کتاب کره خر و‌ نوردبون

کتاب کره خر و‌ نوردبون نوشتهٔ محمود زند مقدم است. انتشارات دایره سفید پویا این نمایشنامهٔ معاصر ایرانی را روانهٔ بازار کرده است.

درباره کتاب کره خر و‌ نوردبون

کتاب کره خر و‌ نوردبون (پرده خوانی،‌ نقالی،‌ شهر فرنگ) یک نمایشنامه را در بر گرفته است. این نمایشنامه به‌شکل متن‌های سنتی نمایش‌های ایرانی نوشته شده است. شخصیت‌هایی که نمایش با آن‌ها آغاز می‌شود، «بچه‌مرشد» و «مرشد» هستند و پس از مدتی «شَمایله» هم به آن‌ها می‌پیوندد. این نمایشنامهٔ معاصر ایرانی را باید به‌صورت «پرده‌خوانی» و «نقالی» اجرا کرد. گفته شده است که هنر پرده‌خوانی، برآمده از نقالی و نقاشی مردمی بوده است. پیشینهٔ تاریخی آن را می‌توان با نوعی «قوالی» (نقالی توأمانِ موسیقی و آواز) در ادوار پیش از اسلام مربوط دانست که پس از ورود اسلام به ایران و به‌دلیل محدودیت‌های موسیقی، به‌نوعی «نقالی» ملی ـ مذهبی تغییر یافت. به‌گفتهٔ بهرام بیضائی انواع نقالی مذهبی (روضه‌خوانی، حمله‌خوانی، پرده‌داری، صورت‌خوانی و سخنوری) در دوران صفویه شکل گرفت.

نمایشنامه متنی است که برای اجرا بر روی صحنه و یا هر مکان دیگری نوشته می‌شود. هر چند این قالب ادبی شباهت‌هایی به فیلم‌نامه، رمان و داستان دارد، شکل و فرم و رسانه‌ای جداگانه و مستقل محسوب می‌شود. نخستین نمایشنامه‌های موجود از دوران باستان و یونان باقی مانده‌اند. نمایشنامه‌ها در ساختارها و شکل‌های گوناگون نوشته می‌شوند، اما وجه اشتراک همهٔ آن‌ها ارائهٔ نقشهٔ راهی به کارگردان و بازیگران برای اجرا است. بعضی از نمایشنامه‌ها تنها برای خواندن نوشته می‌شوند؛ این دسته از متن‌های نمایشی را کلوزِت (Closet) نامیده‌اند. از مشهورترین نمایشنامه‌نویس‌های غیرایرانی می‌توان به «آیسخولوس»، «سوفوکل»، «اوریپید» (یونان باستان)، «شکسپیر»، «هارولد پینتر» (انگلستان)، «مولیر» (فرانسه)، «هنریک ایبسن» (نروژ)، «آگوست استریندبرگ» (سوئد)، «برتولت برشت» (آلمان)، «ساموئل بکت» (ایرلند) و «یوجین اونیل» (آمریکا) اشاره کرد. نام برخی از نمایشنامه‌نویس‌های ایرانی نیز «بهرام بیضائی»، «عباس نعلبندیان»، «اکبر رادی»، «غلامحسین ساعدی»، «بهمن فُرسی»، «محسن یلفانی»، «نغمه ثمینی»، «محمد رضایی راد»، «محمد یعقوبی» و «محمد چرمشیر» بوده است.

خواندن کتاب کره خر و‌ نوردبون را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

خواندن این کتاب را به دوستداران ادبیات نمایشی ایران و قالب نمایشنامه پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب کره خر و‌ نوردبون

«شَمایله: نِشِسّه رو قالیچهِ حَضرت، تکیه داده به مُتکا، پُرِ پَرِ قو... خیّاطِ جِنّا دوخته بَراش و... باد: گاز، گاز... دور و دوری رو باندِ پرواز، رو پُشتِ‌بومِ اَبری کَلا، آسانسور و... وا می‌شه درِ آسانسور، اتومات، دروازه‌مَخفی، عَدَدِ رَمز و... وا شده دَرایِ دروازه: چارطاق... هَشتی و دالون و درِ تالار و... تو تالار، برمی‌گرده سُلیمون، کولون می‌کنه دَرا رو، می‌بَنده پنجره‌ها رو... حالا، راحتِ راحته خیالش سُلیمون.»