کتاب نویز

کتاب نویز نوشتهٔ دنیل کانمن و اولیویه سیبونی و کاس آر. سانستین است که با ترجمهٔ محسن اسلامی در نشر نوین منتشر شده است.

درباره کتاب نویز

قضاوت‌های انسان در خصوص یک موضوع در معرض چالش‌هایی قرار دارد که موجب خطای انسانی می‌شوند. سوگیری و نویز - انحراف نظام‌مند و پراکندگی تصادفی - مؤلفه‌های این خطا است.

بعضی قضاوت‌ها سوگیرانه‌اند یعنی به نحو نظام‌مندی از هدف و آنچه که باید باشند فاصله دارند. بعضی قضاوت‌ها هم نویزی هستند یعنی افرادی که قرار است به اتفاق نظر برسند، عملاً به دیدگاه‌های بسیار مختلفی در اطراف هدف می‌رسند.

در کتاب نویز، دنیل کانمن، الیویه سیبونی و کاس‌ آر سانستین اثرات زیان‌بار نویز را در زمینه‌های مختلفی همچون پزشکی، حقوق، پیش‌بینی اقتصادی، علم پزشکی قانونی، واگذاری، حفاظت از کودکان، استراتژی، بررسی عملکرد و کارگزینی پرسنل نشان می‌دهند و در نهایت راهکارهایی برای کاهش نویز و اتخاذ تصمیمات بهتر ارائه می‌کنند.

این کتاب ۶ بخش دارد: در بخش یک، تفاوت‌های میان نویز و سوگیری بررسی شده است و نشان می‌دهد که هم سازمان‌های خصوصی و هم سازمان‌های عمومی می‌توانند نویزی باشند.

در بخش ۲، به کندوکاو در سرشت قضاوت انسانی و چگونگی سنجش میزان دقت و خطای آن می‌پردازد. قضاوت در معرض سوگیری و نویز است. ازاین‌رو، رابطهٔ متناظر مهمِ بین نقش این دو نوع خطا را توصیف می‌کند. نویز موقعیتی از بی‌ثباتی در قضاوت شخص یا گروه یکسان دربارهٔ موارد یکسان در موقعیت‌های متفاوت است. در بحث‌های گروهی شاهد حجم عجیبی از نویز هستیم. این حجم متأثر از عوامل به‌ظاهر بی‌ربط است، مثل این‌که چه کسی اول صحبت کند.

بخش ۳ نگاهی عمیق‌تر به‌نوعی از قضاوت می‌اندازد که دربارهٔ آن تحقیقات گسترده‌ای انجام شده است: قضاوت پیشگویانه. در این بخش، به بررسی این موضوع می‌پردازد که در پیشگویی، قاعده‌ها، فرمول‌ها و الگوریتم‌ها چه مزیتی بر انسان دارند. برخلاف باور عامه، این موضوع به‌خاطر بصیرتِ برترِ قاعده‌ها نیست، بلکه به سبب بی‌نویزی آن‌ها است. دربارهٔ عاملی بحث می‌کند که در نهایت کیفیت قضاوت‌های پیشگویانه را محدود می‌کند - یعنی جهل عینی از آینده - و این‌که چگونه این محدودیت دست‌به‌دست نویز می‌دهد تا کیفیت پیش‌گویی را پایین بیاورد. سپس پرسشی را پیش می‌کشد: اگر نویز تا این حد شایع است، چرا تا الان متوجهش نشده بودید؟

بخش ۴ نگاهی به روان‌شناسی انسان دارد. در این راستا، علل اصلی نویز را توضیح می‌دهد که شامل چنین مواردی است: تفاوت‌های بین‌فردی که ناشی از عوامل مختلفی مانند شخصیت و سبک‌های شناختی است، بی‌ثباتی فردی در وزن‌دهی به ملاحظات مختلف و استفادهٔ متفاوت افراد از مقیاس‌های واحد. این فصل به این سؤال می‌پردازد که چرا مردم از نویز غفلت می‌کنند و چرا اغلب از رویدادها یا قضاوت‌هایی متعجب می‌شوند که امکان پیش‌بینی آن را نداشته‌اند.

