کتاب مسکن و اسکان غیررسمی

کتاب الکترونیکی «مسکن و اسکان غیررسمی» نوشتهٔ رستم صابری‌فر و با ویراستاری علمی رضا مختاری‌ملک‌آبادی، اثری تخصصی در حوزهٔ جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری است که نشر دانشگاه پیام نور آن را منتشر کرده است. این کتاب به بررسی مفاهیم، سیاست‌ها و چالش‌های مرتبط با مسکن و اسکان غیررسمی در ایران و جهان می‌پردازد و به‌عنوان منبع درسی برای دانشجویان رشته‌های جغرافیا، شهرسازی و علوم اجتماعی تدوین شده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب مسکن و اسکان غیررسمی

«مسکن و اسکان غیررسمی» اثری دانشگاهی و تحلیلی است که به‌صورت ناداستان و با ساختاری آموزشی تدوین شده است. کتاب در پنج فصل، ابتدا به کلیات و مبانی نظری مسکن و اسکان غیررسمی می‌پردازد و سپس استانداردها، تسهیلات و سرمایه‌گذاری در بخش مسکن را بررسی می‌کند. فصل‌های بعدی به سیاست‌های خانه‌سازی، برنامه‌های مسکن اجتماعی و در نهایت اسکان غیررسمی در ایران و جهان اختصاص یافته‌اند. نویسنده، رستم صابری‌فر، تلاش کرده است تا با رویکردی چندرشته‌ای، ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و حقوقی مسکن را مورد توجه قرار دهد و ضمن تحلیل سیاست‌ها و برنامه‌های اجرایی، به نقد و بررسی تجارب جهانی و ایرانی در این حوزه بپردازد. ساختار کتاب به‌گونه‌ای طراحی شده که هم برای دانشجویان و هم برای پژوهشگران و سیاست‌گذاران قابل استفاده باشد و با بهره‌گیری از آخرین آمارها و سرفصل‌های مصوب، تصویری جامع از وضعیت مسکن و اسکان غیررسمی ارائه می‌دهد.

خلاصه کتاب مسکن و اسکان غیررسمی

کتاب «مسکن و اسکان غیررسمی» با طرح این پرسش آغاز می‌شود که چرا مسکن و اسکان غیررسمی به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های اجتماعی و اقتصادی در ایران و بسیاری از کشورهای جهان تبدیل شده است. نویسنده ابتدا مفاهیم پایه‌ای مانند تعریف مسکن، تفاوت آن با سرپناه و سکونتگاه غیررسمی و اهمیت مسکن در زندگی فردی و اجتماعی را شرح می‌دهد. سپس به بررسی روندهای تاریخی و تحولات مفهومی مسکن در ایران و جهان می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه رشد جمعیت، مهاجرت روستاییان به شهرها، تحولات اقتصادی و سیاست‌های دولتی، زمینه‌ساز شکل‌گیری سکونتگاه‌های غیررسمی شده‌اند. در ادامه، کتاب به تحلیل عوامل مؤثر بر تأمین مسکن، از جمله درآمد، سرمایه، قیمت زمین، سیاست‌های دولتی و ساختارهای اقتصادی می‌پردازد و نقش دولت، بخش خصوصی و نهادهای اجتماعی را در این فرایند بررسی می‌کند. نویسنده با اشاره به انواع سرپناه‌های غیررسمی مانند آلونک، زاغه، چادر و زیرزمین، به پیامدهای اجتماعی و اقتصادی زندگی در این سکونتگاه‌ها می‌پردازد و تأکید می‌کند که اسکان غیررسمی نه‌تنها نتیجهٔ کمبود مسکن، بلکه حاصل نابرابری‌های ساختاری و ضعف برنامه‌ریزی شهری است. در بخش‌های بعدی، سیاست‌های خانه‌سازی، برنامه‌های توسعهٔ مسکن و پروژه‌هایی مانند مسکن مهر مورد نقد و تحلیل قرار می‌گیرند. کتاب همچنین به تجارب جهانی در مواجهه با اسکان غیررسمی اشاره دارد و راهبردها و استراتژی‌های مختلف برای ساماندهی این پدیده را بررسی می‌کند. در نهایت، نویسنده بر ضرورت برنامه‌ریزی جامع، مشارکت اجتماعی و توجه به ابعاد فرهنگی و اقتصادی مسکن تأکید دارد و پیشنهادهایی برای بهبود وضعیت مسکن و کاهش اسکان غیررسمی ارائه می‌دهد.

