کتاب رم کولهاس

کتاب رم کولهاس نوشته ایمان رئیسی است. کتاب رم کولهاس پارادوکس توسعه و تخریب است. رم کولهاس پرآوازه‌ترین، و البته تاثیرگذارترین معمار، شهرساز و تئوریسین دوران معاصر است. اندیشه‌های وی عرصه‌های علوم انسانی، اجتماعی و فلسفه را نیز به چالش کشیده است. با وجود توجه زیاد به شیوه‌های آفرینش فرم‌های معماری کولهاس، حقیقت اندیشه‌های وی در ایران به خوبی مطرح نشده است. امیدواریم کتاب پنجم از مجموعه یکصد طراح معاصر که به معرفی مختصر اندیشه‌ها و گزیده‌ای از پروژه‌های معاصر کولهاس اختصاص یافته است سرآغازی بر توجه بیشتر به اندیشه‌های اجتماعی و فلسفی او باشد.

درباره کتاب رم کولهاس

کولهاس یک استثناست. این را تقریبا همه پذیرفته‌اند. هم معماران، که می‌توانند خود را ساعت‌ها مشغول تماشای یک بنای او همچون ویلای دال آوا کنند، هم شهرسازان و برنامه‌ریزان شهری که اگر مانیفست‌های نوشته و نانوشته‌ی کولهاس را نجویده باشند دیگر"بـه‌روز" نیستند و هم سایر اندیشمندان حوزه علوم انسانی، آن‌ها که می‌دانند تفسیر وضعیت اجتماعی/اقتصادی/سیاسی انسانِ امروز ناگزیر از بازخوانی نقش شــهرـ این اَبَرفضایِ در هم برهمِ منظم ـ است.

تاثیر کولهاس را نمی‌توان با دیگر هم عصرانش، نظیر گهری، حدید یا لیبسکیند مقایسه نمود. اندیشه‌ی کولهاس در سطح معماری نمود اندکی دارد. او اعماق معماری را هدف گرفته است و در این راستا ابتدا دوگانه‌ی معماری/شهرسازی را بازتعریف می‌کند. سپس تعاریف پذیرفته شده از مقیاس را در هم می‌شکند و بعد فرم، ساختار، مقطع و هر آنچه در تیررس معماری است را دیگرگون می‌کند. مدرنیته را می‌ستاید اما معماری مدرن را نقد کرده و ناقص می‌داند. کولهاس در خلق مفاهیم جدید و نوآوری در ساختارها آرام و قرار ندارد. همیشه در سفر است. همچون لوکوربوزیه، لوید رایت، هایدگر و دلـوز به شـرق همچون معدنی از پتانسیل‌های فکری می‌نگرد ولی برخلاف آن‌ها شیفته‌ی شرق نیست و آن را نیز با تیغ تیز تشریح نوازش می‌کند. کولهاس تنهاست.

«یـکصد طـراح مـعاصر» نخستین مجموعه در ایران است که با هدف تجزیه و تحلیل آثار و اندیشه‌های طراحانی از رشته‌ها و گرایش‌های مختلف منتشر می‌شود. این مجموعه نه به معرفی مشاهیر معماری و معماران «سوپراستار» اختصاص دارد و نه اصولا به معرفی بسنده می‌کند، بلکه به تحلیل و نقد پرداخته و طراحانی را معرفی می‌کند که کمتر در نشریات و کتب فارسی نامی از آن‌ها برده شده‌است. حتی اگر طراح صاحب‌نامی نظیر «رم کولهاوس» یا «زاحا حدید» در میان این طراحان انتخاب شده باشد، سعی‌ شده‌است تا به آثار متاخر و مبانی نظری معاصر در طراحی آنان پرداخته‌شود.

نخستین جلد از این مجموعه به معرفی "ریکاردو لگـورتا"، معمار مکزیکی، دومین کتاب به "هـرزوگ و دمـورن"، سومین کتاب به "سـوفوجیموتو" معمار ژاپنی و چهارمین کتاب به معرفی "کـریم رشیـد" طراح صنعتی/طراح داخلی پرآوازه اختصاص داشته است.

«یـکصد»، استعاره‌ای است از «بسیار»، هدف اما رسیدن به عدد صـد نیست، ممکن است با استقبال خوانندگان و همکاری نویسندگان و مترجمان تعداد کتب این مجموعه از یکصد نیز فراتر رود، شاید هم این مجموعه چون بسیاری از نمونه‌های مشابه در میانه راه متوقف شود، هدف اما شروع مجموعه‌ای است که پایانی بر آن متصور نیستیم، کاری گروهی که ممکن است سال‌ها ما را گردهم آورد، بهانه‌ای برای ارتباط با دانشجویان، اساتید، مترجمین و هنرمندان فعال در سایر گرایش‌های طراحی و در نهایت ارتقا آگاهی و مطالعه طراحان. با این حال آینده و نتایج حاصل از انتشار این مجموعه برای ما هم نامشخص است. شاید سال‌ها پس از امروز این مجموعه به منبعی برای مطالعه «تاریخ طراحی معاصر» تبدیل شود، شاید باب گفتگو میان هنرمندان و طراحان رشته‌های مختلف باز شود، شاید بزرگواری پیدا شود و چنین مجموعه‌ای را برای طراحان ایرانی گردآوری کند، باز هم باید گفت: کسی چه می‌داند!

خواندن کتاب رم کولهاس را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به تمام علاقه‌مندان به معماری پیشنهاد می‌کنیم.