کتاب آموزش مهارتهای اجتماعی به کودکان و نوجوانان

کتاب «آموزش مهارت‌های اجتماعی به کودکان و نوجوانان» نوشتهٔ عباسعلی حسین‌خانزاده و با ویراستاری فاطمه لجینانی، اثری تخصصی در حوزهٔ روان‌شناسی رشد و آموزش مهارت‌های اجتماعی است که نشر رشد فرهنگ آن را منتشر کرده است. این کتاب به بررسی ابعاد مختلف رشد اجتماعی، عوامل مؤثر بر شکل‌گیری مهارت‌های اجتماعی و راهکارهای آموزش این مهارت‌ها به کودکان و نوجوانان می‌پردازد. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب آموزش مهارتهای اجتماعی به کودکان و نوجوانان

«آموزش مهارت‌های اجتماعی به کودکان و نوجوانان» اثری در قالب ناداستان و مرجع آموزشی است که به‌طور جامع به موضوع رشد و آموزش مهارت‌های اجتماعی در سنین کودکی و نوجوانی می‌پردازد. عباسعلی حسین‌خانزاده، نویسندهٔ کتاب، با بهره‌گیری از پژوهش‌های روز و نظریه‌های روان‌شناسی تحولی، ساختار کتاب را به‌گونه‌ای تنظیم کرده است که هم جنبهٔ نظری و هم جنبهٔ کاربردی را پوشش دهد. کتاب در هشت فصل اصلی و یک پیوست تدوین شده و هر فصل به یکی از ابعاد مهم رشد اجتماعی، سنجش و آموزش مهارت‌های اجتماعی، و همچنین نیازهای ویژهٔ گروه‌های خاص مانند کودکان با اختلالات یادگیری، اوتیسم، کم‌توانی ذهنی و تیزهوشی می‌پردازد. ساختار کتاب به‌صورت گام‌به‌گام از مبانی نظری و تحولی آغاز می‌شود و تا معرفی برنامه‌های درسی و ابزارهای سنجش مهارت‌های اجتماعی ادامه می‌یابد. این اثر نه‌تنها برای والدین و معلمان، بلکه برای دانشجویان، پژوهشگران و متخصصان بالینی نیز قابل استفاده است و تلاش کرده تا با ارائهٔ مثال‌ها، مدل‌ها و ابزارهای سنجش، راهنمایی عملی برای آموزش و ارزیابی مهارت‌های اجتماعی فراهم کند.

خلاصه کتاب آموزش مهارتهای اجتماعی به کودکان و نوجوانان

کتاب «آموزش مهارت‌های اجتماعی به کودکان و نوجوانان» با نگاهی تحولی، ابتدا به بررسی چگونگی شکل‌گیری قابلیت اجتماعی در دوره‌های مختلف رشد از نوزادی تا نوجوانی می‌پردازد. نویسنده با تکیه‌بر پژوهش‌های علمی، نقش عوامل زیستی مانند مزاج، سبک‌های دلبستگی، و تأثیر محیط خانواده و همسالان را در رشد اجتماعی کودکان تحلیل کرده است. در ادامه، نظریه‌های مهم روان‌شناسی تحولی از جمله دیدگاه‌های فروید، اریکسون، پیاژه، کلبرگ و بندورا معرفی می‌شوند و استلزام‌های هرکدام برای آموزش مهارت‌های اجتماعی مورد بحث قرار می‌گیرد. کتاب سپس به تعریف و تبیین مهارت‌های اجتماعی و قابلیت اجتماعی می‌پردازد و تفاوت‌های میان این دو مفهوم را روشن می‌سازد. اهمیت مهارت‌های اجتماعی در سازش‌یافتگی روان‌شناختی، موفقیت تحصیلی، روابط بین‌فردی و حتی سلامت روان در سراسر زندگی مورد تأکید قرار گرفته است. همچنین رابطهٔ میان اختلالات روان‌شناختی (مانند اختلالات خلقی، اضطرابی، کم‌توانی ذهنی و اختلالات طیف اوتیسم) و نارسایی در مهارت‌های اجتماعی به‌تفصیل بررسی شده است. در بخش‌های بعدی، روش‌های مختلف سنجش مهارت‌های اجتماعی معرفی می‌شوند؛ از جمله مقیاس‌های درجه‌بندی، مشاهده در محیط طبیعی، مصاحبه، تکنیک‌های ایفای نقش و ابزارهای خودگزارشی. کتاب به نقاط قوت و ضعف هر روش و ملاحظات تحولی در انتخاب ابزار مناسب برای سنین مختلف اشاره دارد. در فصل آموزش، رویکردهای مختلف مداخله و آموزش مهارت‌های اجتماعی شرح داده شده‌اند: از یادگیری مشارکتی و تقویت اجتماعی تا مدل‌های شناختی/رفتاری، الگودهی، ایفای نقش و آموزش راهبردهای حل مسئله. مراحل آموزش مهارت‌های اجتماعی به‌صورت گام‌به‌گام توضیح داده شده و بر اهمیت تعمیم‌دهی مهارت‌ها به موقعیت‌های جدید تأکید شده است. کتاب به‌طور ویژه به آموزش و سنجش مهارت‌های اجتماعی در کودکان با نیازهای خاص مانند اختلال نارسایی توجه/فزون‌کنشی، ناتوانی‌های یادگیری، اوتیسم، کم‌توانی ذهنی و تیزهوشی می‌پردازد و راهبردهای مداخله‌ای متناسب با هر گروه را ارائه می‌دهد. در نهایت، برخی از مهم‌ترین برنامه‌های درسی مهارت‌های اجتماعی در کشورهای مختلف و برنامهٔ جامع پیشنهادی نویسنده برای مدارس ایران معرفی شده‌اند. پیوست کتاب نیز به معرفی ابزارهای سنجش مهارت‌های اجتماعی اختصاص یافته است.

