کتاب سیاست در دهه هفتاد

معرفی کتاب سیاست در دهه هفتاد

کتاب الکترونیکی «سیاست در دههٔ هفتاد: اندیشه و عملکرد جناح‌های سیاسی» (تألیف: امیرمسعود شهرام‌نیاء و علی تدین‌راد، ناشر: مرکز اسناد انقلاب اسلامی) به بررسی ریشه‌ها، مبانی فکری و رفتار سیاسی جناح‌های اصلی ایران در دههٔ ۱۳۷۰ می‌پردازد. این اثر با رویکردی تحلیلی، نقش نخبگان فکری و سیاسی را در شکل‌دهی به تعاملات و تقابل‌های جناحی آن دوره واکاوی می‌کند. نسخه الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب سیاست در دهه هفتاد

این کتاب به بررسی تحولات سیاسی ایران در دههٔ ۱۳۷۰ می‌پردازد؛ دوره‌ای که نقطهٔ عطفی در شکل‌گیری و تمایز جناح‌های سیاسی کشور به شمار می‌رود. نویسندگان با تمرکز بر اندیشه و عملکرد نخبگان جناح‌های چپ (اصلاح‌طلب) و راست (اصول‌گرا)، تلاش می‌کنند ریشه‌های فکری و تاریخی اختلافات و تعاملات این دو جریان را تحلیل کنند. اثر حاضر با مروری بر نظریه‌های نخبگان سیاسی، مفاهیم کلیدی مانند قدرت، نفوذ، شکاف‌های اجتماعی و جناح‌بندی را شرح می‌دهد و سپس به سراغ مصادیق ایرانی این مفاهیم می‌رود. کتاب در بستر تحولات پس از جنگ ایران و عراق و با توجه به رخدادهایی چون انتخابات دوم خرداد ۱۳۷۶، به بررسی چگونگی شکل‌گیری گفتمان‌های اصلاح‌طلبی و اصول‌گرایی و تأثیر آن‌ها بر سیاست‌ورزی و رفتار حزبی می‌پردازد. نویسندگان با رویکردی تطبیقی، تلاش دارند نشان دهند که فهم نخبگان از سیاست چگونه بر تعاملات و حتی تقابل‌های جناحی دههٔ هفتاد اثر گذاشته است. این کتاب برای علاقه‌مندان به تاریخ معاصر ایران، جامعه‌شناسی سیاسی و مطالعات جناح‌های سیاسی، تصویری جامع از فضای فکری و عملی آن دهه ارائه می‌دهد.

خلاصه کتاب سیاست در دهه هفتاد

پیام اصلی کتاب بر نقش تعیین‌کنندهٔ نخبگان فکری و سیاسی در شکل‌دهی به رفتار و تعاملات جناح‌های سیاسی ایران در دههٔ ۱۳۷۰ متمرکز است. نویسندگان ابتدا با مرور نظریه‌های کلاسیک و مدرن دربارهٔ نخبگان، مفاهیمی مانند قدرت، نفوذ، شکاف‌های اجتماعی و جناح‌بندی را تبیین می‌کنند. سپس، با تمرکز بر فضای سیاسی ایران پس از انقلاب، به تحلیل دو جناح اصلی یعنی چپ (اصلاح‌طلب) و راست (اصول‌گرا) می‌پردازند. در این چارچوب، ریشه‌های فکری جناح چپ در اندیشه‌های مدرن غربی، عقلانیت و پلورالیسم دیده می‌شود؛ در حالی که جناح راست بر مبانی دینی، ولایت فقیه و جامعیت شریعت تأکید دارد. کتاب نشان می‌دهد که این دو رویکرد، نه‌تنها در نظریه بلکه در عمل سیاسی، موضع‌گیری‌ها و سیاست‌ورزی‌های دههٔ هفتاد ایران را رقم زده‌اند. اثر حاضر با بررسی مصادیق گروه‌ها و شخصیت‌های شاخص هر جناح، نقاط اشتراک و افتراق آن‌ها را برجسته می‌کند و تأثیر این تفاوت‌ها را بر تعاملات و حتی تقابل‌های سیاسی آن دوره تحلیل می‌نماید. در نهایت، کتاب تأکید دارد که شناخت مبانی فکری و رفتار سیاسی جناح‌ها در دههٔ هفتاد، کلید فهم تحولات سیاسی امروز ایران است.

چرا باید کتاب سیاست در دهه هفتاد را خواند؟

این کتاب با تمرکز بر تحلیل ریشه‌های فکری و عملی جناح‌های سیاسی ایران در دههٔ ۱۳۷۰، به مخاطب کمک می‌کند تا زمینه‌های شکل‌گیری گفتمان‌های اصلاح‌طلبی و اصول‌گرایی را بهتر درک کند. اثر حاضر با ترکیب نظریه‌های کلاسیک و مصادیق بومی، تصویری روشن از چگونگی تأثیر اندیشه‌های نخبگان بر سیاست‌ورزی و رفتار حزبی ارائه می‌دهد. مطالعهٔ این کتاب برای کسانی که به دنبال فهم عمیق‌تر از تحولات سیاسی معاصر ایران هستند، ارزشمند است.

