کتاب محاکمه محاکمه گران

کتاب محاکمه محاکمه گران با گردآوری محمد گلبن و یوسف شریفی تهیه و تنظیم شده است. انتشارات نگاه این کتاب را روانهٔ بازار کرده است. این اثر دربارهٔ عاملان کشتار سیدحسن مدرس، فرخی یزدی، تقی ارانی و سردار اسعد بختیاری است.

درباره کتاب محاکمه محاکمه گران

کتاب محاکمه محاکمه گران حاوی اسنادی تدوین‌شده از محاکمه‌ای است که به‌منظور محاکمهٔ دست‌اندرکاران قتل بسیاری از آزادی‌خواهان دورهٔ ۲۰ساله تشکیل شد و این خود برگی چند از تاریخ ۲۰سالهٔ سلطنت رضاخان و اوایل سلطنت فرزند اوست. آنچه در متن این کتاب آمده، شرح محاکمهٔ افرادی است که پروندهٔ آنها از دیوان کیفر به دیوان عالی جنایی فرستاده شد. این افراد عبارت‌اند از:

۱.‌ رکن‌الدین مختاری - رئیس شهربانی.

۲. حسین نیرومند - رئیس زندان.

۳. سرهنگ سید مصطفی راسخ - قائم‌مقام رئیس زندان.

۴. احمد احمدی - پزشک زندان.

۵. برخی عاملان دیگر.

متن این کتاب دربارهٔ جریان محاکماتی در دیوان عالی جنایی است که در آن به جنایات افراد یادشده رسیدگی شده است. ادعانامه‌ای که دادستان دیوان عالی جنایی ارائه داده دربارهٔ قتل سردار اسعد بختیاری، فرخی یزدی و تقی ارانی است.

پس از شهریور ۱۳۲۰، که برخی پرده‌ها کنار رفت، قاتلان این ۳ نفر به پای میز محاکمه ایستادند. روایت این دادگاه‌ها و افرادی که از آنها نام برده می‌شود را در کتاب محاکمه محاکمه گران با گردآوری محمد گلبن و یوسف شریفی بخوانید.

خواندن کتاب محاکمه محاکمه گران را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

خواندن این کتاب را به دوستداران تاریخ معاصر ایران پیشنهاد می‌کنیم.

بخش‌هایی از کتاب محاکمه محاکمه گران

«سوم شهریور ۱۳۲۰ بنده دادستان دیوان کیفر بودم، در این موقع بعد از رضاشاه و آزادی زندانیان عده‌ای از دوستان خود من که جزو ۵۳ نفر بودند و به یکی از آنها خیلی احترام داشتم، که همین امسال فوت شد، دکتر رضا رادمنش، که با هم بودیم، او نزد من آمد و شمه‌ای از جنایاتی که در دوران رضاشاه شده بود، شرح داد.

رفقای دیگر آمدند و در این امر شریک بودند و تأیید کردند که هم قتل‌هایی در زندان واقع شده و هم شکنجه‌هایی به پاره‌ای از متهمان داده شده و هم توقیف‌های بیجایی.

در اینجا بود که من برای خود احساس وظیفه‌ای کردم، در آن موقع شاید بهترین راه برای مبارزه با دیکتاتوری این بود که ما کسانی را که مباشر این جنایات بودند تعقیب بکنیم، البته باید عرض بکنم که خوشبختانه در کابینهٔ فروغی، کابینه‌ای که در شهریور تشکیل شد، «مجید آهی» وزیر دادگستری بود، خود او از کسانی بود که ماه‌هایی را در زندان رضاشاه گذرانده بود، با ایشان مشورت کردم و ایشان نظر اینجانب را در این امر تأیید کردند، بنده شروع کردم به تحقیقات. از جمله کسانی که به عنوان بازپرس برای این کار در نظر گرفتم و انصافاً وظایفش را به نحو احسن انجام داد سلطان‌زاده است، قسمت عمدهٔ تحقیقات ما را سلطان‌زاده انجام داد، خوشبختانه او زنده است. وی بازپرس اول دیوان کیفر بود و مرد بسیار لایق و شایسته‌ای است.

ما شروع کردیم به تحقیقات، بازپرس عده‌ای از مأموران شهربانی را با موافقت اینجانب توقیف کرد. ازجمله کسانی که توقیف شدند عربشاهی رئیس آگاهی، جوانشیر در کارِ آگاهی، سرهنگ وقار رئیس شهربانی خراسان، به مناسبت شهادت مدرس، سرهنگ نوایی رئیس شهربانی خراسان، باز به مناسبت اینکه موجبات قتل اسدی را فراهم کرده بود در مشهد، سرهنگ راسخ رئیس زندان.

تحقیقات ما ادامه یافت و به بنده خبر دادند که مختاری به کرمانشاه رفته و از آنجا با کمک خانوادهٔ معروفی از سرحد ایران و عراق در مقام فرار است، به خاطرم می‌آید که خود من رفتم به شهربانی نزد ادیب‌السلطنه که رئیس شهربانی وقت بود و دستور توقیف مختاری را دادم، ما موفق شدیم مختاری را که رئیس کل شهربانی بود و تمام این جنایات به دست او انجام می‌شد، توقیف بکنیم، و این توفیق بزرگی بود و خوشبختانه قبل از اینکه بنده دستور توقیف او را بدهم موافقت وزیر کشور وقت یعنی شاهزاده امان‌الله میرزا (جهانبانی) را که او در زندان رضاشاه بود، جلب کردم.»