کتاب درس پژوهی

کتاب درس پژوهی (رویکردی برای بهسازی آموزش و یادگیری)، با عنوان انگلیسی Lesson study: professional learning for our time، نوشته پیتر دادلی و با ترجمه ابوالفضل بختیاری و محمدرضا خدادوست، اثری تخصصی در حوزه‌ی آموزش‌وپرورش است که انتشارات دوران در سال ۱۳۹۸ آن را منتشر کرده است. این کتاب به معرفی و تبیین رویکرد درس‌پژوهی به‌عنوان یکی از روش‌های نوین و اثربخش برای بهسازی آموزش و یادگیری در مدارس و کلاس‌های درس می‌پردازد. نویسنده باتکیه‌بر تجربیات بین‌المللی، به‌ویژه در کشورهای ژاپن و انگلستان، تلاش کرده است تا ابعاد مختلف این رویکرد را از منظر پژوهشی و عملیاتی بررسی کند. درس‌پژوهی به‌عنوان یک فرایند مشارکتی و علمی، معلمان را به بازاندیشی و اصلاح مستمر تدریس و یادگیری دانش‌آموزان ترغیب می‌کند و بستری برای توسعه‌ی حرفه‌ای معلمان فراهم می‌آورد. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب درس پژوهی اثر پیتر دادلی

کتاب درس‌پژوهی، نوشته‌ی پیتر دادلی، اثری پژوهشی و کاربردی در حوزه‌ی آموزش است که به بررسی یکی از مهم‌ترین رویکردهای توسعه‌ی حرفه‌ای معلمان می‌پردازد. این کتاب با نگاهی جامع، درس‌پژوهی را به‌عنوان فرایندی مشارکتی و علمی معرفی کرده که هدف آن بهبود مستمر آموزش و یادگیری در کلاس درس است. نویسنده با بهره‌گیری از پژوهش‌ها و تجربیات کشورهای مختلف، به‌ویژه ژاپن و انگلستان، روند تاریخی، ساختار و تأثیرات درس‌پژوهی را شرح داده است. ساختار کتاب به‌گونه‌ای است که ابتدا مفاهیم پایه و ضرورت‌های درس‌پژوهی را مطرح می‌کند، سپس به تشریح مراحل اجرایی، نمونه‌های عملی و نتایج پژوهش‌های بین‌المللی می‌پردازد.

در بخش‌هایی از کتاب، نقش درس‌پژوهی در رشد حرفه‌ای معلمان، بهبود کیفیت تدریس، ارتقای یادگیری دانش‌آموزان و حتی رفاه شغلی کارکنان مدرسه بررسی شده است. همچنین پیتر دادلی به چالش‌ها و فرصت‌های اجرای این رویکرد در بافت‌های آموزشی مختلف اشاره کرده و راهکارهایی برای بومی‌سازی آن ارائه داده است. این کتاب هم برای معلمان و مدیران مدارس و هم برای پژوهشگران، سیاست‌گذاران آموزشی و دانشجویان رشته‌های علوم تربیتی قابل‌استفاده است.

خلاصه کتاب درس پژوهی

کتاب درس‌پژوهی با تمرکز بر مفهوم و فرایند درس‌پژوهی، به بررسی نقش این رویکرد در بهبود آموزش و یادگیری می‌پردازد. پیتر دادلی ابتدا به معرفی درس‌پژوهی به‌عنوان روشی علمی و عملی برای ارتقای کیفیت تدریس و یادگیری اشاره کرده و آن را فرایندی مشارکتی میان معلمان دانسته که بر شناسایی مسائل کلاسی، طراحی و اجرای طرح درس، مشاهده و بازبینی تدریس و ارائه‌ی بازخورد سازنده استوار است. در این فرایند، معلمان با همکاری یکدیگر، تدریس را برنامه‌ریزی و اجرا می‌کنند و سپس با مشاهده‌ی دقیق رفتار و یادگیری دانش‌آموزان، نقاط قوت و نقاط ضعف تدریس را شناسایی و اصلاح می‌کنند. کتاب با ارائه‌ی نمونه‌هایی از اجرای درس‌پژوهی در کشورهای مختلف، به‌ویژه ژاپن و انگلستان، نشان داده است که این رویکرد چگونه می‌تواند به رشد حرفه‌ای معلمان و بهبود یادگیری دانش‌آموزان منجر شود.

پیتر دادلی تأکید کرده است که درس‌پژوهی صرفاً بازنگری یک درس خاص نیست، بلکه فرایندی مستمر برای توسعه‌ی حرفه‌ای و ارتقای فرهنگ مشارکت در مدارس است. در بخش‌هایی از کتاب، مراحل اجرایی درس‌پژوهی، نقش مشاهده و تحلیل یادگیری دانش‌آموزان، اهمیت بازخورد همکارانه و چگونگی بومی‌سازی این رویکرد در بافت‌های آموزشی مختلف به‌تفصیل شرح داده شده است. همچنین نویسنده به چالش‌های احتمالی در اجرای درس‌پژوهی و راهکارهای مقابله با آن‌ها پرداخته است. در مجموع، کتاب تصویری روشن از اهمیت و کارکرد درس‌پژوهی در نظام‌های آموزشی ارائه می‌دهد و راهنمایی عملی برای معلمان و مدیران مدارس محسوب می‌شود.

