کتاب کمک به کودکان آزار دیده و آسیب دیده

کتاب کمک به کودکان آزار دیده و آسیب دیده (تلفیق رویکردهای مستقیم و غیرمستقیم) با عنوان اصلی Helping abused and traumatized children: integrating directive and nondirective approaches نوشتهٔ الیانا گیل و ترجمهٔ مهرزاد فراهتی توسط انتشارات ارجمند منتشر شده است. کتاب حاضر منبعی ارزشمند در حوزهٔ روان‌شناسی کودک است و به بررسی رویکردهای مختلف درمانی برای کودکان آزار دیده و آسیب دیده می‌پردازد و تلاش دارد تا با تلفیق روش‌های مستقیم و غیر مستقیم، به بهترین نحو به نیازهای این کودکان پاسخ دهد. نسخهٔ الکترونیکی این کتاب را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب کمک به کودکان آزار دیده و آسیب دیده

کودکان، گران‌بهاترین دارایی هر جامعه، هم در زمان حال و هم در آینده آن هستند. بنابراین، وظیفهٔ اساسی و خطیر پدران و مادران آگاه، فراهم آوردن بهترین شرایط برای رشد و شکوفایی استعدادهای بالقوهٔ این سرمایه‌های ارزشمند است. در واقع، ایجاد بستری مناسب برای پرورش فرزندانی سالم، صالح، فعال و خلاق، که از شخصیتی متعادل و متعالی برخوردار باشند، مسئولیت بزرگ و ارزشمندی است که بر عهده والدین قرار دارد. باید پذیرفت که انجام این مسئولیت خطیر در دنیای پرچالش و پرتلاطم کنونی، در سطح جهانی، بسیار دشوار است. یکی از عوامل اصلی که می‌تواند مانع از شکل‌گیری دلبستگی ایمن و رشد مطلوب شخصیت فرزندان شود، وجود برخی تنش‌ها و مشکلات عاطفی و روانی در محیط خانواده است. علاوه بر این، گسترش روزافزون وسایل الکترونیکی و سهولت ارتباطات مجازی، که گاهی منجر به تقویت نامناسب تمایلات نفسانی و غریزی می‌شود، کاهش سن بلوغ جنسی در نوجوانان، و همچنین تأثیر محرک‌های عاطفی، هیجان‌خواهی و رفتارهای پرخاشگرانه در میان برخی از دوستان و اطرافیان کودکان، از جمله عواملی هستند که می‌توانند زمینه را برای آزارهای عاطفی، روانی، جسمی و جنسی کودکان فراهم کرده و سلامت روان آن‌ها را به خطر اندازند. در نتیجه، امروزه تلاش برای تامین مناسب نیازهای اساسی کودکان، تضمین ایجاد دلبستگی ایمن در محیط خانواده، تقویت حس امنیت و شادابی درونی، افزایش نشاط و مهارت‌های اجتماعی، و حفاظت از سلامت جسمی و روانی کودکان در شرایط مختلف، نیازمند آگاهی و اراده‌ای مضاعف است.

کتاب کمک به کودکان آزاردیده و آسیب‌دیده به‌طور خاص به موضوع کودک‌آزاری و تأثیرات آن بر روان و رفتار کودکان می‌پردازد. نویسنده در این کتاب، با ارائهٔ رویکردهای گوناگون درمانی، به درمانگران و متخصصان کمک می‌کند تا با دیدی جامع و انعطاف‌پذیر به مسائل کودکان آزار دیده نگاه کنند. این اثر با تاکید بر اهمیت درک عمیق تجربه کودک و عوامل موثر در آسیب‌پذیری او، راهکارهای عملی برای ارزیابی و درمان ارائه می‌دهد. کتاب حاضر شامل دو بخش اصلی است. بخش اول به ارائهٔ یک ساختار برای کار بالینی با کودکان آزاردیده اختصاص دارد و به اصول اساسی، رهنمودهای ارزیابی و درمان و روش‌های درمانی مختلف مانند درمان‌های بیانگرانه، شناختی - رفتاری، خانواده‌درمانی و بازی‌درمانی خانوادگی می‌پردازد. بخش دوم کتاب شامل چهار نمونهٔ موردی است که به طور عملی کاربرد رویکردهای مطرح‌شده در بخش اول را نشان می‌دهند. این کتاب تلاش دارد تا با ارائهٔ ترکیبی از مباحث نظری و مثال‌های عملی، به درمانگران در ارائهٔ خدمات مؤثر به کودکان آزار دیده کمک کند. 

چرا باید کتاب کمک به کودکان آزار دیده و آسیب دیده را بخوانیم؟

مطالعهٔ این کتاب برای افرادی که با کودکان کار می‌کنند یا به نوعی در معرض مواجهه با کودکان آزار دیده هستند، ضروری است. این کتاب با ارائهٔ اطلاعات جامع و کاربردی در زمینهٔ کودک‌آزاری، به افزایش آگاهی و دانش افراد در این حوزه کمک می‌کند. همچنین، این اثر با معرفی رویکردهای موثر درمانی، به درمانگران و مشاوران در ارائه خدمات بهتر به کودکان آسیب‌دیده یاری می‌رساند.

خواندن کتاب کمک به کودکان آزار دیده و آسیب دیده را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟ 

پژوهشگران حوزهٔ کودک و خانواده، روان‌شناسان کودک، مددکاران اجتماعی، اولیاء و مربیان و دانشجویان رشته‌های روان‌شناسی، مشاوره، مددکاری اجتماعی و سایر رشته‌های مرتبط با حوزهٔ کودک و خانواده مخاطبان این کتاب هستند.

