کتاب از نگاه مولوی

کتاب از نگاه مولوی نوشته ساسان حبیب‌وند است. این کتاب با زبانی روان و خوش‌ساخت خواننده را به دنیای آشنایی با آراء و اندیشه‌های مولانا جلال‌الدین محمد بلخی معروف به مولوی می‌برد. این کتاب شما را غرق در دنیای ادبیات می‌کند.

درباره کتاب از نگاه مولوی

مولوی دنیا را چگونه می‌بیند؟ نگاه او به خدا، هستی، دین و زندگی چگونه است؟ وقتی که از «مرگ قبل از مرگ» سخن می‌گوید، به چه چیز اشاره دارد؟ نظر مولوی درباره‌ عقل چیست و چرا «پای استدلالیان را چوبین» می‌خواند؟ آیا از منظر او برای کسب شادی و آرامش، فکر و اندیشه را باید به دور ریخت؟ «بقا در فنا» یعنی چه؟ و زبان عارفانه مولوی را چگونه باید فهمید؟ در اینجا قصد داریم دفتر اشعار مولوی را برگیریم، مشتاقانه پای سخن این حکیم فرزانه بنشینیم و مدتی از پنجره‌ نگاه او دنیا و زندگی را تماشا کنیم...

کتاب از نگاه مولوی، در قالب چهار فصل، بر پایه‌ی اسناد معتبر و براساس متن کلام خود مولوی، نمایی از نگرش و جهان‌بینی او را به تصویر می‌کشد. در فصل اول با طرحی کلی از هستی‌شناسی مولوی آشنا خواهیم شد. در فصل دوم به ماهیت و معنای «نفس» از منظر مولوی خواهیم پرداخت. در فصل سوم به سراغ یکی از جنجالی‌ترین بحث‌ها، یعنی نگاه مولوی به عقل و عقلانیت خواهیم رفت و در فصل آخر، به این سؤال خواهیم رسید که علت مخالفت مولوی با فلسفه چیست و او به چه سبب، بر فیلسوفان تاخته است.

خواندن کتاب از نگاه مولوی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به تمام علاقه‌مندان به ادبیات و شناخت مولانا پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب از نگاه مولوی

میراث به‌جای مانده از مولوی شامل پنج اثر است که دو تای آن به نظم و سه دیگر به نثر هستند: «مثنوی معنوی» و «دیوان شمس» دو کتاب عظیم منظوم مولوی به شمار می‌روند و «فیه ما فیه»، «مجالس سبعه» و «مکتوبات»، سه اثر دیگر وی به نثر هستند. در این میان، مثنوی معنوی، مهم‌ترین آفرینش حکمی و آموزشی او شمرده می‌شود، مجموعه‌ای که آن را «دائره‌المعارفی از علوم اسلامی از فقه تا نجوم» دانسته‌اند.

یک اصل مهم که می‌بایست در مطالعه آثار مولانا در نظر داشت آن است که مولانا صاحب یک دستگاه جامع و مستقل هستی‌شناسانه و عرفانی است، مجموعه‌ای که هر جزء آن با سایر اجزاء و عناصر آن دارای ارتباطی ذاتی است. لذا برای نیل به درکی درست از هر یک از بخش‌های کلام مولوی، داشتن شناختی کلی و فراگیر از تمامیت جهان‌بینی وی، امری ضروری و اجتناب¬ناپذیر است. این اصل مهم به‌خصوص برای مشتاقانِ کم‌حوصله‌ی عصر شبکه و رایانه، مطلبی شایان تأمل است چرا که واقعیت آن است که خواندن یا شنیدن پاره‌های دست‌چین شده و برکنده از متن اثر، نه تنها تضمینی بر فهم آراء مولانا (و هیچ اندیشمند دیگری) نیست، بلکه اغلب، مایه‌ی کج‌فهمی و دریافت تصویری ناقص و معوج از پیام این شخصیت تاثیرگذار جهان حکمت و عرفان خواهد شد.

د. جهان‌بینی مولوی

مولانا هرگز اصول دیدگاه‌ها و تعالیم خود را در صورت یک مجموعه‌ی منسجم فکری یا فلسفی، تدوین یا ارائه نکرد. از همین رو، دسته‌بندی عناصر و ویژگی‌های کلی اندیشه‌ی او کاری به‌غایت دشوار است. آنچه که بر این سختی می‌افزاید، روش خاص اوست در تبیین افکار و آموزه‌های اخلاقی و عرفانی در قالب شعر و داستان و تمثیل، آن هم به شکل پراکنده و فاقد نظمی مشخص. پاره‌ای از مولوی‌پژوهان بر این شیوه مولانا خرده گرفته و آن را مانعی بر سر راه درک آسان سخن او دانسته‌اند و لیکن بسیاری دیگر، در این کار، حکمت و زکاوتی خاص دیده و آن را ستوده‌اند، از جمله این‌که گفته شده که مولوی بر آن شد که به‌جای ارائه خشک و خط‌کشی شده‌ی معارف خود در قالب رساله یا درس‌نامه‌های فلسفی یا اخلاقی، آن‌ها را در قالب دلکش و همه‌کس‌فهم شعر و حکایت و تمثیل بریزد و در این کار از شیوه آموزشی و تشویقی قرآن و الگوی گویندگانی چون عطار و سنایی الهام پذیرفت.

. آفرینش

مولوی یک مسلمان سنی و پیرو آیین حنفی (یکی از فرقه‌های چهارگانه‌ی تسنن) با گرایش‌های اشعری (در مقابل معتزلی) است و طبیعتاً شاکله‌ی نگاه وجودشناسانه‌ی او برآمده از آموزه‌های قرآنی و سنت نبوی است.

هر که در حس ماند او معتزلی است گر چه گوید سُنی‌ام از جاهلی است

هر که بیرون شد ز حس، سنی وی است اهل بینش چشم عقل خوش پی است

در اندیشه مولانا، خداوند پیش از آفرینش عالم یک «گنج پنهان» بود که میل آن داشت تا کشف گردد و شناخته شود. از این رو جهان هستی را خلق کرد تا به‌سان آیینه‌ای سترگ، ویژگی‌های درخشان وی را در خود منعکس سازد.

گنج مخفی بُد، ز پُرّی چاک کرد خاک را تابان تر از افلاک کرد

گنج مخفی بُد ز پُرّی جوش کرد خاک را سُلطان اطلس پوش کرد

در نگاه مولوی، تمامی اجزاء و عناصر جهانی که پیش روی بشر است، از جمله خود او، بازتابنده‌ی خصوصیات آفریننده‌ی خویش هستند و هر یک به زبانی، حکایت از صفات وصف‌ناپذیر او می‌کنند:

از جمادی عالم جان‌ها روید غلغل اجزاء عالم بشنوید.