ژان تولی

ژان تولی (توله) (متولد ۲۶ فوریه‌ی ۱۹۵۳، سن‌لو، مانش، فرانسه) تصویرگر، فیلمساز، نویسنده، کارتونیست و مجری تلویزیونی اهل فرانسه است. این نویسنده بیش از بیست رمان و کتاب تحسین‌شده، از جمله کتاب مشهور مغازه‌ی خودکشی را در کارنامه‌ی خود به ثبت رسانده است. بسیاری از آثار تولی در تئاتر یا سینما مورد اقتباس قرار گرفته‌اند و کتاب‌های او نیز در ۲۴ کشور ترجمه شده‌اند. تولی به واسطه‌ی فعالیت‌های ادبی و سینمایی خود برنده‌ی جوایزی از جمله جایزه‌ی prix trop virilo شده است. او همچنین نویسنده‌ی کتاب‌های دیگری از جمله دهکده‌ی آدم‌خواران، فرشته‌ی سمی، کتابی بر پایه‌ی زندگی‌نامه‌ی شاعر فرانسوی، پل ورلن و بیوگرافی افرادی از جمله آرتور رمبو و فرانسوا ویون است.

بسیاری از منتقدان اعتقاد دارند که ژان تولی کلمات را چنان باورپذیر در دهان شخصیت‌هایش می‌گذارد که آن‌ها را برای مخاطب سرشار از زندگی می‌کند. میل او به داستان‌های گروتسک و ترسناک به خوبی شناخته شده است، اما تولی نوشته‌های خود را به خوبی با سبکی ملموس و احساس شوخ‌طبعی می‌نگارد.

تولی در در سن‌لو به دنیا آمد و در آخگویی بزرگ شد. والدین او از مبارزان کمونیست بودند، با این حال فراشان یک شهرداری کمونیستی بودند. تولی که با استانداردهای زمان کودکی‌اش یک دانش‌آموز بد محسوب می‌شد، به اندازه‌ی کافی خوش‌شانس بود که توسط یک معلم خوش‌ذوق تشویق شود که به مدرسه‌ی نقاشی برود.

در سال ۱۹۷۸، ژان تولی به موسسه‌ی L'Écho des Savanes پیوست و تصاویر گزارش‌های مربوط به بارژوت‌ها و همچنین کتاب کمیک افرادی از فرانسه و جاهای دیگر را خلق کرد. این کتاب کمیک در جشنواره‌ی آنگولم در سال ۱۹۹۰ برنده‌ی جایزه‌ی کمک استثنایی به تجدید ژانر کمیک استریپ شد. هنگامی که L'Écho des Savanes منحل شد، تولی با Circus که یک نشریه‌ی ماهانه بود، از سال ۱۹۸۳ تا ۱۹۸۶ همکاری کرد. در آن زمان، او کتاب‌های دختران شب و سیتا جاوا را نیز منتشر کرد. پس از دریافت جایزه در سال ۱۹۹۰، تولی تصمیم گرفت برای رفتن به تلویزیون، کشیدن کمیک‌ها را رها کند.

کتاب‌های ژان تولی

در آغاز دهه‌ی ۱۹۹۰، الیزابت ژیل، ناشر انتشارات جولیارد، پس از دیدن ژان تولی در تلویزیون، او را متقاعد کرد که شروع به نوشتن کند. از آن پس سیزده رمان تولی به کمک انتشارات جولیارد منتشر شدند. اولین رمان او، رنگین‌کمان برای رمبو، در سال ۱۹۹۱ منتشر شد و در سال ۱۹۹۶ نیز خود ژان تولی اقتباسی از این کتاب را به عنوان یک فیلم بلند تولید کرد. رمان عزیزم نیز توسط کریستین کریر در سال ۲۰۰۷ برای ساخت فیلمی سینمایی مورد اقتباس قرار گرفت. تولی از آن زمان به بعد، تمام وقت خود را به نویسندگی اختصاص داده است.

ژان تولی نویسنده‌ای بود که تمام‌مدت خود را در دفترش در قلب منطقه‌ی ماریس حبس می‌کرد و به نوشتن می‌پرداخت. همین وقف نویسندگی شدن، باعث شد او کتاب‌های دیگری از جمله قصیده‌ای برای پدری فراموش‌شده (۱۹۹۵)، کادر (۱۹۹۹) و قوانین جاذبه (۲۰۰۳) را منتشر کند. او همچنین با نوشتن کتاب موسیو مونتسپان (قربانی پادشاه خورشید) منتشرشده در سال ۲۰۰۸، موفق به دریافت جایزه‌ی بزرگ پالاتین برای رمان تاریخی شد و این کتاب توانست در ۲۵۰ هزار نسخه به فروش برسد.

داستان‌های تولی با الهام از حقایق و شخصیت‌های واقعی، نوعی از سینما را جذب می‌کنند که او می‌تواند داستان‌های خود را به آن عرضه کند، بدون آنکه دخالت مستقیمی در نحوه‌ی تولید فیلم‌ها داشته باشد. ژان تولی همچنین در برخی فیلم‌ها مانند رومن (۱۹۹۷) و پنهان (به کارگردانی میشائیل هانکه، ۲۰۰۵) نقش بازیگر را نیز به عهده داشته است.

در سال ۲۰۱۳، ژان تولی با نوشتن داستان پادشاه نفرین‌شده، چارلز نهم به همراهی ریچارد گورینیو در قالب کمیک استریپ که چارلی ۹ نام داشت، ژانر جدیدی را تجربه کرد که در سال ۲۰۱۴ نیز با آلبوم Je, François Villon که توسط لوئیجی کریتون طراحی شده بود، ادامه یافت.

تولی با وجود داشتن کارنامه‌ای درخشان، بیشتر به واسطه‌ی نوشتن کتاب مغازه‌ی خودکشی شناخته شده است. مغازه‌ی خودکشی یک رمان کمدی سیاه است که در سال ۲۰۰۶ منتشر شده و به ۱۹ زبان نیز ترجمه شده است. داستان این فیلم در شهری تقریبا آخرالزمانی در آینده، در جهانی رخ می‌دهد که از تغییرات شدید آب‌وهوایی رنج می‌برد، جایی که تقریبا همه‌ی ساکنانش به نوعی افسرده محسوب می‌شوند. شخصیت‌های اصلی این رمان، اعضای خانواده‌ی توواچه هستند که نام آن‌ها برگرفته از سه نفر از مشهورترین افرادی هستند که خودکشی کرده‌اند: پدرسالار «میشیما توواچه» که قرار است یادآور شخصیت یوکیو میشیما، نویسنده‌ی مشهور ژاپنی باشد، پسر بزرگ خانواده، «ونسان توواچه» که یادآور ونسان ونگوگ، نقاش مشهور است و دخترشان «مرلین توواچه» که یادآور شخصیت مرلین مونرو، بازیگر مشهور هالیوود است. پسر کوچک‌تر خانواده نیز آلن نام دارد که نام ریاضیدان و رمزنگار بریتانیایی، آلن تورینگ را به مخاطب یادآوری می‌کند، اما در طول کتاب، داستان توسط همین پسر متحول می‌شود. مغازه‌ی خودکشی در سال ۲۰۱۲ توسط پاتریس لوکنت برای ساخت یک فیلم انیمیشن با همین نام، مورد اقتباس قرار گرفت.

ژان تولی اکنون با شریک زندگی خود، بازیگر فرانسوی سینما، میو میو، در منطقه‌ی ماره‌ی پاریس زندگی می‌کند.