فهرست کتاب کمک به کودکان آزار دیده و آسیب دیده

بخش اول: ساختاری برای کار بالینی

فصل ۱: اصول اساسی برای کار با کودکان آزاردیده و آسیب دیده

این فصل به بررسی اصول بنیادین در کار با کودکانی می‌پردازد که تجربهٔ آزار یا آسیب‌دیدگی داشته‌اند.

فصل ۲: رهنمودهایی برای ارزیابی منسجم

در این فصل، راهنمایی‌هایی برای انجام ارزیابی جامع و کامل از وضعیت کودک ارائه می‌شود.

فصل ۳: رهنمودهایی برای درمان منسجم

این فصل شامل رهنمودهایی برای برنامه‌ریزی و اجرای درمان به شیوه‌ای یکپارچه و موثر است.

فصل ۴: درمان‌های بیانگرانه

انواع روش‌های درمانی که بر بیان احساسات و تجربیات کودک تمرکز دارند، در این فصل معرفی می‌شوند.

فصل ۵: درمان شناختی - رفتاری

این فصل به بررسی تکنیک‌های شناختی- رفتاری و کاربرد آن‌ها در درمان کودکان آزار دیده می‌پردازد.

فصل ۶: خانواده درمانی و بازی درمانی خانوادگی

نقش خانواده در فرآیند درمان و روش‌های بازی‌درمانی خانوادگی در این فصل مورد بحث قرار می‌گیرند.

بخش دوم: چهار نمونهٔ موردی

فصل ۷: مسائل ویژه

این فصل به بررسی مسائل خاص و چالش‌برانگیز در درمان کودکان آزاردیده می‌پردازد.

فصل ۸: اسکاتی: قصر و محافظ شاهزاده

ارائهٔ یک نمونه موردی به نام «اسکاتی» و نحوهٔ درمان او در این فصل آمده است.

فصل ۹: کارلا در جستجوی مادر گمشده‌اش

تشریح مورد دیگری به نام «کارلا» و مسائل مربوط به جست‌وجوی هویت و دلبستگی در این فصل آمده است.

فصل ۱۰: خطر در حیاط خلوت

این فصل به بررسی یک مورد خاص از آزار در محیط خانه می‌پردازد.

فصل ۱۱: جادوگر، نوزاد و حشره

آخرین نمونهٔ موردی که در آن از استعاره‌ها و نمادها برای فهم تجربه کودک استفاده شده است.

بخشی از کتاب کمک به کودکان آزار دیده و آسیب دیده

«کودک‌آزاری می‌تواند درون یا بیرون از خانواده درجه یک رخ دهد. به نظر من، آزار و اذیت (خصوصاً آزار جنسی) که در داخل خانه اتفاق می‌افتد، دارای پیچیدگی‌های بیشتری برای کودکان و خانواده‌های درجه یک و گستردهٔ آنها می‌باشد و علت آن، شکل‌گیری احساسات مختلف و متضاد نسبت به اعضای مورد اعتماد خانواده که به خاطر مسئلهٔ آزار و اذیت مورد سوءظن هستند و نیز به خطر افتادن مسائل ارتباطی (مانند وابستگی، اعتماد، وفاداری خانوادگی و غیره) می‌باشد.

از دههٔ ۱۹۷۰ تاکنون، متخصصان دغدغهٔ شناسایی، گزارش و مداخله در موارد بدرفتاری نسبت به کودکان به‌خصوص و کودک‌آزاری جنسی را داشته‌اند. وقتی خدمات مختصِ آزار جنسی در سراسر کشور شکل گرفت، تعداد ارجاعات، غیرمنتظره و تکان‌دهنده بود. متخصصان بهداشت روانی، مددکاران اجتماعی، محققان و پزشکان به سرعت در تلاش برای برآورده ساختن نیاز روزافزون به خدمات تخصصی در این زمینه بوده‌اند؛ تخصصی بدین خاطر که پیچیدگی آن‌ها مستلزم همکاری بین سازمان‌های درمانی، محافظتی، حقوقی و پزشکی می‌باشد.

همان‌طور که در فصل دوم و در سراسر کتاب اشاره شده است، متخصصان بهداشت روانی که با موارد کودک‌آزاری جنسی کار می‌کنند، باید برای کار در نظام‌های بزرگ‌تر: خانوادگی، پزشکی، حقوقی، جامعه و آن دسته از نظام‌هایی که به‌منظور محافظت از کودکان در معرضِ خطر بنیان نهاده شده‌اند، آماده باشند. علاوه بر این، متخصصان بهداشت روانی با چالش کار با خانواده‌های بحران‌زده‌ای مواجه هستند که باید به‌موجب حکم دادگاه خدمات درمانی دریافت کنند و اغلب در برابر مداخلات بیرونی مقاوم هستند. حتی وقتی خانواده‌ها داوطلبانه خواستار خدمات بهداشت روانی می‌شوند، این کار را با دلهره و آشفتگی درباره اینکه چه اقدامی در درازمدت مفید خواهد بود انجام می‌دهند. لذا کار با خانواده‌ها بعد از یک بحران آزار جنسی دارای ابعاد چندگانه و فعالیتی دشوار می‌باشد. افزون بر این، ارجاعات ابتدایی معمولاً برای کودکان آزاردیده صورت می‌گیرد و به رغم این‌که بزرگسالان ممکن است درمان را برای کودکان ضروری بدانند، امکان دارد در برابر نیاز به کار خانوادگی مقاومت کنند.»