چرا باید کتاب آموزش مهارتهای اجتماعی به کودکان و نوجوانان را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی تحولی و جامع، به بررسی همه‌جانبهٔ رشد و آموزش مهارت‌های اجتماعی در کودکان و نوجوانان پرداخته است. ویژگی شاخص آن، ترکیب نظریه‌های روان‌شناسی با راهکارهای عملی و ابزارهای سنجش است که امکان استفادهٔ کاربردی برای والدین، معلمان و متخصصان را فراهم می‌کند. همچنین، توجه ویژه به گروه‌های با نیازهای خاص و ارائهٔ برنامه‌های آموزشی متناسب با شرایط بومی، این اثر را به منبعی قابل اتکا برای طراحی مداخلات آموزشی و پژوهشی تبدیل کرده است. خواندن این کتاب به درک عمیق‌تر از فرایند اجتماعی‌شدن کودکان و نوجوانان و نقش عوامل محیطی و فردی در این مسیر کمک می‌کند.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعهٔ این کتاب برای والدین، معلمان، مشاوران مدرسه، دانشجویان روان‌شناسی و علوم تربیتی، و متخصصان بالینی که با کودکان و نوجوانان سروکار دارند، مفید است. همچنین برای افرادی که دغدغهٔ بهبود روابط اجتماعی، پیشگیری از مشکلات رفتاری یا ارتقای سلامت روان در سنین رشد را دارند، این کتاب راهنمایی علمی و کاربردی ارائه می‌دهد.

بخشی از کتاب آموزش مهارتهای اجتماعی به کودکان و نوجوانان

«در دوره نوزادی کودکان باد می‌گیرند تا جهان پیرامون خود را از طریق دروندادهای حسی (دیداری، شنیداری و لمسی) درک کنند و چگونگی برآورده ساختن نیازهای خود را یاد بگیرند. در ابتدا نوزاد اگر توسط کسی لمس گردد خوشحال می‌شود اما به تدریج یاد می‌گیرد تا یک صدا، لمس، بو و صورت خاص را با فردی که برایش مهم است (مانند پدر، مادر، یا دیگر مراقبین) ارتباط دهد. این تداعی، اولین تجربه اجتماعی کودک است. در سنین ‎٩-۱۴‏ ماهگی کودک قادر است با توجه به نحوه نگاه مراقبین و واکنش‌های مثبت و منفی آنها، به طور متمایزی بر روی اشیا عمل کند (ولمن و همکاران،۲۰۰۴) و نوزادان به درک این موضوع می‌رسند که هنگامی که مراقبشان به یک شی مورد دلخواه آنها با لبخند نگاه کند، به صورت خود به خودی به سمت آن شیع حرکت می‌کنند (فیلیپس و همکاران،۲۰۰۲). علاوه بر این مشخص شده است که تحول شناخت اجتماعی در توزادان با توانایی بعدی آلها برای درگ دیدگاه شخص دیگر در سن ۳-۴ سالگی مرتبط است: این تجربه‌های اولیه، مسیر را برای درک و فهم‌ه ای بعدی و آغاز تحصول دیدگاه‌گیری هموار می‌کنند. از طریق این تعاملات است که کودکان پیش‌دبستانی شروع به تحول ساختار نظریه ذهن می‌کنند؛ یعنی شروع به درک این مسئله که دیگران می‌توانند تفکرات و باورهای متفاوتی داشته باشند. نوزادان و کودکان پیش‌دبستانی شروع به درک این مسئله می‌کنند که هیجان‌ها و تمایلات جنبه درونی داشته و مبتنی بر تجربه دیگران هستند و زبان می‌تواند باعث ارتباط دادن این احساسات با دیگران گردد (کارپنتر و همکاران،۱۹۹۸).»