کتاب آدام اسمیت

کتاب آدام اسمیت نوشته احمد علامه فلسفی است که به زندگی فیلسوف مشهور اسکاتلندی و پدر علم اقتصاد مدرن، آدام اسمیت می‌پردازد.

 درباره آدام اسمیت

آدام اسمیت در ۵ ژوئن ۱۷۲۳ در اسکاتلند در شهر کرک‌کالدی (Kirkcaldy)، در نزدیکی ادینبورگ انگلستان، دیده به جهان گشود. آدام اسمیت فرزند یک مشاور حقوقی برجسته در همین شهر تاریخی مذکور در منطقه فایف در اسکاتلند بود. پدر وی مدتی پس از تولّد آدام اسمیت ، دار فانی را وداع گفت و وظیفه سرپرستی آدام اسمیت را مادرش برعهده گرفت. آدام اسمیت در ۴ سالگی، توسط کولی‌ها دزدیده شد؛ ولی با پیگیری‌های عمویش نجات یافت و به آغوش خانواده‌اش بازگشت. او در دوران کودکی در بازی‌های کودکانه همسالان خود شرکت نمی‌کرد و عموماً در بیماری به‌سر می‌برد؛ تا اینکه دوران کودکیش را با مشقّت و بیماری پشت سر گذاشت و پس از گذراندن آموزش‌های اولیه در سن چهارده ‌‌سالگی، وارد دانشگاه گلاسکو شد و به تحصیل فلسفه اخلاق پرداخت.

آدام اسمیت در سال ۱۷۵۱، به‌سمت استادی دانشگاه گلاسکو منصوب شد و به‌تدریس درس فلسفه اخلاق (که در آن به مباحث علوم اجتماعی مبادرت داشت)، پرداخت. او در سال ۱۷۵۹، اولین اثر عظیم علمیش را به‌نام نظریه« احساسات اخلاقی » خلق نمود. وی در این کتاب که موضوع آن اخلاق است، به اخلاق مسیحیت آن زمان حمله می‌کند . اسمیت، کتاب «ثروت ملل» را در طول دوازده سال تالیف کرد . آدام اسمیت، که از او به عنوان پیش‌گام در اقتصاد سیاسی و «پدر علم اقتصاد مدرن» یاد می‌شود و همچنین از نظریه‌پردازان اصلی نظام سرمایه‌داری مدرن به‌شمار می‌رود.

آدام اسمیت هیچ‌گاه ازدواج نکرد و تا جایی‌که در تاریخ ثبت شده، به‌طور جدی با هیچ زنی ارتباط نداشته است. او تا شش سال مانده به پایان عمرش که زمان فوت مادرش بود، با مادرش زندگی می‌کرد. او با یکی از معاصران و دوستان صمیمی خود، دیوید هیوم و بیشتر نخبگان زمانه خود، ارتباطات علمی داشت و در جلسات آنان شرکت می‌کرد. او بالاخره در ۱۷ جولای ۱۷۹۰ دیده از جان فروبست و به‌علّت تأثیرات انقلاب فرانسه، مرگ او در چشم هیچ‌کس مهم نیامد و او را در گوری که بر آن نوشته شده است "آدام اسمیت نویسنده ثروت ملل اینجا خفته است"، دفن کردند.

 خواندن کتاب آدام اسمیت را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

 دانشجویان و علاقه‌مندان به رشته فلسفه و سرگذشت فیلسوفان.

 بخشی از کتاب آدام اسمیت

شکم پرستی ارباب (زمین‌دار) در نظریه احساسات اخلاقی، توسط کار غیرمولد در کتاب «ثروت ملل»

تنها در کتاب تاریخ نجوم (نوشته شده قبل از ۱۷۵۸) اسمیت از دست نامرئی صحبت می‌کند، که جاهلان از آن برای توضیح پدیده‌های طبیعی غیرقابل توصیف استفاده می‌کنند

"آتش بنا به ضرورت ماهیت خود می‌سوزاند و آب تازه می‌کند؛ اجسام سنگین پایین می‌روند، و مواد سبک‌تر به سمت بالا پرواز می‌کنند، دست نامرئی مشتری (ژوپیتر) هرگز ادراک نشد که در این اقدامات دست داشته باشد. "

در نظریه احساسات اخلاقی (۱۷۵۹) و در ثروت ملل (۱۷۷۶) آدام اسمیت از یک دست نامرئی صحبت می‌کند که این دست نامرئی هرگز در معنای امروزی آن به کار گرفته نشده‌است. در نظریه احساسات اخلاقی اسمیت از این واژه کمک می‌گیرد تا یک مفهوم " نشت اقتصادی" را حمایت کند، مفهومی که همچنین در توسعه نظریه نئوکلاسیک نیز استفاده شد: شکم پرستی اغنیا سبب خدمت‌رسانی (و سیر کردن شکم) فقراست.