بخش ۵ به بررسی این پرسش عملی می‌پردازد که چگونه می‌توانید قضاوت خود را بهتر کنید و مانع از خطا شوید (خوانندگانی که بیش از هر چیز به کاربردهای عملی کاهش نویز علاقه دارند، می‌توانند از مطالب بخش‌های ۳ و ۴ راجع به چالش‌های پیش‌گویی و روان‌شناسی قضاوت عبور کنند و مستقیم به سراغ این بخش بروند.) به‌این‌ترتیب، تلاش‌ها برای مقابله با نویز در عرصهٔ پزشکی، کسب‌وکار، آموزش، حکمرانی و غیره را می‌کاود. تحت عنوان بهداشتِ تصمیم چندین تکنیک کاهش نویز را معرفی می‌کند و به بررسی ۵ تحقیق موردکاوانه در حوزه‌هایی می‌پردازد که دربارهٔ وجود نویز مستندات زیادی دارند و افراد برای کاهش نویز در آن حوزه‌ها تلاش وافر و پایداری داشته‌اند. میزان موفقیت و شکست این تلاش‌ها متفاوت است و همین مطلب هم برای ما درس‌هایی به همراه دارد. موردکاوی‌ها عبارت‌اند از تشخیص‌های پزشکی غیرقابل‌اعتماد، امتیازدهی به عملکرد، علوم پزشکی قانونی و به‌طورکلی پیش‌بینی.

چه سطحی از نویز به‌جاست؟ بخش ۶ به این پرسش می‌پردازد. شاید خلاف شهود به نظر بیاید، ولی سطح مناسب نویز صفر نیست. در بعضی حوزه‌ها حذف کامل نویز شدنی نیست و در حوزه‌های دیگر این کار بسیار پرهزینه است. درعین‌حال، حوزه‌های دیگری هستند که تلاش برای کاهش نویز در آن‌ها به قیمت بعضی ارزش‌های دیگر تمام می‌شود. برای مثال، تلاش برای حذف نویز می‌تواند روحیهٔ افراد را تضعیف کند و باعث شود احساس کنند با آن‌ها مثل چرخ‌دنده‌های یک ماشین برخورد می‌شود.

نویسندگان هر فصل را با چند پیشنهاد مختصر در قالب نقل‌قول به پایان می‌برند. می‌توانید از این جملات به همین صورت استفاده کنید یا آن‌ها را متناسب با موضوعاتی که برایتان مهم‌اند تغییر دهید، موضوعاتی اعم از؛ سلامت، ایمنی، آموزش، پول، کار، سرگرمی و غیره.

فهم مسئلهٔ نویز و تلاش برای حل آن کاری در حال پیشرفت و کوششی جمعی است. همهٔ ما این فرصت را داریم که در این کار مشارکت کنیم. کتاب حاضر به این امید نوشته شده است که بتوانیم این فرصت‌ها را غنیمت بشماریم.

خواندن کتاب نویز را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به پژوهشگران و علاقه‌مندان به حوزهٔ روان‌شناسی عمومی و موضوع سوگیری و نویز پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب نویز

«مجازاتِ کاملاً متفاوت برای افرادی که به اتهام مشابهی محکوم شده‌اند، قابل قبول نیست؛ مثلاً یکی به پنج سال حبس محکوم شود و دیگری آزادی مشروط بگیرد. بااین‌حال، در اغلب اوقات چنین اتفاقاتی می‌افتد. تردیدی نیست که سیستم قضایی دچار سوگیری هم هست، اما تمرکز ما در فصل ۱ بر نویز خواهد بود و به طور خاص به این موضوع خواهیم پرداخت که چطور قاضی مشهوری متوجه این موضوع شد و آن را شرم‌آور دانست و مبارزاتی علیه آن به راه انداخت که به معنایی جهان را تغییر داد (گرچه نه به حد کافی). این ماجرا دربارهٔ ایالات متحده است، اما تردید نداریم که ماجراهای مشابهی در سایر کشورها نیز وجود دارد (و خواهد داشت). احتمالاً مشکل نویز در بعضی از این کشورها از ایالات متحده هم بدتر است. تا حدی به این خاطر از مثال کیفردهی استفاده می‌کنیم که نشان دهیم نویز می‌تواند موجب بی‌عدالتی‌های بزرگی شود.

کیفردهی قضایی به طور خاص موضوعی دراماتیک است، اما بخش خصوصی را هم مد نظر داریم که آن هم موضوع پرمخاطره‌ای است. برای شرح این مطلب در فصل ۲ سراغ یک شرکت بزرگ بیمه می‌رویم. در آنجا بیمه‌گر به تعیین حق بیمهٔ مشتریان بالقوه می‌پردازد و کارشناس تعیین خسارت باید دربارهٔ مبلغ خسارت حکم کند. احتمالاً پیش‌بینی شما این است که چنین کارهایی ساده و مکانیکی‌اند و کارشناسان مختلف تقریباً به اعداد و ارقام مشابهی می‌رسند. ما آزمایشِ به‌دقت طراحی‌شده‌ای -به‌عنوان نویزرسی- اجرا کردیم تا این پیش‌بینی را محک بزنیم. متوجه شدیم که نویز زیاد هزینهٔ مالی هنگفتی را به شرکت تحمیل می‌کند. از این مثال استفاده می‌کنیم تا نشان دهیم نویز می‌تواند باعث ضررهای اقتصادی بزرگی شود.»