کتاب سنت‌های تاریخی در قرآن کریم

کتاب سنت‌های تاریخی در قرآن کریم گفتارهایی تفسیری از استاد شهید آیت‌الله سید محمدباقر صدر است. وی این درس‌ها را پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران و بنا بر ضرورت‌های پیش‌آمده در عرصه سیاسی‌اجتماعی عراق و جهان اسلام ارائه کرد. 

 درباره کتاب سنت‌های تاریخی در قرآن کریم

شهید صدر دو روز در هفته (سه‌شنبه و چهارشنبه) درس خارج فقه خود را تعطیل کرد و به‌جای آن به موضوع تفسیر قرآن کریم پرداخت. هدف از این سخنرانی‌های عمومی تقویت ارتباط رهبری دینی و مردم و ایجاد زمینه آگاهی‌بخشی و روشنگری از سوی مرجعیت بود. اساتید و طلاب حوزه‌های علمیه و همچنین عموم مردم از این سخنرانی‌ها استقبال کردند و نوارهای آن به‌شکلی بی‌سابقه تکثیر و در میان مردم منتشر شد.

با وجود اینکه مخاطب این سخنرانی‌ها تنها طلاب درس خارج نبودند، محتوای این دروس همچون سایر آثار استاد شهید آیت‌الله سید محمدباقر صدر از نوآوری ویژه‌ای برخوردار است. محور اصلی در این گفتارهای تفسیری سنت‌های تاریخی در قرآن کریم است که شهید صدر به‌ژرفا و فراگیری شگفتی به آن می‌پردازد، اما این کتاب بیش از آنکه کتابی درباره سنت‌های تاریخی باشد، درواقع بیانگر روشی نو و بی‌سابقه برای تفسیرِ موضوعی است که شهید صدر خود آن را روش استنطاق نامیده است؛ روشی که او با پی‌ریزی آن سطح پژوهش‌های علمی در این عرصه را به مرحله‌ای جدید وارد می‌کند.

کتاب سنت‌های تاریخی در قرآن کریم در سه فصل تنظیم شده است:

فصل اول: درآمدی بر روش تفسیر موضوعی؛

فصل دوم: پیاده‌سازی روش در نظریه سنت‌های تاریخی؛

فصل سوم: بررسی مصداقی نظریه در موضوع رابطه دین با تاریخ و جامعه.

شهید صدر در فصل پایانی یکی از مهم‌ترین مباحث جامعه‌شناسی خود را مطرح می‌کند و فهم دین را بدون فهم جامعه و عناصر آن نادرست می‌داند. در دیدگاه شهید جامعه از سه عنصر تشکیل می‌شود: انسان، زمین و روابط و مناسبات.

این مجموعه گفتارها پیش‌تر در کتاب پژوهش‌های قرآنی با دیگر نوشته‌های قرآنی شهید صدر به‌چاپ رسیده بود.