده و حاوی دستورالعمل‌های مفصل برای بیمار و درمانگر درمورد استفاده از CBT است، بررسی جامعی از آنچه درمورد بروز و تشخیص تیک‌ها شناخته شده، ارائه می‌دهد. نویسنده نظریه‌های مختلف موجود برای توضیح علل و پیشرفت این اختلالات را بررسی می‌کند و گزینه‌های ارزیابی و درمان موجود را مورد بحث قرار می‌دهد. در نهایت او پذیرفته‌شده‌ترین درمان روان‌شناختی (درمان شناختی - رفتاری) را برای اولین‌بار در درمان تیک‌ها به کار می‌گیرد.

چرا باید کتاب درمانگری شناختی-رفتاری اختلال های تیک را بخوانیم؟

اثر حاضر یک راهنمای جامع و مبتنی بر شواهد برای درک و درمان اختلالات تیک از جمله سندرم تورت و تیک مزمن، با تمرکز ویژه بر رویکردهای شناختی - رفتاری است. نویسنده با بررسی دقیق پژوهش‌ها و ارائهٔ یک مدل منحصربه‌فرد، دستورالعمل‌های عملی برای درمانگران و افراد مبتلا به تیک را برای مدیریت مؤثر این اختلالات فراهم کرده است. تیک‌ها بیش از یک‌درصد جمعیت را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند و می‌توانند مشکلی ناخوشایند و مختل‌کننده باشند.

کتاب درمانگری شناختی-رفتاری اختلال های تیک را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب یک برنامهٔ درمانیِ شناختی - رفتاری مبتنی بر شواهد را برای بزرگسالان و نوجوانان مبتلا به تیک ارائه داده و برای استفاده توسط درمانگران آموزش‌دیده طراحی شده است. این اثر را به درمانگران، درمانجویان و دانشجویان روان‌شناسی بالینی و مشاوره پیشنهاد می‌کنیم.

درباره کایرون اکانر

«کایرون اکانر» (Kieron Philip O'Connor) فعالیت پژوهشی حرفه‌ای خود را در واحد روان‌پزشکی بالینی بیمارستان گریلینگول آغاز و مدارک کارشناسی‌ارشد و دکترای خود را در روان‌شناسی از دانشگاه‌های ساسکس و لندن دریافت کرد. پس از گذراندن دورهٔ بالینی، به تحقیق درمورد جنبه‌های روان‌شناختی سرگیجه پرداخت و به‌عنوان روان‌شناس بالینی فعالیت کرد. در سال ۱۹۸۸ میلادی با دریافت کمک‌هزینهٔ تحصیلی از مؤسسهٔ پژوهشی سانته کبِک، برنامهٔ پژوهش بالینی را در مرکز پژوهشی «فرناند- سگوین» در دانشگاه مونترال تأسیس کرد. این برنامهٔ چندرشته‌ای بر اختلال وسواس فکری - عملی، تورت و اختلال تیک و اختلال هذیانی تمرکز دارد و توسط انستیتوهای کانادایی پژوهش سلامت حمایت می‌شود؛ همچنین این نویسنده چندین مؤسسهٔ حمایتی برای افراد مبتلا به این اختلالات و خانواده‌هایشان تأسیس کرده و مشاور علمی مؤسسهٔ خیریهٔ وسواس فکری - عملی کبِک است. او دانشیار پژوهشی در گروه روان‌پزشکی مونترال و دانشیار افتخاری در دانشگاه کبِک مونترال بوده و بیش از ۱۰۰ مقاله و کتاب علمی منتشر کرده است که از جملهٔ آن‌ها می‌توان به کتاب «ماورای شک مستدل: فرایندهای استدلال در اختلال وسواس فکری - عملی و اختلال‌های مربوط به آن» و کتاب «درمانگری شناختی - رفتاری اختلال‌های تیک» اشاره کرد.

چه نسخه‌های دیگری از این کتاب در ایران منتشر شده است؟

کتاب حاضر پیش از این تحت‌عنوان «درمان شناختی - رفتاری اختلالات تیک» با ترجمهٔ «بهرام‌علی قنبری هاشم‌آبادی» و «کیومرث فرحبخش» در سال ۱۳۸۹ منتشر شده است.

بخشی از کتاب درمانگری شناختی-رفتاری اختلال های تیک

«- پردازش حرکتی

گرچه برخی از پژوهشگران (به‌عنوان مثال چنون و همکاران، ۲۰۰۳) سعی‌کردند اختلال در عملکرد اجرایی افراد دچار نشانگان یا اختلال تیک را در تکالیف استاندارد ازطریق بیشتر مرتبط ساختن این تکالیف با عملکرد روزمره آن‌ها درک کنند، اما هنوز معنای این عملکرد و سطحی که در آن چنین اختلال‌هایی رخ می‌دهد شفاف نیست. به‌عنوان مثال، تبیین ما ناقص خواهد بود اگر بخواهیم اختلال در عقده پایه را فقط با نگاه‌کردن به ساختار مرکزی مغز توضیح دهیم، مگر این‌که از فرایند رفتاری مربوطه نیز آگاه و قادر باشیم راهبرد را از نقص تفکیک کنیم. جهت کسب اطلاعات درباره این فرایندها، می‌توانیم به بُعد روان‌شناختی و روانی‌جسمانی عمل مراجعه، و به‌ویژه به جزئیات مغز و عملکردش به‌عنوان برنامه‌ها و اعمال اجرایی شخص توجه کنیم که ممکن است با شروع تیک در ارتباط باشند.

-روان‌شناسی عمل

اولین نکته‌ای که از بُعد پردازش حرکتی باید در نظر گرفت یکپارچگی کامل جنبه‌های ذهن و بدن، حرکتی و حسی در تمام مراحل اجرای عمل است. از آنجا که فرایندهای متفاوتی در مراحل مختلف اجرا فعالند توجه به مراحل آن از اهمیت زیادی برخوردار است. مرحله برنامه‌ریزی عمل تقریباً به طورکامل شناختی است. در مقایسه با مرحله پایانی که کاملاً توسط پسخوراند حرکتی خودکار هدایت می‌شود، تصمیم‌های اولیه برای هر عملی می‌تواند بر روند کلی آن تأثیرگذار باشد و یک «مجموعه دستورالعمل» می‌تواند عملکرد فرد را تغییر دهد. وقتی می‌گوئیم «مجموعه دستورالعمل» یعنی این دستورالعمل‌ها می‌تواند بر تمام انتظارات ضمنی شرکت کننده هنگام اجرا تأثیر بگذارد. به‌عنوان ‌‌مثال، ممکن است شخصی معتقد باشد که تکلیف را باید در اسرع وقت و با تلاش زیاد به‌‌اتمام برساند، این باور بر پیامد کار او تأثیرگذار خواهد بود. تأثیر انگیزه بر انجام تکلیف و همچنین تأثیر اضطراب بر کارامدی کاملاً اثبات شده است.»