کتاب منظری از شرف النبی (ص)

کتاب منظری از شرف النبی (ص) نوشته محمد روشن است. کتاب منظری از شرف النبی (ص) تلخیص و بازنویسی کتاب شرف‌النبی اثر ابوسعد خرگوشی است.

درباره کتاب منظری از شرف النبی (ص)

این کتاب برگرفته از شرف النبی نوشتۀ ابوسعد واعظ خرگوشی نیشابوری (تألیف قرن چهارم ه.ق) است امام نجم الدین محمود علی راوندی در خلال سال‌های ۵۷۷ و ۵۸۸ ه.ق کتاب پر آوازۀ شرف النبی در باب سیره و شواهدی بر نبوت پیامبر اکرم را از عربی به فارسی برگرداند. مؤلف خود عنوانی برای کتاب ذکر نکرده است، اما مؤلفان کتب تراجم و فهارس از آن به نام‌های مختلفی یاد کرده اند، از جمله کتاب دلائل النبوة، شرف النبوة، شرف المصطفی، شرف النبی.

بر خلاف آثاری که به ضبط وقایع تاریخ حیات رسول الله اشاره دارد، شرف النبی جزء کتاب‌های دلائل النبوة و الشمائل از فروع علم سیره‌نگاری است. این نوع کتب به معجزات پیامبر (ص)، اوصاف خُلقی و خَلقی رسول الله (ص)، تفصیل در عادات زندگی، خوراک و پوشاک، تعداد زوجات، نام همسران، میزان اموال و ... آن حضرت اشاره دارد. نوع اعتقاد اهل تصوف و اهل حدیث به پیامبر از جمله عوامل افزایش توجه به کتب دلائل و شمائل نبوی بوده است.

شرف النّبی نگاشتۀ پرآوازۀ ابوسعد عبدالملک بن ابوعثمان محمّد بن ابراهیم واعظ خرگوشی نیشابوری از سیره‌های نامدار پیامبر گرامی اسلام، محمّد مصطفی که درود خدا بر او و خاندان او باد، است. این اثر در کتاب‌ها و نسخه‌ها به گونۀ سِیَر المصطفی، و دلائل النبوّة و شرف النبوّة و شرف المصطفی نیز خوانده شده است.

این اثر گرامی ابوسعد واعظ که به زبان تازی نگاشته شده، به اهتمام «امام نجم‌الدّین محمود بن محمّد بن علی راوندی» به سال‌های ۵۷۷ و ۵۸۵ ه.ق به فارسی گردانیده شد.

آشنایی استاد محمّد روشن با این متن ارجمند به سال ۱۳۳۶ ش، پس از انتشار مجلّد سوم یادداشت‌های قزوینی به کوشش استاد ایرج افشار، در انتشارات دانشگاه تهران دست داد. علّامۀ فقید محمّد قزوینی در پاسخ نامۀ فرهنگستان وقت: «کدام یک از نسخ خطّی فارسی را باید به چاپ رسانید» ضمن بر شمردن آثاری چون تفهیم بیرونی، ترجمۀ تفسیر طبری، ترجمۀ تاریخ طبری و ... از ترجمۀ شرف النّبی خرگوشی نیز نام برده بود.

به سال ۱۳۴۷ عکس نسخۀ پاریس شرف النّبی مورّخ ظاهراً ۶۰۸ ه.ق را از کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران فراهم آمد و کار تصحیح آن آغاز شد، با کمبودهایی که در نسخۀ پاریس بود، و ناهماهنگی آن با نسخۀ عکسی کتابخانۀ بایزید، کار تصحیح ناتمام ماند. در این میانه آگاه شدند که دکتر احمد طاهری عراقی بر سر این کار هستند، بی‌درنگ و دودلی کار را به ایشان سپردند، و در این فاصله به یک دو کار علمی دیگر از جمله آراستن متن شرح التّعرف لمذهب التصوّف پرداختند.

برای دکتر طاهری عراقی سفری علمی پیش آمد و خود به نشر اثر ارجمند «علوم دینی اسلام در نظام رده‌بندی کتابخانۀ کنگره» پرداختند. چون خبر یافته بودند که نشر شرف النّبی مورد درخواست بسیاری از اهل تحقیق است، ادامۀ کار را به استاد روشن سپردند و نسخۀ کتابخانۀ «اسعد افندی» کهن‌ترین نسخۀ شناخته شدۀ شرف النّبی را به ایشان سپردند و گفتاری در شناسانیدن «ابوسعد خرگوشی نیشابوری» برای کتاب نگاشتند که خلاصۀ آن برای خوانندگان گرامی این اثر بازنویسی و تلخیص شده و کامل آن در چاپ دوم کتاب شرف النّبی، آورده شده است.

چنانکه در پیشگفتار متن کامل شرف النّبی یاد شده اساس کار بر سه نسخه استوار است: نسخۀ کتابخانۀ اسعد افندی مورّخ ۵۹۹ ه.ق، نسخۀ کتابخانۀ ملی پاریس مورّخ ۶۰۸ یا 6۶۸۰ ه.ق، و نسخۀ بایزید ولی مورّخ ۷۵۵ه.ق، که با دقّت این سه نسخه با هم سنجیده شده و بر اساس آن بازنویسیِ متن حاضر ارائه شده است.

خواندن کتاب منظری از شرف النبی (ص) را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به تمام علاقه‌مندان به متون کهن پیشنهاد می‌کنیم.