کتاب لیلی و مجنون

کتاب الکترونیکی لیلی و مجنون سرودهٔ نظامی گنجوی و ویراستهٔ وحید دستگردی است. بهمن خلیفه گردآوری این اثر را انجام داده و انتشارات طلایه آن را منتشر کرده است. لیلی و مجنون سومین مثنوی از مجموعه مثنوی‌هایی است که به خمسهٔ نظامی معروف‌اند.

درباره کتاب لیلی و مجنون

مثنوی لیلی و مجنون شامل ۴۵۰۰ بیت است که به سال ۵۸۴ به نام شروانشاه ابوالمظفر اخستان سروده شده‌ است. در این مثنوی داستان پرسوزو‌گداز عشق مجنون (قیس عامری) از قبیلهٔ بنی‌عامر و لیلی دختر سعد به رشتهٔ نظم درآمده ‌که از داستان‌های مشهور فولکلور عربی پیش از اسلام است. لیلی‌ و‌ مجنون دو نوجوان نابالغ از دو قبیلهٔ متفاوت در سرزمین عربستان‌ هستند که در مکتب‌خانه به هم دل می‌بندد. خانوادهٔ مجنون به خواستگاری لیلی می‌روند و جواب رد می‌شنوند. همین موضوع آغاز به جنون رسیدن قیس است و حتی منجر به جنگ بین دو قبیله می‌شود. لیلی را نیز به مرد ثروتمندی شوهر می‌دهند؛ اما لیلی که بیمار و افسرده است، حاضر به زناشویی نمی‌شود و شوهرش هم از ناراحتی او دق می‌کند.

می‌دانیم که شعر فارسی عرصه‌های گوناگونی را درنوردیده است. در طول قرن‌ها هر کسی از ظن خود یار شعر شده است و بر گمان خود تعریفی از شعر به‌دست داده است. حضور شعر در همهٔ عرصه‌ها از رزم و بزم گرفته تا مدرسه و مسجد و خانقاه و دیر و مجلس وعظ، همه و همه گویای این مطلب است که شعر، بی‌محابا، زمان، مکان و جغرافیا را درنوردیده و در هفت‌اقلیم جان و جهان به دلبری پرداخته است. آمیختگی شعر با فرهنگ مردم و اندیشه‌های اجتماعی، این هنر را زبان گویای جوامع بشری ساخته است؛ بدان‌گونه که هیچ جامعه‌ای از این زبان بارز، برای انتقال اندیشه‌هایش بی‌نیاز نبوده است. گاهی شعری انقلابی به پا کرده است و گاه انقلابی، شعری پویا را سامان داده است.

درباره نظامی گنجوی

حکیم ابومحمد الیاس بن یوسف بن زکی ابن مؤید نظامی شاعر معروف ایرانی در قرن ششم هجری قمری است. او بین سال‌های ۵۳۰ تا ۵۴۰ هجری قمری در شهر گنجه واقع در جمهوری آذربایجان کنونی متولد شد اما اصلیت عراقی داشته است. وی از فنون حکمت و علوم عقلی و نقلی و طب و ریاضی و موسیقی بهره‌ای کامل داشته و از علمای فلسفه و حکمت به‌شمار می‌آمده است. مهم‌ترین اثر وی «پنج گنج» یا «خمسه» است. دیوان اشعار او مشتمل بر قصاید، غزلیات، قطعات و رباعیات است. او بین سال‌های ۵۹۹ تا ۶۰۲ هجری قمری وفات یافت.

بخشی از کتاب لیلی و مجنون

«نوفل به مصاف تیغ در دست

می‌کشت بسان پیل سرمست

می‌برد به هر طریده جانی

افکند به حمله‌ای جهانی

هر سو که طواف زد سرافشاند

هرجا که رسید جوی خون راند

وان تیغ‌زنان که لاف جستند

تا اول شب مصاف جستند

چون طره این کبود چنبر

بر جبهت روز ریخت عنبر

زاین گرجی طره برکشیده

شد روز چو طره سر بریده

آن هر دو سپه ز هم بریدند

بر معرکه خوابگه گزیدند

چون مار سیاه مهره برچید

ضحاک سپیده دم بخندید

در دست مبارزان چالاک

شد نیزه بسان مار ضحاک

در گرد قبیله‌گاه لیلی

چون کوه رسیده بود خیلی

از پیش و پس قبیله یاران

کردند بسیچ تیرباران

نوفل که سپاهی آنچنان دید

جز صلح دری زدن زیان دید

انگیخت میانجیی ز خویشان

تا صلح دهد میان ایشان

کاینجا نه حدیث تیغ بازیست

دلالگیی به دلنوازیست

از بهر پری زده جوانی

خواهم ز شما پری نشانی

وز خاصه خویشتن در این کار

گنجینه فدا کنم به خروار

گر کردن این عمل صواب است

شیرینتر از این سخن جواب است

ور زانکه شکر نمی‌فروشید

در دادن سرکه هم مکوشید

چون راست نمی‌کنید کاری

شمشیر زدن چراست باری

چون کرد میانجی این سرآغاز

گشت آن دو سپه ز یکدگر باز

چون خواهش یکدگر شنیدند

از کینه‌کشی عنان کشیدند

صلح آمد دورباش در چنگ

تا از دو گروه دور شد جنگ»