چرا باید کتاب درس پژوهی را بخوانیم؟

کتاب درس‌پژوهی با رویکردی پژوهش‌محور و عملی، فرصتی برای آشنایی با یکی از مؤثرترین روش‌های توسعه‌ی حرفه‌ای معلمان فراهم کرده است. این کتاب با ارائه‌ی نمونه‌های واقعی و تحلیل‌های دقیق، نشان داده است که چگونه همکاری و بازاندیشی جمعی می‌تواند به بهبود مستمر تدریس و یادگیری منجر شود. از ویژگی‌های شاخص این اثر می‌توان به پرداختن به تجربه‌های بین‌المللی، تشریح مراحل اجرایی درس‌پژوهی و بررسی تأثیرات آن بر رشد حرفه‌ای معلمان و کیفیت یادگیری دانش‌آموزان اشاره کرد. کتاب به چالش‌ها و فرصت‌های اجرای این رویکرد در بافت‌های مختلف نیز پرداخته و راهکارهایی برای عملیاتی‌کردن آن ارائه داده است. مطالعه‌ی این کتاب به معلمان و مدیران مدارس کمک می‌کند تا با نگاهی نو به فرایند آموزش و یادگیری بنگرند و ابزارهایی برای ارتقای کیفیت تدریس خود بیابند.

خواندن کتاب درس پژوهی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به معلمان، مدیران مدارس، دانشجومعلمان، پژوهشگران حوزه‌ی آموزش و سیاست‌گذاران آموزشی پیشنهاد می‌شود. همچنین برای کسانی که به‌دنبال بهبود کیفیت تدریس، توسعه‌ی حرفه‌ای و ارتقای یادگیری دانش‌آموزان هستند، مناسب است.

درباره پیتر دادلی

پیتر دادلی معاون دفتر موفقیت‌های تحصیلی در بخش کمدن لندن و استاد مدعو تعلیم‌وتربیت در دانشگاه لستر است. او در سال ۲۰۰۱ درس‌پژوهی را در انگلستان معرفی کرد و از آن زمان، به ترویج درس‌پژوهی در سطح ملی و بین‌المللی پرداخته است. پژوهش او با عنوان معلمان چگونه در محیط درس‌پژوهی یاد می‌گیرند، در سال ۲۰۱۲ در بخش جوایز تحقیقات دکتری انجمن تحقیقات آموزشی انگلستان، رتبه‌ی دوم را کسب کرد. دادلی بنیان‌گذار و مالک وبگاه درس‌پژوهی انگلستان نیز هست.

دادلی در سال ۲۰۱۱ دکترای خود را از دانشکده‌ی تعلیم‌وتربیت دریافت کرد و در سال ۲۰۱۷ به همین دانشکده پیوست تا مسیر کارشناسی ارشد رهبری و بهبود آموزش را هدایت کند و به پژوهش و توسعه‌ی یادگیری معلمان، درس‌پژوهی، پژوهش عملیاتی، توسعه‌ی حرفه‌ای، رهبری سیستمی و سیاست‌گذاری ادامه دهد. او در سال ۲۰۱۵ به‌عنوان عضو ارشد به کالج هیوز پیوست و از بنیان‌گذاران پروژه‌ی اورسی کمبریج بود و در سال ۲۰۲۱ پلتفرم Camtree ـ تبادل پژوهش معلمان کمبریج ـ را تأسیس و رهبری کرد؛ این پلتفرم بستری است برای پژوهشگران عملی تا گرد هم آیند، تحقیقات خود را توسعه دهند و منتشر کنند. کتاب درس‌پژوهی او به چندین زبان ترجمه شده است.

پیتر پیش از ورود به حوزه‌ی رهبری آموزش، در مدارس ابتدایی و متوسطه‌ی شرق لندن و یونان تدریس کرد. سپس در خدمات بهبود مدارس در اسکس مشغول شد و مسئولیت استانداردهای مدارس، برنامه‌ی درسی و ارزیابی را بر عهده داشت. او در ردبریج لندن به‌عنوان معاون آموزش فعالیت کرد و در کالج ملی رهبری مدارس (۲۰۰۳ـ۲۰۰۵) کار کرد، جایی که در آن درس‌پژوهی تحقیقاتی برای جوامع یادگیری شبکه‌ای را نوآوری کرد.

پیتر پنج سال رهبری استراتژی ملی مدارس ابتدایی را بر عهده داشت، استانداردها را به‌طور ملی ارتقا داد و برنامه‌های رهبری بهبود، پژوهش همکارانه در کلاس و پایگاه داده‌ی WhatWorksWell درباره‌ی تحقیقات یادگیری در کلاس را معرفی کرد. او پیش از پیوستن به شهرداری کمدن لندن به‌عنوان مدیر آموزش (۲۰۱۳ـ۲۰۱۹)، مدیریت خدمات آموزشی و گسترده‌تر کودکان در شهرستان مرکزی بدفوردشر را بر عهده داشت و در کمدن Camden Learning را پایه‌گذاری کرد.

بخشی از کتاب درس پژوهی

«هدف کتاب حاضر ارائه تصویری کلی از عملکرد درس پژوهی در برخی مدارس و نظام‌های آموزشی بوده و در صدد است فرآیند اجرا و هدایت درس پژوهی را توصیف کند. همچنین کتاب حاضر به ما کمک می‌کند، علت و نحوه اثر بخشی درس پژوهی را توضیح داده و نقش آن در ارتقاء و بهبود یادگیری، مدارس، تربیت معلم، آموزش پیش از خدمت معلمان و توسعه حرفه‌ای پایدار، برنامه درسی، ارزشیابی، مدیریت آموزشی و به‌طور کلی نظام آموزشی را به تصویر بکشد. این کتاب از تجارب کشورهای انگلستان، ژاپن و چین استفاده کرده و درس پژوهی را در سطح بین المللی بررسی می‌کند.»