کتاب مددکاری اجتماعی در حوادث و بلایای طبیعی

کتاب الکترونیکی «مددکاری اجتماعی در حوادث و بلایای طبیعی» نوشتهٔ سیدمحمدحسین جوادی، فاطمه ضرغام‌نژاد و سارا سلیمانی ارفع است که نشر رشد فرهنگ آن را منتشر کرده است. این کتاب به بررسی نقش و جایگاه مددکاری اجتماعی در مواجهه با بلایا و سوانح طبیعی می‌پردازد و موضوعاتی مانند مدیریت بحران، گروه‌های آسیب‌پذیر، حمایت‌های روانی-اجتماعی و تجارب عملی مددکاران اجتماعی در ایران را پوشش می‌دهد. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب مددکاری اجتماعی در حوادث و بلایای طبیعی

«مددکاری اجتماعی در حوادث و بلایای طبیعی» اثری در حوزهٔ ناداستان و علوم اجتماعی است که به بررسی ابعاد مختلف بلایا و سوانح طبیعی و نقش مددکاران اجتماعی در این زمینه می‌پردازد. کتاب ساختاری آموزشی و پژوهشی دارد و با زبانی تخصصی اما قابل پیگیری برای دانشجویان و علاقه‌مندان حوزهٔ مددکاری اجتماعی نگاشته شده است. نویسندگان با تکیه‌بر تجربیات میدانی و مطالعات موردی، به تحلیل بحران‌های طبیعی در ایران و جهان پرداخته‌اند و ضمن ارائهٔ تعاریف و مفاهیم پایه، تاریخچه‌ای از بلایای طبیعی در ایران را نیز مرور کرده‌اند. اثر حاضر علاوه‌بر پرداختن به گروه‌های آسیب‌پذیر مانند کودکان، زنان، سالمندان و معلولان، به واکنش‌های روانی این گروه‌ها و امدادگران نیز توجه دارد. ساختار کتاب شامل فصل‌هایی دربارهٔ حمایت‌های روانی-اجتماعی، مداخلات مددکاری اجتماعی، الگوهای مداخله در بحران و تجارب عملی از زلزله‌های مهم ایران است. این کتاب به‌عنوان منبعی برای آموزش، پژوهش و ارتقای مهارت‌های حرفه‌ای مددکاران اجتماعی و دانشجویان این رشته تدوین شده است.

خلاصه کتاب مددکاری اجتماعی در حوادث و بلایای طبیعی

این کتاب با مروری بر مفاهیم پایه‌ای مانند بحران، بلا و سانحه، به تبیین تفاوت‌های میان انواع بلایا و بحران‌ها می‌پردازد و نقش عوامل اجتماعی را در شدت و پیامدهای بلایای طبیعی برجسته می‌کند. نویسندگان با اشاره به تاریخچهٔ وقوع بلایای طبیعی در ایران، به‌ویژه زلزله‌های مهم، زمینه‌ای برای درک اهمیت مدیریت بحران و خدمات اجتماعی فراهم می‌آورند. در ادامه، گروه‌های آسیب‌پذیر در بلایا مانند کودکان، زنان، سالمندان، معلولان و بیماران مورد بررسی قرار می‌گیرند و واکنش‌های روانی و اجتماعی هر گروه به تفصیل شرح داده می‌شود. کتاب تأکید کرده است که هر گروه نیازهای خاص خود را در شرایط بحران دارد و مددکاران اجتماعی باید با شناخت این نیازها، حمایت‌های متناسب را ارائه دهند. بخش دیگری از کتاب به نقش تیم‌های حمایت روانی-اجتماعی و امدادگران اختصاص یافته است. در این بخش، اصول و اهداف حمایت روانی-اجتماعی، ویژگی‌های امدادگران، عوامل ایجاد فشار روانی بر آن‌ها و نشانه‌های فرسودگی شغلی بررسی شده است. همچنین، مداخلات روانی-اجتماعی در بلایا و فنون مداخله اجتماعی با ذکر نمونه‌هایی از زلزله‌های آذربایجان، بوشهر و لرستان تشریح شده‌اند. در فصل‌های پایانی، الگوهای مداخله مددکاری اجتماعی در بحران، نقش‌های مددکاران در کاهش خطر بلایا و برنامه‌های اجتماع‌محور مدیریت بلایای طبیعی مطرح می‌شود. حمایت از کودکان در شرایط بحرانی، تاب‌آوری و بازپیوند خانواده نیز از موضوعات مهم کتاب است. نویسندگان با ارائهٔ تجارب عملی و پژوهش‌های میدانی، تلاش کرده‌اند تصویری جامع از چالش‌ها و راهکارهای مددکاری اجتماعی در مواجهه با بلایا ارائه دهند.

