نجیب محفوظ
نَجیب مَحفوظ عبدالعزیز ابراهیم احمد الباشا (۲۰۰۶- ۱۹۱۱)، نویسنده مصری برنده نوبل ادبیات است.
او که فرزند یک کارمند دولتی بود در بخش فرهنگی خدمات کشوری مصر، از ۱۹۳۴ تا زمان بازنشستگی‌اش در ۱۹۷۱، کار کرد.
محفوظ ۳۰ کتاب داستانی نوشت و در ۱۹۸۸ برنده نوبل ادبیات شد تا اولین عربی باشد که این جایزه را دریافت می‌کند.
رمان‌های اولیه او مانند «رادوبیس»، در زمان‌های مصر باستان می‌گذشت اما هنگامی که شروع به نوشتن اثر بزرگش کرد به توصیف جامعه مدرن مصر روی آورده بود.
این اثر که با نام «سه‌گانه مصر» شناخته می‌شود زندگی سه نسل از خانواده‌های متفاوت را در قاهره، از جنگ جهانی اول تا بعد از کودتای نظامی ۱۹۵۲ که موجب سقوط شاه فاروق شد، بیان می‌کند.
این سه‌گانه بررسی‌ای هوشمندانه از اندیشه‌ها، رفتارها و تغییرات اجتماعی در مصر به‌دست می‌دهد.
محفوظ در عمده آثارش دیدگاه‌های منتقدانه‌ای در برابر رژیم سلطنتی قدیمی مصر، استعمار انگلیس و مصر کنونی اتخاذ کرد. تعداد زیادی از رمان‌های برجسته او در مورد مسائل اجتماعی و زندانیان سیاسی است.
بسیاری از آثار او به صورت پاورقی در نشریات منتشر شد، از جمله «بچه‌های محله ما» و «کوچه مدق» که بر اساس آن فیلمی نیز ساخته شد.
«بچه‌های محله ما» یکی از بهترین آثار محفوظ است که به‌خاطر کفرگویی ناشی از تصویر کنایی او از خدا که مخالف عقاید ادیان ابراهیمی - یهودیت، مسیحیت و اسلام- بود در مصر سال‌ها ممنوع شد.
در ۱۹۸۹ پس از فتوای حکم مرگ سلمان رشدی، عمر عبدالرحمن روحانی نابینای مصری در گفت وگو با یک روزنامه‌نگار گفت که اگر محفوظ برای نوشتن این داستان مجازات می‌شد، رشدی به خود اجازه انتشار چنین کتابی را نمی‌داد.
عبدالرحمن همیشه تأکید می‌کرد آنچه او گفته فتوا نیست اما اسلامگرایان تندرو آن را فتوا انگاشته و تصمیم به کشتن این نویسنده ۸۲ ساله داشتند و او را از ناحیه گردن، بیرون از خانه‌اش در قاهره، با چاقو مجروح کردند. محفوظ زنده ماند اما پس از آن همیشه محافظان او را همراهی می‌کردند.
سرانجام «بچه‌های محله ما» در اوایل ۲۰۰۶ در مصر با مقدمه‌ای از احمد کمال ابوالمجد به‌چاپ رسید.
محفوظ حدود ۴۰ رمان و داستان کوتاه، به علاوه بیش از ۳۰ نمایش‌نامه رادیویی وسینمایی و نمایش‌نامه، نوشت.
برخی از آثار محفوظ به فارسی ترجمه و با استقبال مواجه شده است.