خواندن کتاب سیاست در دهه هفتاد را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران علوم سیاسی، جامعه‌شناسی سیاسی، تاریخ معاصر ایران و علاقه‌مندان به مطالعات جناح‌های سیاسی مفید است. همچنین برای کسانی که دغدغهٔ فهم ریشه‌های اختلافات و تعاملات جناحی در ایران را دارند یا به دنبال تحلیل تحولات دههٔ ۱۳۷۰ هستند، توصیه می‌شود.

فهرست کتاب سیاست در دهه هفتاد

- مقدمه: اهمیت نقش نخبگان سیاسی و تأثیر آن‌ها بر تحولات اجتماعی و سیاسی ایران - مفاهیم و چارچوب نظری: تعریف نخبه، نظریه‌های نخبه‌گرایی (پاره‌تو، موسکا، میخلز، وبر، شومپیتر، میلز)، قدرت و نفوذ سیاسی، شکاف‌های اجتماعی و سیاسی، جناح‌بندی و حزب - سیاست در اندیشهٔ غرب و ایران: مرور اندیشه‌های سیاسی از یونان باستان تا عصر جدید، سیاست در ایران و اسلام، نسبت دین و سیاست، نظریه‌های خلافت و امامت - نخبگان سیاسی دههٔ هفتاد: بررسی نقش و فهم نخبگان جناح‌های مختلف از سیاست - فصل اول: فهم نخبگان لیبرال اسلامی دههٔ هفتاد از سیاست (بازرگان، کارگزاران سازندگی، لیبرالیسم اسلامی) - فصل دوم: فهم نخبگان جناح چپ (اصلاح‌طلب) دههٔ هفتاد از سیاست (سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی، مجمع روحانیون مبارز، حزب مشارکت، جمعیت زنان جمهوری اسلامی، انجمن اسلامی جامعه پزشکی، شخصیت‌هایی چون سروش و مجتهد شبستری) - فصل سوم: فهم جناح راست دههٔ هفتاد از سیاست (متلفهٔ اسلامی، جامعهٔ روحانیت مبارز، جامعهٔ مدرسین حوزه، جمعیت ایثارگران، شخصیت‌هایی چون مصباح یزدی و جوادی آملی) - نتیجه‌گیری: جمع‌بندی و تحلیل تطبیقی دو رویکرد اصلی به سیاست در دههٔ هفتاد و تأثیر آن بر تحولات سیاسی ایران - کتابنامه و نمایه

بخشی از کتاب سیاست در دهه هفتاد

«در بین نخبگان جناح چپ سیاسی در ایران افرادی که در آغاز دهه‌ی ۷۰ در حلقه‌هایی چون «کیان» و «آیین» گرد آمده و در روزگار افول اقدام و عمل سیاسی، در عالم نظر و سپهر فکر سیاسی، در به‌هم‌رساندن دو سوی دین و مدرنیته، سنت و تجدد و اسلام و سکولاریسم در حیات سیاسی ایران نظریه‌پردازی می‌کردند، برآن‌اند که با تکیه بر عقل و علم اومانیستی غربی، بر بستر جامعه‌ای لاجرم دینی و دین‌مدار از مسیر تفسیرهایی خاص از دین و اصرار بر وجوب و بایستگی پلورالیسم، عقلانیت و دموکراسی، اسلام و لیبرالیسم و دین و سکولاریسم را به هم پیوند زنند؛ اگرچه به یک روایت با تقلیل دین به معنویت و تفسیر حداقلی از دین جهت همسویی با اندیشه‌ی سیاسی لیبرالیستی و اومانیستی عمل نمایند. در طرف مقابل جناح چپ و فهم غرب‌گرای آن از سیاست، جناح راست و پیوستگی آن با نظریه و نظام حکومتی ولایت فقیه قرار دارد؛ نظامی فکری که از آن با گفتمان اسلام سیاسی فقاهتی یاد می‌شود. این گفتمان با تأکید بر حقیقت «حاکمیت الهی و نظریه‌ی ولایت فقیه» صورت‌بندی خاصی از نظام سیاسی را مطرح کرد که در آن حاکمیت و قدرت، تنها از آن خداوند است و از ناحیه‌ی او به پیامبر (ص) و ائمه (ع) و سرانجام به فقیهان به‌عنوان نایبان امام معصوم (ع) می‌رسد. این گفتمان با ارجاع به مفهوم جامعیت شریعت، دین را به‌مثابه دستورالعملی برای همه‌ی زندگی و در همه‌ی حوزه‌ها تصور می‌کند که حقانیت آن با ایدئولوژی‌های مبتنی بر علم و عقلانیت محدود بشری قابل مقایسه نیست.»