ثروتمندان … تنها کمی بیشتر از فقرا مصرف می‌کنند، و علی‌رغم خودخواهی طبیعی و درنده خویی شان، هر چند آن‌ها تنها به فکر راحتی خود هستند، و علی‌رغم اینکه تنها هدفی که آن‌ها از استخدام و به‌کارگیری هزاران نفر رسیدن به لذت خواسته‌های بیهوده و سیری ناپذیر خود است، آن‌ها تمام پیشرفت خود را با فقرا تقسیم می‌کنند. آن‌ها توسط یک دست نامرئی هدایت می‌شوند تا توزیع تقریباً مشابهی از ملزومات زندگی انجام دهند به میزانی که اگر زمین به بخش‌های مساوی بین ساکنین آن تقسیم می‌گردید صورت می‌پذیرفت؛ و در نتیجه بدون قصد و بدون اینکه بدانند، به سود جامعه رفتار کرده‌اند؛ و وسیله‌ای برای تکثیر گونه‌ها فراهم آورده‌اند. هنگامی که مشیت، زمین را در میان چند ارباب تقسیم کرد، افرادی که خارج از این تقسیم‌بندی ماندند را نه فراموش کرد و نه رها کرد. اینها نیز از سهم خود از هرآنچه که تولید می‌شود لذت می‌برند. در تمامی آنچه که خوشبختی واقعی را در زندگی افراد شکل می‌دهد، این گروه کمتر و دون‌تر از گروه دیگر که به نظر بالاتر می‌رسند، نیستند. در راحتی جسم و صلح ذهن، تمام صفوف مختلف زندگی تقریباً در یک سطح هستند و گدایی که در کنار اتوبان از خورشید استفاده می‌کند از امنیتی برخوردار است که شاه برای آن می‌جنگد.

بازدید اسمیت از فرانسه و آشنایی او با اقتصاددانان فرانسوی (معروف به فیزیوکراتها) دیدگاه وی را از بهینه‌سازی اقتصاد خرد به رشد و بهبود اقتصاد کلان به عنوان پایان اقتصاد سیاسی تغییر داد. بنابرین شکم پرستی ارباب (زمین‌دار) در نظریه احساسات اخلاقی توسط کار غیرمولد در ثروت ملل منسوخ شد. واکر، رئیس‌جمهور اول انجمن اقتصاد آمریکا (۱۸۸۵ تا ۹۲) با وی موافقت کرد:

خدمتکار خانگی … به عنوان وسیله‌ای برای سود رساندن به ارباب خود نیست. درآمد ارباب وی هرگز وابسته به استخدام وی نیست. در مقابل، این درآمد است که ابتدا بدست می‌آید و این مقدار درآمد است که تعیین می‌کند خدمتکار باید استخدام شود یا نه، در حالی که به‌طور کامل درآمد از آن اشتغال کاهش می‌یابد. همان‌طور که آدام اسمیت آن را بیان می‌کند: "یک مرد با به‌کارگیری بسیاری از تولید کنندگان ثروتمند می‌شود؛ و با حفظ بسیاری از بندگان پست فقیر می‌شود."

تغییر نظر ۱۸۰ درجه‌ای اسمیت از اقتصاد خرد به کلان در "ثروت ملل" منعکس نشده‌است. زیرا بخش‌های زیادی از این کتاب از سخنرانی‌های اسمیت قبل از سفر به فرانسه استفاده شده‌است. پس خواننده می‌بایست بین آدام اسمیت اقتصاد خردی و آدام اسمیت اقتصاد کلانی در ثروت ملل تمایز قائل شود. اینکه استفاده آدام اسمیت از واژه دست نامرئی در میانه کتاب یک کاربرد اقتصاد خردی است یا یک عبارت اقتصاد کلانی که انحصارات و دخالت دولت در تعرفه‌ها و اختراع ثبت شده را محکوم می‌کند، قابل بحث است.