کتاب منطق قدیم و جدید

کتاب منطق قدیم و جدید نوشته گل‌ بابا سعیدی و منتشرشده توسط نشر روزآمد، به بررسی تطبیقی میان منطق سنتی ارسطویی و دیدگاه‌های فلاسفه‌ی اسلامی درباره‌ی آن پرداخته است. این اثر مفاهیم بنیادین منطق، تحولات تاریخی آن و نقدهای واردشده از سوی اندیشمندان مسلمان را بررسی کرده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب منطق قدیم و جدید

منطق قدیم و جدید (افکار فلاسفه اسلامی در برابر منطق ارسطویی) به بررسی سیر تاریخی و مفهومی منطق از دوران باستان تا عصر جدید پرداخته و جایگاه منطق ارسطویی را در میان فلاسفه‌ی اسلامی تحلیل کرده است. گل‌‌بابا سعیدی ابتدا به پیدایش منطق و نقش ارسطو در تدوین آن اشاره کرده است؛ سپس به ورود منطق به جهان اسلام و واکنش‌های مختلف فلاسفه‌ی مسلمان نسبت به آن پرداخته است. در ادامه، تفاوت‌های اساسی میان منطق قدیم (ارسطویی) و منطق جدید، ازجمله منطق ریاضی، منطق تجربی و پراگماتیسم مورد بحث قرار گرفته است. 

کتاب به نقدها و اصلاحات فلاسفه‌ای مانند ابن‌سینا، فارابی و سهروردی نسبت به منطق ارسطویی پرداخته و نشان داده است که چگونه این اندیشمندان با حفظ برخی اصول، تغییراتی در ساختار و کارکرد منطق ایجاد کردند. اثر حاضر هم به مباحث فلسفی هم به کاربردهای عملی منطق پرداخته و تصویری روشن از تحولات این علم در سنت اسلامی و غربی ارائه داده است.

خلاصه کتاب منطق قدیم و جدید

کتاب منطق قدیم و جدید با طرح این پرسش آغاز شده است که علم منطق چیست و چگونه می‌توان آن را ارزیابی کرد. نویسنده ابتدا به تعریف منطق و موضوع آن پرداخته و تفاوت میان تصور و تصدیق را شرح داده است؛ سپس به نقش منطق در جلوگیری از خطاهای فکری اشاره کرده و توضیح داده است که چرا انسان به ابزاری برای تمیز فکر درست از نادرست نیاز دارد. در بخش‌های بعدی، انواع دلالت‌ها، اقسام الفاظ، کلی و جزئی و تقسیمات مختلف قضایا (حملیه، شرطیه و غیره) بررسی شده است. کتاب به‌تفصیل به کلیات خمس (جنس، نوع، فصل، عرض خاص و عرض عام) و شرایط تعریف منطقی پرداخته است. 

در ادامه، ساختار استدلال، قیاس، استقراء و تمثیل و تفاوت‌های آن‌ها در منطق قدیم و جدید شرح داده شده‌اند. نویسنده همچنین به مبادی یقینی و غیریقینی علوم، انواع قضایا و صناعات خمس (برهان، خطابه، جدل، مغالطه و شعر) اشاره کرده است. بخش مهمی از کتاب به معرفی منطق جدید، منطق ریاضی و منطق تجربی اختصاص دارد و تفاوت‌های آن‌ها با منطق ارسطویی را بیان کرده است. در پایان، واکنش فلاسفه‌ی اسلامی به منطق ارسطویی و نوآوری‌های آنان، به‌ویژه ابن‌سینا، فارابی و سهروردی، مورد بررسی قرار گرفته است.

چرا باید کتاب منطق قدیم و جدید را خواند؟

این کتاب فرصتی فراهم می‌کند تا خواننده با سیر تطور منطق از دوران باستان تا عصر جدید آشنا شود و دریابد که چگونه اندیشمندان اسلامی با نقد و بازنگری در منطق ارسطویی، سهم مهمی در تحول این علم داشته‌اند. اثر حاضر با پرداختن به مفاهیم پایه‌ای منطق و مقایسه میان رویکردهای قدیم و جدید، امکان فهم بهتر جایگاه منطق در فلسفه و علوم انسانی را فراهم می‌کند. آشنایی با دیدگاه‌های انتقادی و اصلاحی فلاسفه‌ی اسلامی نسبت به منطق ارسطویی، چشم‌انداز تازه‌ای برای علاقه‌مندان فلسفه و منطق ایجاد می‌کند.

خواندن کتاب منطق قدیم و جدید را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای دانشجویان و علاقه‌مندان فلسفه، منطق، تاریخ علم و مطالعات اسلامی مناسب است؛ همچنین برای کسانی که به‌دنبال درک تفاوت‌های میان منطق سنتی و منطق جدید هستند یا دغدغه‌ی فهم نقدهای فلاسفه‌ی اسلامی بر منطق ارسطویی را دارند، مفید خواهد بود.

بخشی از کتاب منطق قدیم و جدید

«از هنگامی که آدمی به اندیشه و تفکر پرداخته است، روشی در بحث و کاوش خود به کار برده که از عقل سلیم و منطق تکوینی الهام می‌گرفته است. به طوری که وی در مراحل گوناگون زندگی همواره از کمرات اندیشه برخوردار بوده و سعی داشت که آن را درست جلوه داده و بر افکار دیگران چیره گرداند. این کارها به ورزیدگی خاص فکری و استنباط و استدلال نیازمند بوده به طریقی که انسان را به نتیجه مطلوب راهنمایی کرده و اندیشه‌های مخالف را از جلوی راه بردارد؛ بنابراین می‌توان گفت که پیدایش منطق تکوینی با پیدایش بشر و پیدایش فکری همراه و همزمان بوده است.»