چرا باید کتاب مددکاری اجتماعی در حوادث و بلایای طبیعی را بخوانیم؟

این کتاب با تمرکز بر نقش مددکاری اجتماعی در مدیریت بحران‌های ناشی از بلایای طبیعی، به نیازهای واقعی جامعه در شرایط اضطراری پاسخ می‌دهد. مطالعهٔ آن به مددکاران اجتماعی، دانشجویان و علاقه‌مندان این حوزه کمک می‌کند تا با شناخت دقیق‌تر گروه‌های آسیب‌پذیر و واکنش‌های روانی-اجتماعی، مداخلات مؤثرتری را طراحی و اجرا کنند. همچنین، ارائهٔ نمونه‌های عملی و تجارب میدانی از بلایای ایران، امکان تطبیق دانش نظری با واقعیت‌های میدانی را فراهم می‌آورد و به ارتقای مهارت‌های حرفه‌ای در شرایط بحرانی کمک می‌کند.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای دانشجویان و فعالان حوزهٔ مددکاری اجتماعی، روان‌شناسی، مدیریت بحران و علوم اجتماعی مناسب است. همچنین، برای افرادی که دغدغهٔ حمایت از آسیب‌دیدگان بلایا را دارند یا در سازمان‌های امدادی و حمایتی فعالیت می‌کنند، منبعی کاربردی به‌شمار می‌آید. مطالعهٔ آن به‌ویژه برای کسانی که به دنبال راهکارهایی برای حمایت روانی و اجتماعی از گروه‌های آسیب‌پذیر در شرایط بحران هستند، توصیه می‌شود.

بخشی از کتاب مددکاری اجتماعی در حوادث و بلایای طبیعی

«باید توجه داشته باشیم، که یک حادثهٔ طبیعی ناگوار زمانی تبدیل به یک بلای طبیعی می‌شود که علاوه‌بر داشتن اجزای تشکیل‌دهنده‌ای که علوم طبیعی به آن می‌پردازند، دارای جنبه‌های اجتماعی قدرتمندی نیز باشد. اگرچه نمی‌توان از وقوع آن‌ها جلوگیری کرد ولی می‌توان آثار و عواقب فاجعه‌آمیز آن‌ها را به کمک برنامه‌ریزی‌های قبلی و آمادگی برای انجام اقدامات اضطراری کاهش داد. یکی از موارد قابل توجه در این بخش، غفلت از نقش فاکتورهای اجتماعی و متخصصین اجتماعی در این حوزه می‌باشد. با اینکه در بسیاری از کشورهای جهان نیز برنامه‌های حمایت‌های روانی و اجتماعی زیادی بعد از حوادث و بلایا مطرح شده است و در زمینهٔ آسیب‌های روانی بعد از حوادث و بلایا در گروه‌های مختلف مطالعات متعددی صورت گرفته و اختلالاتی نظیر اختلال استرس پس از حادثه، دردهای فیزیکی خوداظهار، مورد مطالعه قرار گرفته است اما با این‌حال در این برنامه‌ها هم از دیدگاه روانی و اجتماعی و همچنین توجه به پیامدهای مثبت حوادث نقصان‌هایی وجود دارد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به محدود بودن و سهم کم رویکرد اجتماعی و متخصصین این حوزه و همچنین حساسیت کم به عوامل و نقش مثبت حوادث در آن‌ها اشاره کرد.»