چرا باید کتاب مسکن و اسکان غیررسمی را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی تحلیلی و چندوجهی، به یکی از مسائل کلیدی توسعه شهری و اجتماعی می‌پردازد و با بررسی دقیق مفاهیم، سیاست‌ها و تجارب جهانی و ایرانی، امکان درک عمیق‌تری از پدیدهٔ اسکان غیررسمی را فراهم می‌کند. مطالعهٔ این اثر به خواننده کمک می‌کند تا ابعاد مختلف بحران مسکن، نقش دولت و بازار، و تأثیر سیاست‌های کلان بر زندگی گروه‌های کم‌درآمد را بهتر بشناسد. همچنین، کتاب با ارائهٔ راهبردها و نقد برنامه‌های اجرایی، بستری برای اندیشیدن به راه‌حل‌های پایدار و عادلانه در حوزهٔ مسکن فراهم می‌آورد.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعهٔ «مسکن و اسکان غیررسمی» برای دانشجویان و پژوهشگران رشته‌های جغرافیا، شهرسازی، علوم اجتماعی و برنامه‌ریزی شهری مناسب است. همچنین، این کتاب برای سیاست‌گذاران، مدیران شهری و فعالان حوزهٔ مسکن که به دنبال شناخت عمیق‌تر مسائل اسکان غیررسمی و راهکارهای مقابله با آن هستند، مفید خواهد بود.

بخشی از کتاب مسکن و اسکان غیررسمی

«مسکن در لغت فارسی، به معنی محل سکون و آرامش است (معین،۱۳۹۰: ۴۱۱۴). در واقع، ریشه کلمه مسکن از ماده سکن به معنی آرام گرفتن بعد از حرکت، سکونت، آرامش باطن و انس گرفته شده‌است. مسکن اسم مکان کلمه ساکن است؛ یعنی جایی که محل آرامش و اسکان می‌باشد که این آرامش جنبه جسمانی و روحی انسان را در برمی‌گیرد (اینانلوه ۰ ۱۱). ظاهراً خانه از ترکیب خانمان حاصل آمده و بر این مبنا، مورداستفاده قرار می‌گیرد. در زبان فارسی، خانمان را به وطن تعبیر می‌کنند. «هه» یا همان «های» انتهای کلمه خانه، نسبت انسان را با وطنش نشان می‌دهد. البته می‌توان گفت سهمی هم که از وطن به من متعلق است نیز با این نسبت مشخص می‌گردد. به تعبیر وسیع‌تر، نسبتی با هویت من هم پیدا می‌کند؛ یعنی خانه یک کارکرد هویتی هم دارد. در زبان عربی هم برای مسکن کلمه بیت استفاده می‌شود. در این معناء برای خدا هم خانه و مسکن تصور می‌کنند. به‌طوری‌که در بین مسلمانان تعبیر بیت‌الّه الحرام مرسوم است. در قرآن هم از این اصطلاح در مواردی استفاده‌شده و حتی در آیه‌ای عنوان می‌دارد که «طهْر بیتی». در این صورت تعریف سنتی مسکن که محلی است برای استراحت، خوردن و خوابیدن و ...کاربردی ندارد؛ پعنی وقتی خداوند از بیت و خانه خود صحبت می‌کند، به‌نوعی هویت و نسبت خود با جهان را مشخص می‌سازد. براساس همین استدلال است که کارشناسان حوزه اسلامی به مباحث هویتی و فرهنگی مسکن بیش از سایر ابعاد آن اهمیت می‌دهند.»