کتاب با غزالی تا بهشت

کتاب با غزالی تا بهشت، اثر غلامرضا جمشیدنژاد اول، تلخیص و بازنویسی المنقذ من الضلال اثر امام محمد غزالی است که در مجموعه کارنامه دانشوران ایران و اسلام نشر میراثبان منتشر شده است.

درباره کتاب با غزالی تا بهشت

کتاب با غزالی تا بهشت، برگرفته از کتاب المُنقِذ مِن الضَلال و المُوصِل الی ذِی العِزّة و الجلال اثر امام ابو حامد محمد بن محمد غزالی (تألیف قرن پنجم) است.

 امام محمد غزالی (۴۵۰-۵۰۵ ه.ق/۱۰۵۸- ۱۱۱۱ م)، این کتاب را در باب تحول اندیشۀ خود با موضوع «شناخت شناسی» در نه بخش و بیست فصل نوشته است. غزالی المُنقذ را هنگام تدریس در نظامیۀ نیشابور به سال (۴۹۹- ۵۰۰ ق/۱۱۰۶-۱۱۰۷ م) تألیف کرد تا تحولات اندیشۀ خود را از سال ۴۸۸ ق/۱۰۹۵ م، که به طریقت تصوف در آمد باز گوید. وی در این اثر مخاطب خود را در جریان چگونگی پیدایش شک در ذهن خود و از شکست‌ها و نا امیدی‌هایش در یافتن حقیقت نزد فیلسوفان گذاشته و سپس از یافتن گم گشته‌اش در تصوف آگاه می‌سازد.

غزالی را به دلیل پرداختن به مراتب معرفت عقلی و حسی در این کتاب، از پیشگامان «شناخت شناسی» بر شمرده‌اند، به‌ گونه‌ای که در این زمینه از فیلسوفان بزرگی چون دیوید هیوم (۱۷۷۶ م) و امانوئل کانت (۱۸۰۴ م) پیشی گرفته است.

با غزالی تا بهشت، تلخیصی است از کتاب المُنقذُ مِن الضَلال نوشتۀ امام محمد غزالی (۱۰۵۸/۱۱۱۱م) است، که در آن به سیر تحول اندیشۀ خود به موضوع «شناخت شناسی» و مراتب معرفت حسی و عقلی می‌پردازد. 

در میان آثار بی‌شمار امام محمّد غزالی (۴۵۰-۵۰۵ ه.ق/۱۰۵۸- ۱۱۱۱ م) که تعداد آنها را در فهرست‌ها و کتابشناسی‌ها تا دویست، سیصد، و حتّی در حدود چهارصد کتاب و رساله، ذکر کرده‌اند، المُنْقِذُ مِنَ آلضَّلالِ وَ آالمُوصِلُ إلی ذی العِزَّةِ وَ الجَلالِ ، کتابی است با حجم کم و اهمّیّت بسیار؛ زیرا غزالی، در آن به شرح تاریخ تحوّل اندیشۀ خود و یا به تعبیری دیگر به موضوع «شناخت‌شناسی» پرداخته است.

غزالی، المُنْقِذُ مِنَ آلضَّلالِ را در هنگام بازگشت به تدریس در نظامیّۀ نیشابور (۴۹۹- ۵۰۰ ق/۱۱۰۶-۱۱۰۷ م) تألیف کرد، تا رخدادهای اندیشۀ خود را از روزی که در سال ۴۸۸ ق/۱۰۹۵ م، به طریقت تصوّف درآمد، بازگوید.

المُنْقِذُ مِنَ آلضَّلالِ، ما را از چگونگی پیدایش حالت شک، در ذهن غزالی، و از شکست‌ها و نا امیدی‌هایش در جستجوی حقیقت، در نزد متکلّمان، و فیلسوفان و باطنیان [= فرقۀ اسماعیلیّه]، و سپس از پیدا کردن گم‌گشته‌اش در تصوّف آگاه می‌سازد.

چون غزالی در این کتاب به نقد معرفت حسّی و معرفت عقلی، هر دو، پرداخته است، او را به خاطر نوشتن این کتاب، به درستی، از پیشگامان «شناخت شناسی» شمرده‌اند که گوی سبقت را در این میدان، از فیلسوفان اروپایی بزرگی، همچون: دیوید هیوم (۱۱۲۳-۱۱۹۰ ق/۱۷۱۱-۱۷۷۶ م) و امانوئل کانت (۱۱۲۶-۱۲۱۹ ق/۱۷۲۴-۱۸۰۴ م)، ربوده است.

در کتاب حاضر که مشتمل بر نه بخش و بیست فصل می‌باشد، و «با غزالی تا بهشت»، نام گرفته است، با کمک‌گیری از آثار دیگر غزالی، کتاب ارزشمند المُنْقِذْ، تلخیص و بازنویسی و نقد، و بررسی همه جانبه شده است.

در پایان نیز فهرست مآخذ برای مطالعۀ علاقه‌مندان افزوده شده و چند پرسش هم به عنوان «خودآزمایی» در باب غزالی و آرای او در المُنْقِذ، آورده‌ شده، تا خوانندۀ ارجمند کتابِ با غزالی تا بهشت، بتواند فراگیری خود را از مطالعۀ آن، مورد ارزیابی قرار دهد، امید است که این اثر برای جوانان عزیز میهن گرامیمان، مفید افتد.

کتاب با غزالی تا بهشت را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این اثر را به تمام پژوهشگران علوم عرفانی پیشنهاد می‌کنیم.